Alþýðublaðið - 22.08.1922, Side 1

Alþýðublaðið
Oefið út af Alþýðufloklarant
Þríðjudaginn 22. ágdst.
Kolahneyksli.
191:, tölebkð
Nýkomið:
H&waiísn guitar og bsrsnónifcu-
piötur. — Að eins íá atykki.
Fyrir skömtma gcrði fortnaður
Julltrúaráðs verkalýðsfélaganna í
Reykjavik íyrirspurn til stjórnar-
ráðsins, um hvort Landsverzlun
væri hsett að fiytja kol Ekki var
svaaið sem fékst greinilegt, held
ur rtokkuð ioðið, ea eitthíað var
það á þá leið, að það væri ekki
fullráðið.
Samt vita það nú ailir, að
Landsverzlun er hætt að flytja
inn kol, og að hjá henni fást eng-
in ltol keypt nú. Er óhætt að
segja, að öllum almenningi, sem
verzlað hefir undanfarið með ko!
hjá Landsvetzlun, mis’íki að þurfa
nú að fara að kaupa kol annars
staðsr.
Ætla mætti, að þó Landsverzl-
nn væri látin hætta að vetzla með
kol, sem eingöugu er gert &f
landsstjórninni til þeas að þókn
a&t auðvaldsliðuo:, þá yrði hún
látin kaupa handa landsjóðsstofn.
og þá ekki sízt handa skipum
landssjóðs. Þvi æði ankannalegt
tná það virðast, að landssjóðar
fari að kaupa kol Ltjá kuupmönn-
nm, og láta þa græða á innflutn-
ingí þeirra, f stað þess að græða
sjálfur á því að Iáta Landsverzlun
flytja þau inn.
. En svo öfugsnúið sem mönnum
mun finnast þetta, þá er það nú
orðið uppvfst
að landsstjórnin kanpir kol til
landssjóðsskipanna af Garðari
Gíslasyni.
Lagarfoss kom hingsð fyrir
mokkrum dögum með kolaíarm,
og hefir verið að ífferma hann
við Iagólfsbakka undsnfarna d«ga.
Kdlafarm þenntn htfir atviunu-
mílaskrtfstofin Sátið landssjóð
kaupa aí Garðari Gíslatyai, og
zná af þvf sjá, að núverandi ráða
neyti Sigurðar Eggerz er í vasa
auðvældsins eagu siður en ráða-
neyti Jóas Magaús*oaar.
Minst 10 þús. króna gróði
hlýtur að vera á innflutnisgi þessa
kolafarms. Ea þnð er ekki gróði
sem iandssjóður tekar til sfn, með
því að láta Landsvetzlua flytja inn
kolin, heldur er það gtóði, sem
réttur er að Garðari Gíslasyni
heildsala. En sf hvesjuf Því er
ebki gott að svara. En hitt er
vitanícgt og auðakilið hverjum
tnanni, að þær þúsundir, sero þaraa
eru gefnar eínum heiidsala í Rvík,
eru pfndar út úr alþýðunni með
sykurtolii, kaffitolli og öðrum toll-
um og sköttum.
Hvað segir alþýðan um þetta?
Á þessi fáheyrða óhæfa að við-
gangast án þess sð aokkrum mót
mælum sé hreyít?
Já og hvað segja kauptnenn?
Þykir þeioa betra að Iandssjóður
laumi stórfé að Garðari Glslasyni
en að Landsverzlun flytji inn þau
kol, seni landssjóður þarf sjálfur
að kaupa? Ötrúlegt er að þeim
þyki það?
Margur mun spyrja: Hvernig
stendur á því að ekki íengu fleiri
cn Garðar að gera tilboð f að
selja landssjóði kol, úr því Lsnds-
verzlun var ekkí látin kaupa þ&u?
Svarið er einfalt: Af þvf Garðar
átti að græða á þessul Hitt er
annað tnál, hvott menn muni gera
sig ánægða með það svar.
Garðar Glslason selur landssjóði
kolin á
62 krónor smálestina
en það er sama verðið og „Kol
og Salt“ selur koiin hér f punda-
töiu heimfiutt.
Er hægt að hugsa sér meiri
ósvffni gagavart þjóðinni, ea'þá
Hljóðfærahús Ryíkur.
&em framia er með þetsum koia-
kaupum?
Utsvar
Landsverzlunar.
Níðusjöfnnasrnefndin hér f bæn-
um tagði 1917 20000 kr. útsvar
á Land&veizlunina. Landsstjórnin
þá neitaði að greiða útsvarið, þsr
sem Landsverzlunin væri ekki
frémur en önnur opinber fyrirtæki
útsvaraskyld að lögr.m Mál þetta
var dæmt bæði í undirdómi og
yfirdóml á þá leið, að Landsverzi-
un væri ekki útsvarsskyld, þar
sem Iög nr. 18, 1877, “ái eigi
til slfks. fyrirtækis sem Lands-
verzlunar, og eins og er til orða
tekið í landsyfirréttardómnum:
„Eigi þykir heldur verður lögjafn-
að þsðan eða annsrsstaðar frá tii
ússvarsskyidu Landsverzlunarinn
ar, enda hefir útsvars eigi verið
krafist af nokkurri iandssjóðsstofn
ua íyr en nú*.
Sfðan hcfir verið hljótt um þetta
mál þatigað til nú „Vfsir* gerir
það að umræðuefni a). laugardag
og keosur með ýms viliandi um-
mæli út af þvf, Segir t, d. rangt
frá að forstjóii Landsveizlunarinn
ar hafi lýst því yfir í vetur á
þíagi, „að hann áliti það sana-
gjarnt að Landsverzlunin greiddi
útsvar". Mrgnús Krístjánsson sagði
þar þetta cins og sézt í Þingtlð-
indunum:
„Þá bem ég að þeirri áttæð-
unni, aem sumum þykir nokkru
máli sbifta, og hún cr sú, að
verzlunin cr laus við oplnber gjöld