Tíminn - 04.04.1978, Blaðsíða 11

Þriðjudagur 4. april 1978.
11
Biaxni M. Gíslason 70 ára
Bjarni M. Gislason.
Einn af þeim mönnum, sem
hafði mest áhrif á gang handrita-
málsins, var Bjarni M. Gislason.
Meiri hluta ævi sinnar hefur hann
lifað og starfað i Danmörku og er
þekktur og virtur maður meðal
allra lýðháskólakennara þar i
landiog þeirra stétta ogstofnana,
sem að þeim málum vinna. Hann
hefur flutt fjölda fyrirlestra um
land allt, i lýðháskólum og hjá
margs konar félögum og stofnun-
um, þar sem hann hefur frætt
Dani um skáldskap íslendinga
allt frá Söguöld til okkar daga.
Hins áhrifamikla framlags
hans tekur að gæta strax eftir sið-
ustu heimsstyrjöld. Hannskrifaði
ekki aðeins skáldverk, sögur og
ljóð. Arið 1946 gaf hann Ut bókina
ISLAND OG UNIONSSAGEN,
þar sem hann reyndi að koma
okkur í skilning um, að i þeirri að-
stöðu, sem Islendingar voru árið
1944, neyddust þeir til að slita öllu
sambandi við Danmörku, þar
sem þeir gátu ekki látið sjálfstæði
sitt velta á þvi, hverjir kæmu til
með að ráða rikjum i Danmörku
eftir striðið.
En stærsta framlag Bjarna M.
Gislasonar er barátta hans fyrir
þvi að fá islenzku handritin heim
til Islands. Það er hér, sem
danski lýðháskólinn kemur inn i
myndina. C.P.O. Christiansen
beitti sérfyrir þvi, að danskir lýð-
háskólastjórar sendu rikisstjórn
og Rikisþingi Danmerkur itar-
legt, rökstutt ávarp um að af-
henda tslendingum handritin.
Avarpið vakti mikla athygli á Is-
landi og fékk hljómgrunn hjá
þeim hluta dönsku þjóðarinnar,
sem stóð i traustum tengslum við
lýðháskólana. En enn þá gerist
ekkert á vettvangi stjórnmál-
anna. Málamiðlunartillaga Bom-
bolts stöðvaði málið i bili. En þá
kom Bjarni M. Gislason um-
ræðunum aftur af stað með sinu
rökfasta riti um islenzku handrit-
in árið 1954, og lýðháskólinn
studdi hann eindregið. Askov-rit-
ið, DANSK UDSYN gaf út sérhefti
um málið — einnig með framlagi
islenzkra visindamanna. Ritið
var ávöxtur af samstarfi Askov-
manna, Bjarna M. Gislasonar og
Sigurðar Nordals prófessors,
sendiherra Islendinga i Kaup-
mannahöfn.
Það var þetta samband milli
Bjarna M. Gislasonar og danskra
lýðháskólamanna, sem vakti
málið á ný. Jörgen Jörgensen
menntamálaráðherra bar fyrst
fram á þingi lagafrumvafpið frá
Bukdahl um að afhenda Is-
lendingum handritin sem gjöf, og
K.B. Andersen kom þvi i höfn.
Málið hlaut afgreiðslu á sviði
stjórnmálanna árið 1961, þegar
önnur bók Bjarna M. Gislasonar
um handritamálið kom út. Allar
tilraunir til að stöðva gang máls-
ins eítir það mistókust.
A 70 ára afmæli Bjarna M.
Gislasonar 4. april 1978 er fylista
ástæða til að óska honum til
hamingju með, að sigur hefur
unnizt i máli þvi, sem hann helg-
aði þreksittog þekkingu á mann-
dómsárum sinum. An hans og
dönsku lýðháskölanna hefði ekk-
ert gerzt.Það er enn langur listi
islenzkra handrita i eigu Svia, og
það mun reynast erfitt — ef ekki
óhugsanlegt —aðfá þau fluttþað1
an. Það er vegna þess, að staðá
sænska lýðháskólans i sænsku
þjóðli'fi og stjórnmálum er allt
önnur en hins danska i Dan-
mörku. Enginn sá það skýrar en
Bjarni M. Gislason. En án hinnar
öruggu þekkingar Bjarna i hand-
ritamálinu og traustra tengsla
hans við danska lýðháskólann,
hefði staða danskra lýðháskóla-
manna verið miklu veikari.
Lýðháskólinn danski flytur þvi i
dag Islendingnum Bjarna M.
Gislasyni, vini Danmerkur, hug-
heilar hamingjuóskir og þakkir.
