Tíminn - 20.08.1977, Blaðsíða 15

Laugardagur 20. ágúst 1977
15
Sigurður Sigurðsson
Fæddur 18.12.1906
Dáinn 6.7.1977
Sigurður var fæddur 18. desem-
ber 1906 að Kollabæ i Fljótshlið.
Foreldrar hans voru hjónin Hall-
dóra Sveinsdóttir og Siguröur
Bjarnason bóndi i Kollabæ.
Sigurður var ungur, þegar hann
fékk að reyna, hvað lifið var,
missti móður sina 12 ára. Ungur
byrjaði hann að vinna að búskap
og hafði fljótt yndi af öllu, sem að
sveitastörfum lýtur. A vetrarver-
tið til Vestamannaeyja fer hann
fyrst 16 ára og lét þar sitt ekki
eftir liggja við vinnuna, frekar en
við sveitarstörfin. Arið 1927 var
Sigurður 21 árs ungur maður og
ræðst ársmaður að Geldingarlæk
á Rangárvöllum. Þar var ung
stúlka fósturdóttir hjónanna,
Ingibjörg Jónsdóttir. Þau felldu
hugi saman og giftu sig árið 1932
og hófu búskap að Efri-Þverá i
Fljótshlið. Þar bjuggu þau i þrett-
án ár. Vegna heilsubrests varð
Sigurður að bregða búi og flytjast
til- Reykjavikur. Það voru þung
spor aö kveðja sveitina sina, en
fegurð hennar dáði hann og þá
ekki siður Þórsmerkur og
Rángárvalla. Fjallferðir, göngur
og réttir, þó erfiðar væru, hrifu
hann mjög. I Reykjavik fer hann
fljótlega að vinna hjá Bifreiða-
stöð tslands og vann þar i tæp 30
ár. Samvizkusemi og óserhlifni
einkenndu hann alla tiö, vinna
meðan þurfti, ekki gáð á klukk-
una. Það, sem þurfti að komast
með bilnum i þetta og þetta
skipti, það komst. Það var séð um
það.
Sigurður og Ingibjörg eignuðust
tvö börn. Leifur býr á Kvigsstöð-
um i Borgarfirði kvæntur Særúnu
Æsu Karlsdóttur. Þau eiga fjögur
yndisleg börn. Þar var hugur
Sigurðar. Hann hafði mikið yndi
af að dveljast hjá þeim hjónum.
Tengdadóttirin var honum einkar
hugljúf. Það átti við hann, hvað
borgarstúlkan var dugleg og
mikill skepnuvinur. Þar var
hugur hans alla tið.
Guðbjörg Jóna dóttir þeirra býr
hér i Reykjavik og er gift Jóni
Þóri Einarssyni, skipverja á m/s
Hofsjökli.
Ég, sem skrifa þessar fátæk-
legu linur, átti ekki heitari ósk, en
að dóttir hans yrði komin úr sinni
ferð, áður en hann færi á sjúkra-
hús, en þvi beið hann eftir. Hvað
hann gladdist komu þeirra hjóna
fyrrén hann átti von á. Þau komu
heim sólarhring áður en kallið
kom.
Það var táknrænt viö þennan
stóra og sterka bónda að ganga út
i garð og kveðja með orfiö i hend-
inni.
Sigurður var viðlesinn, haföi
ánægju af góðum bókum og gat
unað sér i litla bókaherberginu
sinu. Hann var ættfróður og alltaf
svo glaður og kátur og hafði frá
svo mörgu skemmtilgu að segja.
Sigurður var framsýnn maður og
fylgdist vel með nútimatækni en
hugurinn var ætið svo mikill að
hann axlaði fremur byrðina en
biða eftir vélmenningunni.
Ég þakka honum fyrir öll hlýju
huggunarorðin, sem hann gaf
mér við andlát föður mins, en að
viku liðinni var hann sjálfur allui*.
Kæri vinur far þú i friði
friður Guðs þig blessi
Hafðu hjartans þökk fyrir allt og
allt
Jónína Björnsdottir,
Yrsufelli 10
Guðlaug Bi artmarsdóttir
Fædd 17.2 1889.
Dáin 17.7, 1977.
Guðlaug Bjartmarsdóttir var
fædd að Neöri-Brunná i Saur-
bæjarhreppi, Dalasýslu 17. 2.
