Tíminn - 08.01.1978, Blaðsíða 27
Sunnudagur 8. janiiar 1978
27
hennar var ekki heima — hann
haföi verið varaöur viö og fór
huldu höföi — hræddur um líf sitt.
Berlinarhópurinn mölvaði bar-
skápa og hátalarakerfi, innrétt-
ingar og hiísgögn. Þau migu á
gamla hjónarúmiö, sem stóö enn I
svefnherberginu. Utan á húsiö
máluöu þau i kaldhæöni stóran
getnaöarlim — eina draum
menntaöra vinstri manna um
getu.
Ándreas Baader.
Haustiö 1968 var kveikt i vöru-
húsi i Frankfurt. Tjóniö nam
milljónum en enginn meiddist.
Nokkrir voru teknir höndum sem
sökudólgar, þar á meðal Andreas
Baader, 25 ára sonur sagnfræö-
ings.
Ulrika Meinhof haföi viötal viö
Baader og gerðist málsvari hans.
Aö kveikja i vöruhúsum var
vissulega ekki góö aðferö til aö
útrýma auövaldskerfinu, þar sem
tryggingarfélög vernduöu hag
eigendanna — en brennurnar
þjónuöu samt ákveönum tilgangi
nefnilega aö vekja athygli fólks á
vöru ofgnóttinni og fá þaö til aö i-
huga skaðleg áhrif hennar.
Röksemdafærsla Ulriku var
eitthvað á þessa leiö: Meö vöru-
gnótt dekra valdhafarnir viö
þjóöina... spilla borgurunum svo
þeir blindast af kaupgleöi. beir
eru svo blindir aö þeir samþykkja
mótmælalaust þaö sifellt vaxandi
eftirlit sem rlkisvaldiö hefur meö
borgurunum meö tölvuskrám og
efldum lögreglustyrk. Þróunin
stefnir þannig i átt til aukins al-
ræöis. Þetta er afsakaö opinber-
lega meö auknum öryggiskröfum
vegna kjarnavopna og kjarnorku-
vera annars vegar og hryöju-
verkamanna og óvinanjósnara
hins vegar.
En áleit Ulrika Meinhof ef augu
fólks opnuöust fyrir þessari þró-
un og þaö sæi hvflikar ástæöur óá-
nægju nútimaiönriki skapar I si-
fellu — þá brytist byltingin út.
Lokaniðúrstaða: Brenniö vöru-
húsin og vöruskorturinn mun
gera fólk meövitað um hve á-
standiö er alvarlegt.
Þegar hún hyllti Baader I fyrir-
lestri um „nauðsyn óhlýöni” pú-
uöu áhorfendur. Nokkrum mán-
uöum siöar I mai 1970, hjálpaöi
hún honum til að sleppa úr fang-
elsi I Berlin.
Baader haföi fengiö leyfi hjá
fangelsisstjórninni til aö hitta Ul-
riku Meinhof á Félagsfræöistofn-
uninni I Vestur-Berlln. Þau ætl-
uöu aö skrifa bók i sameiningu
um afbrotaunglinga. Meöan þau
sátu þar ásamt vöröum, réöust
nokkur ungmenni meö miklar
hvitar hárkollur inn til þeirra og
héldu aftur af fangavörðunum
meö skotvopnum.
Baader Meinhof stukku út um
gluggann og hurfu úr augsýn I bif-
reið. Bókavörður sem veitti
þeim eftirför, var skotinn og lézt
siöar.
Þaö leikur enginn ypfi á þvi aö
vinstrihreyfingin i Þýzkalandi
galt mikiö afhroð f augum al-
mennings vegna þeirra atburöa
sem nú áttu sér staö.
Ulriku var leitaö vegna morö-
ákæru. Löngu siöar var hún alveg
losuö undan grun I þvi efni.
Sumariö 1970 fóru Baader og
Meinhof til æfingabúöa Ysirs
Arafat fyrir skæruliöa — börnum
Ulriku Meinhof var komiö fyrir á
fósturheimili á Sikiley á meöan.