Holger Kjær, dr.phil.
(Þýðing: Sigurður Gunnarsson.)
Eförmáli:
Hinir mörgu vinir Bjarna M.
Gislasonar á Islandi fagna um-
mælum dr. Holgers Kjær, hins
gáfaða og gjörkunnuga manns,
um frábæra baráttu Bjarna fyrir
heimkomu handritanna.
Jafnframt taka þeir af heilum
huga undir heillaóskir hans til
Bjarna á þessum merku tima-
mótum I ævi hans.
S.G.
Sögulegt bréf
ClsU'u, sq.
K<Xr, &/9U' .
(j Oaí ýorQ.ff' -c £i u* •* t V //ar-síoM.iXn uj
<1u/t Sjjut qidcujlt sUou-j ttady.f -oc dofllijf souó ,
lo éUÍ'ÍjíLs VuchosíaÁ- tvíky frn Sfe( . 'ÍOjUi/TU
testtt (IvL-ÍUy ífot‘J.d.ra~i smoe( dUmoJt síc'/uX /íóioJi _
lúiuuA pu/U tl dutr
‘5 ajM-ttUu dtfU ffáíoAfílÍKÓoj Ir!
3. JctjiLrX tý (&uut p, Aforet ■ et**rt*f ,
; ajcbjsPrcti ytj/uijity a,/ (forsta*'d; dl*
„ . —.iii f,
yClMíf, Souu skrP/, tf/au. /dotlr ( 0/ U JUom <■
$ Tió[iSott {tyi’ásí J.tXst, itsi /idj. Soljo s-uots*M . yoyii-u
■Mtys ■ ■ ■ ■ Jlt/ t-r s-u saa.r( OtM'u-uí-<i fll aór lUot
yívdj / cfÁiMcU-l cU /orttMfi , n. *ife/cn,U ,, fusl íojtu,
dOorcWsic pZ*s/hul, ori-u oJmmMu fhysLuojZjs-u </*
(KaXsoualA Qtrslu-th , fo uu Öt Soa Ííy/cLfÍ sír*-U a
> ty du fi,cO Hs/cPuds-y, dÍL,
(hÍXt , Ou drf ly u, -fri-ou (3 r,/Mi<] -u-srA
u , J ~r. t-r lAfiJ fru~ tii <3 r,/y<]'U-Wj
nuMuu 'fuojjiMi ■ fbu, -i<lU«euu u/ 'ttrl, Cbo* utssy
1f< **?<■?*>' X otcfVi UU Ur / cffoUÍ'
(skajrúr <y JrJLO'' 1*0«/k* ja , 2)ji A •
Alt-uás-y fútt A íxtti . IiMM uu' rsuM f-yiXHi-‘
Oj faJL.1 txlst o*M elxtti <%sttt-rcl-~ÍMm*r k ej /Ao reU-r f
(&(<jf a- J/oct ÍSL'ics- -, l, j/r r^Sr/.j
s-gfórjsJU, IBvA/etÁ/. .
Bréfið frá Jörgen Bukdahl.
Bjarni M. Gislason verður sjö-
tugur i dag 4. april. Nafn hans
mun lengi verða tengt handrita-
málinu. Hann bar fyrstur manna
fram þá skoðun að allt öngþveitið
i þessu þjóðmáli okkar kæmi af._
þvi að fræðimennskan héldi þvi i
sjálíheldu og allt visinda- og lög-
fræðistappið væri orsök þess að
það þokaðist ekki úr farinu.
PoulEngbergskólastjóri skýrir
frá þessu i litilli bók sem hann
gefur út um Bjarna i sambandi
við afmælið. Fyrstu mennirnir
sem skildu hann og kröfðust þess
að máliðyrði leyst sem þjóðmál á
danska þjóðþinginu voru þeir
C.P.O. Christiansen, sagn-
fræðingur og Jörgen Bukdahl, rit-
höfundur. Þeir voru báðir mikils-
metnir menn i Danmörku og
sameinuðu alla lýðháskólana um
þessa kröfu til þjóðþingsins.
Það eru til bréf og bækur um
fyrsta samband Bjarna við þessa
menn en Bjarni hafði skrifað um
þá báða og skoðanir þeirra þegar
árið 1939 i timaritið EIM-
REIÐINA. Eitt af þessum bréfum
er frá Jörgen Bukdahl, þar sem
hann þakkar Bjarna fyrir ritgerð
hans i EIMREIÐINNI.