1889. Foreldrar hennar voru
Bjartmar Kristjánsson bóndi þar
og kona hans Ingibjörg Guð-
mundsdóttir. Bjartmar lærði
jarðyrkjustörf hjá Torfa i Ólafs-
dal. Hann átti heima i Vesturhópi
i Húnavatnssýslu árin 1881-1886,
og vann þá að jaröabótum viöa i
Húnaþingi. Fluttist að Neðri-
Brunná árið 1886 og bjó þar til
1903. Hann var oddviti sveitar
sinnar i mörg ár á meðan hann
bjó á Neðri-Brunná. Auk þess
hafði hann á hendi ýmis störf
fyrir pöntunarfélag en fluttist til
Stykkishólms og var þar verzl-
unarmaður i 12 ár. Siðan fluttist
hann til Reykjavikur og átti þar
heima til æviloka. Hann var
ullarmatsmaöur i Reykjavik i
mörg ár. Ingibjörg Guömunds-
dóttir var frá Syðra-Vallholti i
Skagafirði, Magnússonar
(hreppstjóra i Hvammi i Svartár-
dal Björnssonar.) Ingibjörg flutt-
ist á fyrsta ári að Ægisáiöu i
Þverárhreppi, V-Hún. og ólst upp
þar hjá hálfsystur sinni Ingi-
björgu og manni hennar. Ingi-
björg kom tæplega tvítug að
Ólafsdal i Saurbæ og var þar i 10
ar og var gróin vinátta milli
hennar og heimilisfólksins i
Ólafsdal. Enda hlaut ein dóttirin
nafnið Guðlaug, nafn húsmóður-
innar i Ólafsdal, Guðlaugar
Zakariasardóttur.
Guðlaug ólst upp hjá foreldrum
sinum en var þó meira og minna i
Ólafsdal frá 10-14 ára aldurs. Arið
1907 fluttist hún með foreldrum
sinum tilStykkishólms og siðar til
Reykjavikur. Þar fór hún i
Kvennaskólann og lauk þaðan
prófi. Aö þvi loknu vann hún
verzlunarstörf alllengi hjá
Sturlubræðrum og fleirum. 1
Reykjavik kynn-ist hún manni sin-
um séra Jóni Guðnasyni siðar
þjóðskjalaverði er þá nam guð-
fræði i Háskólanum Þau giftust
árið 1915. Arið 1916 tók hann
vigslu til Staðarhólsþinga i Döl-
um, og fluttu þau hjón þa þangað.
1918 fékk hann Kvennabrekku i
Miðdölum, og bjuggu þau þar i 10
ár. En 1928fær hann Prestbakka i
Hrútafirði og þjónaði þar i 20 ár
eða fram til ársins 1948 er hann
gerðist þjóöskjalavöröur, en þvi
starfi gegndihann á meðan aldur
leyfði.
Ekki er hægt að minnast Guð-
laugar Bjartmarsdóttur án þess
að manns hennar sé getið um leið.
Svo samofin og samstillt voru þau
i verkum sinum og allri fram-
komu bæði á heimili sinu og
annars staðar. Kærleiksrikara og
betra hjónabandien þeirra hef ég
aldreikynnzt.Séra Jón var hár og
höfðinglegur maöur og Guðlaug
myndarleg i sjón og einkar frið
sýnumog varþvisjálfgefiö að þau
vektu eftirtekt, hvar sem þau
komu fram. Þau voru bæði einkar
aðlaðandi og gerðu sér engan
mannamun og þúuðu alla, og
höfðum við Hrútfirðingar ekki
vanizt þvi fram að þeim tima, aö
þeirmenn,er eitthvað hærra voru
settir en allur almenningur til-
einkuöu sér svo alúölega fram-
komu. Þau voru þvf fljót að kynn-
ast sóknarbörnum sinum og eign-
uðust þarmarga vini og hélzt þaö
óslitið öll þau ár, er þau dvöldust
þar nyröra og raunar áfram eftir
að þau fluttu til Reykjavikur, en
óneitanlega urðu samfundir þá
strjálir. Búskaparár þeirra í Döl-
um urðu þeim að mörgu leyti
erfið sökum fátæktar og ýmiskon-
ar erfiðleika, sem að þeim steðj-
uöu. Börnin voru mörg og þá öll
ung og auk þess hvildu á þeim
námsskuldir, en prestlaun voru
ekki svo mikil á þeim tima að
fyllilega nægði til þess að fram-
fleyta svo stórri fjölskyldu. Voru
þau þvi með allmikinn skulda-
bagga, er þau komu að Prest-
bakka. Þar vegnaði þeim hins
vegar vel og lagaðist fjárhagur
þeirra verulega þar og þvf betur
eftir þvi sem árin liðu.
