Tíminn - 13.11.1977, Qupperneq 31

Sunnudagur 13. nóvember 1977

Framleiðendur
mótmæla vill-
andi
ummælum
Vegna villandi ummæla i
fjölmiölum undanfarna daga um
tillögur framleiöendafulltrúa
sexmannanefndar um verölagn-
ingu búvöru viljum viö upplýsa
eftirfarandi:
Verölagsgrundvelli var sagt
upp af báöum aöilum s.l. vor og
voru nefndarhlutarnir sammála
um nauösyn þess aö endurskoöa
allan grundvöllinn.
í ágústmánuöi s.l. geröu
fulltrúar framleiöenda i nefndinni
grein fyrir þvi aö þeir myndu
leggja áherzlu á aö fá fram leiö-
pttingu á verölagsgrundvellinum
svo aö bændur kæmust nær þvl en
undanfarin ár aö fá kaup í sam-
ræmi viö aörar stéttir. En sam-
kvæmt opinberum skýrslum um
tekjuskiptingu landsmanna hafa
kvæntir bændur á aldrinum 25-67
ára á undanförnum árum aöeins
haftum 70% tekna aö meöaltali á
móti iönaöarmönnum og verka-
mönnum. Þaö sem einkum hefur
valdiö þessu er aö fjármagns-
kostnaöur grundvallarbúsins hef-
ur ekki fengizt leiöréttur í sam-
ræmi viö þá veröbólgu sem oröiö
hefur og þau breyttu lánakjör
sem nú eru. Einnig hafa aörar
stéttir samiö i tvennum siöustu
launasamningum um ýms launa-
friöindi sem bændur hafa ekki
fengiö inn i verölagsútreikning
ennþá.
1 ágúst var gengiö frá bráöa-
birgöagrundvelli til 15. október.
Var þar um aö ræöa framreikning
á eldri grundvelli meö verölags-
hækkunum og var samkomulag i
nefndinni um aö endurskoöun
yröi frestaö og átti þaö á engan
hátt aö takmarka rétt til endur-
skoöunar allra þátta grundvallar-
ins þegar fullnægjandi upplýsing-
ar lægju fyrir.
1 þeim tillögum, sem nú hafa
veriö lagöar fram er tekiö tillit til
þessara þátta sem aö framan eru
taldir og reynt aö leiörétta aug-
ljósustu villur verölagsgrund-
vallarins.
Varöandi ýmsa rekstrarkostn-
aöarliöi aöra en kjarnfóöur og
áburö er byggt á úrtaksathugun
Hagstofu Islands úr skattframtöl-
um bænda fyrir s .1. ár, sem sýnir i
aöalatriöum raunveruleg útgjöld
bús af þeirri stærö sem miöaö er
viö i verölagningu. Kjarnfóöur og
áburöarliöir eru i tillögunum
byggöir á meöaltalssölu þessara
rekstrarvara s.l. 5 ár miöaö viö
búfjéreiningu. Fjármagnskostn-
aöurinn er byggöur á sérstakri
athugun fjögurra manna nefndar
er kannaöi fjármagnsþörf visi-
tölubúsins I sumar aö ósk Stéttar-
sambands bænda. 1 þeirri nefnd
voru Arni Jónasson erindreki,
Ketill A. Hannesson, forstööu-
maöur Búreikningastofu land-
búnaöarins, Guömundur Sigþórs-
son, landbúnaöarhagfræöingur og
Hallgrimur Snorrason, hagfræö-
ingur hjá Þjóöhagsstofnun.
Þeirra mat á f jármagnsþörf bús-
ins var:
Búpeningur
(skattmat) kr. 2.234.000
Jörö og tún
(fasteignamat) kr. 1.619.000
útihús (f as teignam.
án aöstööumj kr. 2.644.000
Vélar (afskrifaö
verö) kr. 2.513.000
Fastafjárm. alls kr. 9.010.000
Rekstrarfé kr. 3.555.000
Alls kr. 12.565.000.
Hækkun gjaldahliöar grund-
vallar er skv. þessu 26,5%, en á
móti kemur aukiö ullarmagn,
sem dregur úr aö hækkun til
bænda veröi eins mikil. Þaö er þvi
ekki rétt aö fariö sé fram á 26,5%
hækkun afuröaverös til bænda.
Ekki hefur veriö lögö fram nein
tillaga um hækkun á vinnslu- og
heildsölukostnaöi. Þaö er þvi
heldurekkiréttaöfariö sé fram á
26% hækkun heildsöluverös
búvara.
A þessu stigi er aöeins til um-
ræöu verölagning til bænda og
þeir fara fram á leiöréttingu
kjara til jafns viö aörar stéttir,
lengra er ekki gengiö og veröur
aö telja þaö hófsamlega aö fariö.