Þegar þau komu aftur hófust
ofbeldisaðgeröir þær sem fylltu I-
búa alls Vestur-Þýzkalands skelf-
ingu. Aö hve miklu leyti Rauöa
herdeildin eöa Baader-Meinhof
hópurinn eins og yfirvöld kölluðu
þau, fékk stuöning frá austan-
tjaldslöndum er ekki ljóst. En
enginn vafi leikur á aö Bonn-
stjórnin taldi Ulriku Meinhof
njósnara austurveldanna.
Leitin aö henni var fyrst og
fremst mál öryggislögreglu unn-
ar en ekki rannsóknarlögreglunn-
ar.
Aðalstöövar Bandarikjamanna
1 Heidelberg uröu fyrir sprengju
árás. Sömuleiöis herstöö Banda-
rikjamanna I Frankfurt. 1 Hanoi
hylltu menn Ulriku Meinhof meö
þvi aö hengja upp myndir af
henni á götum úti.
1 þessum árásum létust sam-
tals fjórir bandarfskir hermenn
og fimm særöust. t sprengjuárás
á hús Springerblaðahringsins I
Hamborg — en blöð hans studdu
hernaö Bandarikjamanna i Viet-
nam — sköðuðust sautján manns,
margir alvarlega.
Ef trúa á vitnaleiöslum I mála-
ferlunum á hendur félögum I
Rauöu herdeildinni, tók Ulrika
Meinhof sjálf ekki þátt I þessum
aðgeröum. Hlutverk hennar var
aö skapa hugmyndafræöinga,
skrifa stefnuyfirlýsingu og afla
nýrra félagsmanna.
Einkaástæður
A þeim tveim árum, sem Ulrika
var hundelt af lögreglu, reyndi
fyrrverandi eiginmaöur hennar
margsinnis aö aöstoöa hana viö
aö komastfrá Vestur-Þýzkalandi.
Hann haföi á laun samband viö
yfirvöld I Sviþjóö, á Kúbu og I
Austur-Þýzkalandi. Enginn vildi
taka viö henni. Loks varö hann aö
gefast upp — eina nóttina heim-
sóttu félagar hennar hann og hót-
uöu aö drepa hann ef hann hætti
ekki björgunaraögerðum sinum.
Nóbelsverölaunahafinn Hein -
rich Böll lagði til — án árangurs
— aö rikisvaldiö veitti henni
frelsi, svipaö og Lúter fékk viö
þingiö I Worms 450 árum áöur, til
að gagnrýna opinberlega ástand-
ið i landinu, svo almenn umræöa
gæti oröiö um skoðanir hennar.
Rithöfundurinn Gíinther Grass
reyndi aö lægja þær hatursöldur,
sem Itrekaöar sprengjuárasir
samtakanna vöktu gagnvart
henni — þessar ofbeldisaögeröir
„kunna aö hafa sinar persónulegu
ástæður” (Silddeutsche Zeitung 7.
nóv. 1971). Margir héldu að hann
ætti þar viö ofsafengiö uppgjör
hennar viö eiginmanninn og
hagnaöaráhugann, sem var svo
rikur I honum — þetta persónu-
lega uppgjör þeirra átti aö hafa
komiö allri uppreisninni af staö,
örvæn tingarfull hefnd særörar
hugsjónakonu.
En Grass hafði sennilega allt
annaö i huga — sem hann sagöi
aldrei hreint út — nefnilega að
1962 haföi Ulrika Meinhof veriö
skorin upp viö heilaæxli. Aögerö-
in stóð I fjórar klukkustundir.
Heilahimnurnar voru festar sam-
an meö silfurklemmu undir höf-
uökúpunni. Hún þjáöist oft af
slæmum höfuöverk og hræöslutil-
finningu. Til eru skráö ummæli
hennar frá fjögurra ára fangavist
um hvernig hún finni „spreng-
ingar inni I heilanum... hvernig
mergurinn þrýstist úr mænunni
upp i heila...”
Athyglisvert er hvernig hún
beinir mótmælum sinum ósjaldan
að smávægilegum atriöum. A
einum staö segir hún aö byltingin
muni binda endi á „taugatrekkj-
andi barnagrát og svæfandi sjón-
varpsefni og hræöslu viö þungan-
ir (hræösla hennar sjálfrar var á
rökum reist, börn hennar voru
tekin meö keisaraskuröi) og elli.