Guðlaug var prýöilega greind,
fróð og minnug, létt og kát i við-
ræðum og þvi gaman og fróðlegt
við hana að ræða. Hún var ágæt-
lega hagmælt, og þau hjón bæði,
og skemmtu þau sér oft viö þaö i
tómstundum sinum. Venjan var
sú aö hann byrjaði, en hún botn-
aöi eða þessu var snúið við. Guð-
laug var manni sinum sverð og
skjöldur i lifinu, og henni er það
manna mest að þakka, að hann
gat sinnt fræðistörfum sinum, en
aðstaða til þess var ekki alltaf
auöveldsökum fátæktarog gesta-
nauðar og ýmissa áfalla i lifi
þeirra. Hún átti ekki til uppgjöf
en brosti framan i heiminn, þegar
hjartað grét. Hugur Guðlaugar til
manns sins kemur glöggt fram i
eftirfarandi visum hennar:
Yndi það, sem ást þin skóp,
er minn stærsti hagur.
Vanti þig i vinarhóp,
verður langur dagur.
Þegar þú ert heima hér,
hliðar brosa og engi.
Allt, sem veitir yndi mér,
eignast tvöfait gengi.
Séra Jón Guðnason er þjóð-
kunnur maður einkum fyrir bæk-
ur sinar og fræðistörf. Verður sá
stórmerki þáttur i lifsstarfi hans
ekki rakin hér, enda voru þvi efni
gerð glögg skil i grein eftir
Bjarna Vilhjálmsson þjóðskjala-
vörð erbirtisti Morgunblaðinu að
séra Jóni látnum. Séra Jón var á-
gætur prestur og mikill kenni-
maöur og vann öll sin prestverk
af skörungsskap og itrustu sam-
vizkusemi. En hann var meira.
Hann var mannvinur og lét sér
ekkert óviðkomandi, er i mann-
legu valdi stóð að bæta eða draga
úr sársauka. Þvi var hann tiður
gestur hjá þeim, er við sorgir og
andstreymi áttu aö striða, og
voru þau hjón samhent i því eins
og ööru. Hann tók virkan þátt i
héraösmálum og voru honum fal-
inn þar ýmis trúnaðarstörf. Með-
al annars átti hann sæti i sýslu-
nefnd Strandasýslu i 15 ár sem
fulltrúi Bæjarhrepps. Þaö var
siöur en svo aö hann sæktist eftir
slikum vegtyllum. Hann baðst oft
undan kosningu, og var þaö
stundum tekið til greina. Þing-
maður Dalamanna var hann 1927.
Skipaður i kirkjumálanefnd 1929-
30.
Hann var einmitt að koma af
kirkjumálanefndarfundi rétt fyr-
ir jólin 1930 og var farþegi með
varðskipinu Þór (gamla Þór) er
þaö strandaði úti fyrir Vatnsnesi i
Húnaflóa i stórhrið og var mjög
tvisýntum björgun áhafnar. Þaö
sagði mérmaöur úr Hrútafirði, er
einnig var á skipinu i sömu ferð,
aö mikið hefði hann dáðst að
æðruleysi séra Jóns á slikri
hættustund og hvernig hann tal-
aöi til skipshafnarinnar. En með
Guðs hjálp bjargaðist áhöfnin en
skipið fórst. Þaö er hægt að renna
grun I.hvernig Guðlaugu og börn-
um hefur liðið meðan á þessu
stóð. Mikil var gleði þeirra er
heimilisfaðirinn kom heill heim.
Nú varhægtaö halda gleðileg jól i
tvöföldum skilningi.
Kennari var séra Jón við
Reykjaskóla i Hrútafirði í 13 ár.
Hann varágætur kennari og gátu
allir lært hjá honum, sem áhuga
höfðu á námi. Hann var mjög fjöl-
hæfur og samdi meðal annars
gamanleik og söngva er notaðir
voru sem skemmtiefni við skól-
ann. Hann var léttur og kátur i
timum og kastaöi þá stundum
fram visum. Til dæmis kom eftir-
farandi visa i stafsetningar-
kennslu:
Allt i lagi
enginn bagi
orkar á hagi þina.
Þótt ég dragi
ekki úr ægi
alltaf nægju mina.
Þaö var mikil reisn yfir heimil-
inu á Prestbakka á þeim árum,
sem þau bjuggu þar. Gestagang-
ur var mikill og öllum tekið með
brosi á vör og þeirri einstöku
hlýju sem var eitt aðalsmerki
presthjónanna og átti sinn þátt i
þvi að gera þau jafn vinsæl og
raun varð á. I viöræðum voru þau
fræðandi, glaðvær og skemmti-
leg. Varð viðræðan þvi oft lengri
en ætlað var. Þaö fannst aldrei á
þeim,aölangdvalir gesta værutil
óþæginda, þótt svo væri kannski i
raun.