Núsiturhetjan i Askov hrum af
elli og með lamaða hægri hönd og
getur ekki skrifað meira. Þess
vegna er það með þökk til hans að
Bjarni hefur beðið TIMANN að
birta þetta sögulega bréf.
J T.S) a9\o«d‘W"® 0
ttölurt' b\\° i í
v«»«rVien? . b«rc*ot (C 'Ct

\dot
(rn
Audi I00S-LS.................... hljóðkútar aftan og framan
Austin Mini...........................hljóðkútar og púströr
Bedford vörubila......................hljóðkútar og púströr
Broneo 6 og 8 cyl.....................hljóðkntar og púströr
Chevrolet fólksbila og vörubila........hljóðkútar og púströr
Datsun disel — I00A — 120A — 1200—
1600 — 140 — 180 .....................hljóðkútar og púströr
Chrysler Iranskur......................hljóðkútar og púströr
Citroen GS............................Hljóðkútar og púströr
Dodge fólksbila.......................hljóðkútar og púströr
D.K.W.. fólksbila.....................hljóðkútar og púströr
Kiat I100 — 1500 — 124 —
125 — 128 — 132 — 127 — 131 ......... hljóðkútar og púströr
Kord, ameriska fólksbila...............hljóðkútar og púslrör
Kord Coneul Cortina 1300— 1600.........hljóðkútar og púströr
Kord Eseort............................hljóðkútar og púströr
Kord Taunus I2M — I5M — I7M — 20M . . hljóðkútar og púströr
liillman og Commer fólksb. og sendib.. . hljóðkútar og púströr
Auslin (jips> jeppi...................hljóðkútar og púströr
liiternational Seout jeppi............hljóðkútar og púslrör
itussajeppi GAZ 69.....................hljoðkútar og púströr
\\ illys jeppi og Wagoner.............hljóðkútar og púströr
leepsler \'6..........................hljóðkútar og púströr
1,a(*a................................iútar franian og aftan .
I.androver bensin og disel............hljóðkútar og púströr
Mazda (íltiog 818.....................hljóðkútar og púströr
Maz.da 1.100..........................hljóðkútar og púströr
Maz.da 929 ......................hljóðkútar franian og aftan
Mereedes Benz. fólksbila 180 — 190
200 220 — 2.i0 — 280................hljóðkútar og púströr
Mercedes Benz. vörubila...............hljóðkútar og púströr
Moskwiteh 103 — 408 — 412 ............hljóðkútar og púströr
Morris Marina 1.3 og 1.8 ..............hljóðkútar og púströr
Opel Rekord ogt'aravan.................hljóðkútar og púströr
Bifreiðaeigendur, athugið að þetta er allt á mjög
hagstæðu verði og sumt á mjög gömlu verði.
Gerið verðsamanburð áður en þiö festið kaup
annars staðar.
Opel Kadett og Kapitan................hljóðkútar og púströr
Rassat ..........................hljóðkútar franian og aftan
Beugeot 201 —101 — 505 ...............hljóðkútar og púströr
Rambler Ameriean og Classic ...........hljóðkútar og púströr
Range Rover...........illjóðkútar Iraman og aftan og púströr
Renault R4 — R6 — R8 —
R10 — R 12 — R16 .....................hljóðkútar og púslrör
Saab 96 og 99..........................hljóðkútar og púströr
Scania Vabis 1,80 — 1.85 — 1.B85 —
1.110— I.B 110 — l.B 140.........................hljóðkútar
Simca folksbila........................hljóðkúlar og púströr
Skoda fólksbila og station.............hljóðkútar og púströr
Sunbeam 1250 — 1500 ................. hljóðkútar og púströr
Taunus '1 ransil bensin og disel.......hljóðkútar og púströr
Toyota fólksbila og station............hljóðkútar og púströr
Vauxhall fólksbila.....................hljóðkútar og púströr
Voiga fólksbfla...................... hljóðkútar og púströr
\'olkswagen 1200 — K70 —
1300— 1500 ............................hljóðkútar og púströr
Volkswagen sendiferðabila........................hljóðkútar
Volvo fólkshila .......................hljóðkútar og púströr
Volvo vörubila K81 — 85TD —
\88 — I* 88 — \ 86 — K86 —
\86TD — KH6 TD og KH9TI) ........................hljoðkútar
Púströraupphengjusett i flestar gerðir
bifreiða.
Pústbarkar flestar stærðir.
Púströr í beinum lengdum 1 1/4" til 3 1/2"
Setjum pústkerfi undir bíla, sími 83466.
Sendum í póstkröfu um land allt.
Bílavörubúðin Fjöðrin h.f.
Skeifan 2 simi 82944