Þegar þessa er gætt blasir
skyndilega viö, aö hún var ekki
aöeins I uppreisn gegn vanmætti
manna og hugsjóna sem einkenn-
ir menningu okkar, heldur ekki
siöur gegn fööurleysi, heilaaö-
geröum, keisaraskuröi, höfuö-
verk... I stuttu máli sagt þeirri
skelfilegu tilviljun, sem ræöur ör-
lögum manna.
„Harmleikur i sigildri
merkingu orðsins”
Hér væri hægt aö setja punkt.
Og Ulrika Meinhof yröi álitin mál
sálfræöinga og lækna. Og aö sjálf-
sögöu eru margir sem af mis-
munandi ástæöum vilja lfta þann-
ig á málin.
En ef viö gerum þaö, vakqa
ýmsar spurningar. Hvers vegna
aðhylltust svo margir málstað
hennar? Og þaö fólk sem engum
kæmi til hugar aö kalla andlega
brenglaö eöa á nokkrum hátt ó-
eðlilegt?
Og hvernig á aö skýra þá and-
legu deyfö sem rikir I Vest-
ur-Þýzkalandi — og I nokkrum
mæli I öörum löndum þegar nafn
hennar ber á góða? Þvi er litiö
er á hana sem sjúkdómstilfelli, þá
er stjórnmálahliðin á málinu létt-
væg. Nei, sannleikurinn er sá aö
örlög Ulriku Meinhof voru eins og
lýst var yfir I dagblaðinu The
Times tveim dögum eftir sjálfs-
morö hennar „harmleikur i si-
gildri merkingu þess orös”.
Þaö er sú ómeövitaöa tilfinning
aö uppreisn hennar hafi byggt á
siöfræði, sem fyllir stjórnmála-
menn og útgefendur og almenn-
ing vissum kviöa. Sú staöreynd aö
öll vinstri hreyfingin I Vest-
ur-Þýzkalandi flýtti sér aö afneita
henni er ekki eins athyglisverö og
aöiendurminningum sinum gerir
Willy Brandt allt sem hann getur
til aö láta eins og sagan um Ul-
riku Meinhof hafi ekki átt sér
staö. Gunther Wallraff sagöi aö ef
Þjóöverjar heföu ekki fengiö Ul-
riku Meinhof gefins heföu þeir
fundiö hana upp.
Hann á viö þaö aö uppreisn
hennar hafi veriö innbyggö I þýzk
stjórnmál. Menn heföu getaö sagt
fyrir um þaö sem koma skyldi —
fastir I pólitiskum grundvallar-
reglum eins og iskrúfstykki... þar
sem stórveldin stjórna þróuninni
á grófan hátt beggja vegna járn-
tjalds ... mikillmeirihluti Iopin-
beru lifi I Vestur-Þýzkalandi
hæddi um tiu ára skeiö athuga-
semdir minnihlutahóps mennta-
manna sem voru bæöi háværar og
óþægilegar. Hver sá sem ekki var
sammála grundvallarskoöunum
þessa meirihluta var stimplaöur
föðuriandssvikari.
Ulrika Meinhof var sannfæröur
kommúnisti, sem aöhylltist kenn-
ingar Mao Tse-tung. Þessi staö-
reynd nægöi til aö almenningur
dæmdihana úr leik. Hún hataöist
viö ráöandi efnahagskerfi I Vest-
ur-Þýzkalandi, sem hún sagöi aö
„litillækkaöi mannlifiö og geröi
þaö aö leiksoppi peninga, eigin-
girni, valda og framabaráttu.”
Slik orö skáru I eyru allra þeirra
sem dáöu „þýzka efnahagsundr-
iö”. Hugsunarháttur hennar aö
öðru leyti — kröfurnar um af-
vopnun og sættir viö austan-
tjaldslöndin — voru ef nokkuö var
enn hneykslanlegri aö dómi al-
mennings I landinu, sem var
hlynntur Bandarikjamönnum og
kjarnavopnum.