Til þess var höfðingsskapur
þeirra of mikill og svo þetta, sem
áður er á minnzt að láta ekki aöra
vita þó eitthvaö væri að. Ég á
margar kærar minningar um við-
ræður við þau hjón bæði á heimili
þeirra, móður minnar og mfnu.
Þar voru þau alltaf kærkomnir
gestir, enda voru móðir min og
Guðlaug miklar vinkonur. Minn-
ingar þessar eru vel geymdar i
minum minningarsjóði. Prest-
bakki var vel setinn á meðan þau
bjuggu þar. Þau höfðu bæði á-
huga á búskap, og var hann rek-
inn með blóma um margra ára
skeið. 1 þeirra búskapartiö var
byggt nýtt ibúðarhús á Prest-
bakka og einnig flest öll penings-
hús, og sýndu þau i þessu sem
öðru framsýni og dugnað.
Guðlaug hefur verið prýöilega
ritfær. Það sannar ágæt frásögn
hennar um nöfnu sina Guölaugu
Zakariasdóttur i Ólafsdal, er út
kom i Timaritinu Emblu árið
1949, þriðja árgangi. Það timarit
flutti ritverk kvenna. I grein
þessari kemur glöggt fram,
hversu mikils hún mat nöfnu sina
og á'þvi heimili taldi hún sig hafa
fengið gott veganesti, er lagt var
út i lifiö. En hennar hlutverk var
annað og tómstundir fáar til
slikra starfa! Hún var húsmóðir á
mannmörgu heimili, og bjó við
mikla gestanauð. Bömin voru
mörg og þvi ivið starf að sinna
móðurhlutverkinu sem hún
gegndi með mestu prýöi, enda
bera öll börnin þess merki, að
ekki hefur verið slegiö slöku við
uppeldi þeirra. Þau hafa öll erft i
rikum mæli mannkosti foreldra
sinna og eru hinir nýtustu þjóðfé-
lagsþegnar. Það er sama hvar og
hvenær fundum okkar ber saman
alltaf er viðmót þeirra hlýtt og
milt.
Börn þeirra presthjóna er upp
komust eru þessi: Guörún rithöf-
undur, gift Guðmundi Einarssyni
kennara, Ingólfur kennari og rit-
höfundur, kvæntur Margréti Guð-
mundsdóttur, skólaritara. Torfi
rannsóknarlögreglumaður,
kvæntur Ragnhildi Magnúsdótt-
ur, Eirikur kennari og fræðimað-
ur, kvæntur Guöbjörgu Kristjáns-
dóttur, kennara. Leifur (látinn),
rannsóknarlögreglumaður, átti
Ingibjörgu Eyþórsdóttur. Soffia
(látin), simakona, átti Jóhann
Hallvarðsson simvirkja, nú
deildarstjóra hjá Landssimanum.
Anna gift Sveinbirni Marteins-
syni kennara. Samband fjölskyld-
unnar varætið náiö og innilegt, og
börnin mátu foreldra sina mikils,
enda áttu þau hjón þaö skilið. Viö-
horfi þeirra til móöur sinnar er
vel lýst I hinu fallega kvæði
„Móöir min”, er birtist i annarri
ljóöabók Ingólfs Jónssonar
„Feykishólar”, er út kom árið
1966. Þar er meðal annarra þetta
erindi:
Þú gafst mér það allt, er þú
áttir bezt,
af ástúð þins móðurhjarta.
Þú vildir ég gæti glatt mig
við
þá geisla sem fegurst skarta,
þvi leiddir þú mig inn i
ljóðsins heim,
mitt leikfang varð harpan góða.
Ég reynt hef, móðir, að stilla
þann streng,
sem stef min höföu að bjóða.
Þess hefur áður verið getiö,
hversu góður lifsförunautur, Guð-
laug var manni sinum. Eftir að
starfsþrek hans var farið og sjón-
in oröin litil kom það fyrst og
fremst i hennar hlut að styðja
hann eftir mætti. Hún var óþreyt-
andi að lesa fyrir hann og gera
honum lifið eins léttbært og i
mannlegu valdi stóð og sýndi hún
þá, eins og oft áöur á lifsbraut-
inni, hve þrek hennar var mikið.
Aldrei lét hún bugast. Var þó
langt frá þvi að hún væri heil-
heilsu. Nokkru eftir lát manns
sins flutti hún á Elliheimilið i
Reykjavik og dvaldist þar til ævi-
loka.
Þegar litið er yfir ævistarf
þeirra presthjónanna blandast
engum hugur um, sem til þekkir,
aö það hefir verið hið merkileg-
Framhald á bls. 19.