Agreiningi um gerö verölags-
grundvallarins hefur veriö visaö
til yfirnefndar til úrskuröar sbr.
6. gr. Framleiösluráöslaganna.
Agreiningsefnum hefur oft áöur
veriö visaö til yfimefndar. Allur
grundvöllurinn fór i úrskurö bæði
1967 og 1968.
Arið 1967 var úrskuröuö
hækkun afurðaverös til bænda
0,2% en 1968 varö hækkun á verö-
lagi milli áranna þannig:
Mjólk hækkaöi 18,97%
Nautakjöthækkaöi 29,10%
Dilkakjöthækkaöi 22,95%
Kartöflurhækkuöu 18,74%
Þaö eru þvi fordæmi fyrir mikl
um búvöruveröshækkunum, þó
veröbólga hafi veriö minni en nú
er. En það er hins vegar ekki for-
dæmifyrirþvi aö frumtillögur aö
verölagsgrundvelliséu teknar til
umræöu i fjölmiðlum á fyrsta
umræöustigi.
F.h. framleiðendafulltrúa
Sexmannanefndar
Gunnar Guöbjartsson
Ljóð eftir Jóhann
S. Hjálmarsson
Komin er út hjá Almenna bóka-
félaginu ljóðabók eftir Jóhann S.
Hannesson, menntaskólakennara
og nefnist hún Ferilorð. Jóhann er
eins og kunnugt er hámenntaður I
húmaniskum fræðum og þekktur
fyrir vel grundvölluö og sjálfstæð
viðhorf. Bera ljóð hans glögg
merki þess.
Aftan á kápu Ferilorða segir á
þessaleiö: „Jóhann S. Hannesson
er ekki margra bóka skáld, en
ljóð hans eru þeim mun haglegar
gjörð. Ljóðin i þessari bók eru ort
á 20 ára timabili (1956-75).
Einkenni þeirra eru myndrikur
still, samþjöppun efnisins, skarp-
skyggni og skynsamleg svartsýni
á lifiö og tilveruna. Þau eru i senn
sérstæð og fjölbreytileg, sum
hörö og miskunnarlaus, önnur
ljóöræn og mild, og ávallt áhrifa-
mikil — eftirlæti ljóðvina.”
DANSAÐ ÁNYA
HÓTEL LOFTLEIÐUM
EFTER 4 ÁRA HLÉ
SJ-Rvik — 1 fyrrakvöld hófst
kynningarvika um Bahamaeyjar
i Vikingasal Hótels Loftleiöa og er
það i fyrsta skipti I fjögur ár að
almennur dansleikur er haldinn á
hótelinu. Kynningarvikan stend-
ur til 15. þ.m., og þann tima verða
á boðstólum réttir frá Bahama-
eyjum og hljómsveit frá. Nassau
leikur fyrir dansi. Hljómsveitin
er kennd viö stjórnandann, Count
Bernadino, og leika hljómsveitar-
mennirnir á bassa, rafmagnsgit-
ar, stáltunnur og venjulegar
trumbur. Flytur hún kalypsotón-
list meö nýstárlegum hætti.
Hljómsveitin leikur allt kvöld-
ið, i dag kl. 19-01 og á mánudag og
þriðjudag kl. 19-24. Þriggja
manna hljómsveit Björns R.
Einarssonar leysir Bahama-
mennina af I hléum.
Á matseðlinum eru „conch
fritters”, sem er innmatur skelj-
ar þeirrar, sem frægust er á
Bahamaeyjum, nautasteik og
terta, en einnig veröa á boðstol-
um drykkir eftir uppskrift frá
Bahamaeyjum.
Vikingasaiurinn er skreyttur á
Bahamavisu, og i sambandi við
kynningarvikuna eru kvik-
myndasýningar i Ráðstefnusal
Hótels Loftleiða alla daga sem
kynningin stendur, og veröur þar
sýnd kvikmynd um Bahamaeyj-
ar.
Kvöldverðurinn á Bahama-
kynningunni kostar 3.250 kr„ en
aðgangseyrir eftir borðhald er
1000 kr.
A meðan Vikingasalurinn var
opinn veitingasalur flest kvöld
fóru þar iðulega fram kynningar
á fjarlægum löndum og þjóöum.
Með Bahamavikunni sem hófst i
gær hefur þráðurinn verið takinn
upp að nýju hvað þetta snertir.
Fleiri kynningarvikur eru á döf-
inni og m.a. verður kynningar-
vika um Kenya i Vikingasalnum i
janúar n.k. Ekki er ætlunin aö
hafa almennt dansleikjahald I
hótelinu þess á milli.