Allt þetta samanlagt geröi hana
næstum aö glæpamanni I augum
þessa fólks — og þaö löngu áöur
en hún blandaðist I skæruliöa-
starfsemi. Andstæöingar hennar
veigruöu sér viö aö fara út I al-
varleg skoöanaskipti viö hana I
þessum málum. Þaö var fyrir
neöan þeirra viröingu. Dagblööin
helltu hæönisyröum fyrir hana og
skoðanabræður hennar allan ára-
tuginn 1960-70... þau voru „hálf-
vitar”... „villuráfandi”... „ó-
freskjur”. Menn slógu þvl föstu
aö Ulrika Meinhof teldist til
„undirheimalýös”, jafnvel þótt
forsendur hennar I öryggismál-
um, sem voru mjög viökvæm,
væru sóttar úr vestur þýzku
stjórnarskránni frá 1948, þar sem
megináherzla var lögö á vopna-
leysi og sáttastefnu.
En stjórnarskráin var endur-
skoðuö. Og þaö sem var sjálf-
sagöur réttur 1948, var megnasti
óréttur 1958 þegar Ulrika Meinhof
kom fram á sjónarsviðið.
Sú spurning sem vaknar, er
ekki um hvernig taka eigi á
hryöjuverkamönnum I þjóöfélag-
inu — þar er aðeins ein leiö út,
nefnilega aö beita öllum hófleg-
um ráöum til aö stööva framgang
þeirra fyrir fullt og allt. En upp-
reisn Ulriku Meinhof varpar ljósi
á hvernig þjóöfélagiö — þ.e.a.s.
fjölmiðlar, almenningur, lögregla
og stjórnvöld — fer meö minni-
hlutahópa meö skoöanir and-
stæöa þeirra eigin.
Ef samfélagiö er sterkt og lif-
andi getur þaö komiö til móts,
hafiö umræöur, tekiö andstæöing-
inn i alvöru án nokkurrar viö-
kvæmni, boriö fram rök og hlust-
aö á gagnrök... i þeirri vissu aö
skorinorð og'einlæg gagnrýni sé
nauðsynleg lýöræöinu. Opin um-
ræöa af þessu tagi fær örugglega
hvorugan aöilann til aö skipta um
skoðun, en hins vegar getur hún
dregiö úr lönguninni til aö —
táknrænt talað — drepa andstæö-
inginn.
Enginn þolir til lengdar aö
hljóta háö fyrir skoöanir sínar.
Þegar mælirinn er fullur — og
viökomandi er manneskja eins og
Ulrika Meinhof — veröa afleiö-
ingarnar skelfilegar.
Þýtt sj
#
Steinf/ísar
á gólf og veggi, m. a.:
ítalskur marmari, ensk, norsk
og hollenzk skífa, íslenzkur
grásteinn og blágrýti.
Brotinn kalksteinn
í vegg- og arinklæðningar.
Sólbekkir
úr asbest, grásteini, blágrýti
og marmara.
!S S.HELGASON HF
ISTEINSMIÐIA
Skemmuvegi 48 - Kópavogi - Sími 76677 - Pósthólf 195
lceland Products Inc.
Iceland Products Inc. óskar eftir aö
ráða mann til sölustarfa í Banda-
ríkjunum. Góð viðskiptamenntun
nauðsynleg.
Umsóknir sendist starfsmannastjóra
Sambandsins, Baldvin Einarssyni (s.
28200) sem einnig veitir nánari upp-
lýsingar fyrir 20. janúar.
Framtíðarstarf
Stórt kaupfélag óskar að ráða mann i
ábyrgðarstöðu á skrifstofu.
Umsóknir með upplýsingum um menntun
og fyrri störf sendist starfsmannastjóra
fyrir 15. þ. mánaðar. Farið verður með
umsóknir sem trúnaðarmál.
Starfsmannahald
^ SAMBAND ÍSLENZKRA SAMVINNUFÉLAGA
W
Oskum að ráða
starfsfólk við pökkun og snyrtingu, unnið
er eftir bónuskerfi.
Upplýsingar i simum (94) 2110, (94) 2116
og (94) 2128.
Fiskvinnslan á Bildudal.