Mánudagsblaðið - 08.12.1969, Blaðsíða 5

Mánudagur 8. desember 1969
Mánudagsblaðið
5
„Ættbók og saga
íslenzka hestsins"
Ný, fróðleg bók Gunnars Bjarasonar komin út
má, að bækur um þetta efni nú séu
ófáanlegar.
Bókaforlag Odds Björnssonar,
Akureyri, hefur nú bætt verulega
úr þessu ástandi, en á vegum þess,
er nú kömin út „Ættbók og saga
hestsins á 20. öld" og er höfundur
hennar Gunnar Bjarnason, Hvann-
eyri, Iandskunnur hestamaður og
fróðleiksmaður á allt þaS, sem að
hestum lýtur. Er áhugamönnum
um hesta og þá ekki síður hestaunn
endum almennt mikill fróSleikur
aS þessu ágæta verki, því bókin
er ekki aðeins fræðiefni, eins og
nafnið gefur til kynna, heldur og
skemmtileg og fróðleg lesning öll-
um þeim, sem hestinum unna og
vilja kunna skil á þróun hans síð-
ari árin, ættum stólpagripa, sem
fram úr hafa skaraS- Gunnar sjálfur
hefur alizt upp í hrossum, ekki að-
eins sem mikill hestamaður al-
mennt, heldur og ráðunautur hins
opinbera, dómari mn ágæti ein-
stakra gæðinga, fræðimaður og
sölumaður, kynninga- og áróðurs-
maður íslenzka hestsins um Evrópu
og Ameríku. Sjálfur hefur hann
ritað allmargar greinar í blöS og
tímarit um íslenzka hestinn og er
nú viðurkenndur, sem einn af
fremstu sérþekkingarmönnum um
allt það, sem að hestinum lýtur.
Bókinni er skipti í allmarga sér-
stæða kafla, en hinn fyrsti heitir
„Af mönnum og hestum 1940—
1950" og er þeim kaflá skipt í
minni greinar. Segir Gunnar þar
stuttlega frá eigin reynslu, kynnum
Þótt hestamensnka hafi aukizt
síðustu tvo til þrjá áratugina, eink-
um síðustu 10 árin, hafa bækur
um hesta og hestamennsku ekki
aukizt að sama skapi og, það sem
verra er, eldri og næstum „klass-
ísk" verk um þessa íþrótt horfið
úr bókabúðum og orðið ófáanlég-
ar. Má þar t.d. minna á „Horfna
góðhesta" (1947) Ásgeirs frá
Gottorp, „íslenzkir hestar og ferða-
menn" (útg. 1931) eftir Guðmund
Hávarðsson, „Hestar" (útg. 1931 af
Búnaðarfél.), eftir Theodór Arn-
björnsson og „Hestar og reiðmenn"
eftir George H. F. Schrader í ís-
lenzkri þýðingu Jónasar Jónasson-
ar, sem gefin var út á Akureyri
1913. Allt eru þetta góðar og fróð-
legar bækur, sumar hreint afbragð
og mætti ætla, að með auknum
áhuga almennings á hestum, myndi
slík bókaútgáfa njóta þeirra vin-
sælda, bæði af lesenda og seljenda
hálfu, að báðir högnuðust. En heita
sínum frá því hann fyrst var kvadd
ur til dóma um hesta, skilmerkileg-
um frásögnum af mönnum og hest
um, sem þá komu mikið við þessi
mál, og gera enn. Eru þesar frá-
sagnir mjög bundnar einstökum
hrossasýningum og mótum. Eru
frásagnir höfundar glöggar og
skemmtilegar, nákvæmlega lýst ein-
stökum hestum og mönnum og at-
vikum ásamt lýsingum á einstak-
lingum, sem þar koma við sögu.
Næsti kafli nefnist „Félagsmál",
og fjallar fyrri hluti um Hrossa-
ræktarfélögin 1904—1950. Þar
eru félögin talin upp í röð, sam-
andregin skýrsla um notkun stóð-
hesta frá aldamótum. Geta menn
þar gert sér grein fyrir „kostum ein
stakra hesta og arfgengu eðlisfari".
Er hér um geysilegan fróðleik
að ræða, sögu einstakra hesta og
ættir þeirra, starf félaganna, nöfn
gæðinganna, eigendur og nær allt
sem tilheyrir slíkum fræðum.
Þá er og nafnaskrá í tveim köfl-
um, talin upp nöfn einstakra hrossa
og þau ættfærð í bókinni. Manna-
nöfn eru þar einnig og vandlega
frá öllu þessu gengið og nákvæm-
lega.
í bókinni er hreinn aragrúi
mynda af hestum og mönnum,
prýðilegar myndir og sumar ein-
staklega vel teknar og gefa ytri
hugmynd um útlit gripanna. Þá
eru og margar myndir af einstak-
lingum, sem við sögu hestsins
koma, eigendur og þess víða getið
er einstakir góðgripir hafa skipt
um eigendur og verið seldir burtu.
Af forlagsins hálfu er skínandi
vel frá bókinni gengið, letur, um-
brot og frágangur allur aðgengi-
legur og til fyrirmyndar. Bókin er
383 síður og lýkur henni á eftir-
mála höfundar.
Hér er um þarfa og tímabæra
bók um hestinn að ræða, bók, sem
telja verður mikinn feng fyrir hinn
fjölmenna hóp, sem yndi hefur af
hestum og hestamennsku hvar sem
er á landinu. Má ætla, að ekki verði
hestamanni gefinn betri jólagjöf
en eintak af þessum mikla fróð-
leik, sem Gunnar Bjarnason hef-
ur hér tekið saman. A.B.
jurta
HAGSÝN
HÚSMÓÐIR
NOTAR
I
i
i