Hjálmar R. Bárðarson:
Hleðsla yfirbyggðu
hringnótaveiðiskipanna
Vegna viötals viö mig, sem
birt var I Timanum laugardag-
inn 5. nóvember, undir yfir-
skriftinni „Nauösynlegt aö hafa
eftirlitsmenn tilaö fylgjast meö
hleöslu skipa”, þá skal tekiö
fram, aö fyrirsögnin eru ekki
min orö, heldur ályktun blaöa-
manns. Þótt rétt sé skýrt frá i
viötali blaöamannsins viö mig I
öllum meginatriöum, þá hafa
falliö niöur I blaöinu atriöi, sem
ég sagöi i viðtalinu, og þau
breyta verulega aö minu mati
kjarna málsins.
Þaö hefur frá upphafi veriö
skoðun mln og er aö sjálfsögöu
enn, aö yfirbyggöu skipin eru
miklu öruggari skip, en þegar
þau eru óyfirbyggö. Lokaö
milliþilfar eykur gífurlega mik-
iö formstöðugleika skipanna,
eins og oft hefur komiö fram I
fyrri greinum minum og viötöl-
um um þessi mál. Þaö er regin-
munur á þvi, hvort þilfarsrými
sjöfyllist eöa hvort milliþilfars-
rýmiö er lyftikraftur, þegar
skipiö hallast. Þess vegna er
nauðsynlegt, aö þaö komi skýrt
fram, eins og ég lika nefndi i
viötalinu, þótt þaö hafi ekki
komiö I blaöinu, aö ég er hlynnt-
ur þvi, aö hliföarþilfar sé sett á
þau hringnótaskip, sem þaö
þola vegna stæröar sinnar
Hliföarþilfariö eykur aö sjálf
sögöu á hinn bóginn yfirþyngd á
skipinu, þannig aö gera þarf ráö
fyrir þeirri aukaþyngd meö
auknum botnþunga i mörgum
skipanna, en Siglingamála-
stofnun rikisins gerir kröfu um
nýja stöðugleika-útreikninga
fyrir öll þau skip, sem eru lengd
og byggt er yfir.
Hitt er svo rétt, eins og fram
kemur i viðtalinu, sem birtist i
Timanum, aö þegar gamla
skjólboröiö er notaö áfram sem
hluti byröings á milliþilfari, þá
leyfir styrkleiki þessa byröings
ekkimeiri hleöslu en áöur var,
þannig aö þótt mikil bót sé aö
hliföarþilfarinu frá stööugleika-
sjónarmiöi þá eykst — ef svo er,
ekki hleöslugeta yfirbyggöu
skipanna á vetrarveiðum, ef
fariö er eftir gildandi reglum.
Aukiö öryggi þessara skipa á
vetrarveiðum er á hinn bdginn
aö minu mati meira en nægjan-
leg ástæöa tilaö setja hliföarþil-
far á þau skip, sem slikar veiöar
stunda og stæröarinnar vegna
þola þessa auknu yfirþyngd,
enda komi hæfilegur botnþungi
á móti.
Við lengingu skipanna eykst
hins vegar buröarhæfni þeirra,
þótt aukinn botnþungi vegna
hlifðarþilfarsins dragist frá
buröarhæfninni fyrir farm.
Lengingum hefur Siglingamála-
stofnuninþö oröiö aö setja nokk-
ur takmörk, og þá miðaö viö
hlutföllin milli lengdar og
breiddar, og lengdar og dýptar
skipanna eftir lengingu.
Ljós( er væntanlega af þessu
greinarkorni, aö lenging hring-
nótaskipanna, hliföarþilfar,
stööugleiki.styrkleikiog hleösla
eru svo efnislega samtvinnuö,
aö ef eitthvert þessara atriöa
fellur niöur, eöa eru gerö minni
skil en annarra, þá veröur
heildarniöurstaöan ekki fylli-
lega rétt.
Þaö er von min, aö hér hafi
verið ráöin nokkur bót á, þótt
lengra mál þurfi til nánari
glöggvunar.
HjálmarR. Báröarson
Sigurlaug syngur
í útvarpssal
Þaö er ólafur Vignir Albertsson
sem leikur undir á pianó.
Sigurlaug dvelst i Sviþjóö og
starfar sem konsertsöngkona á
vegum Rikskonserter.
A sunnudagskvöld 13. nóv. kl. 9
syngur Sigurlaug Rósinkranz
óperusöngkona einsöng i útvarps-
sal. Flytur hún verk eftir innlend
og erlend tónskáld. A efnis-
skránni má meöal annars nefna
tónverk eftir meistarana Carl
Maria vonWeberog Wagner.sem
mun vera frumflutt af henni hér á
landi.