Fréttablaðið - 28.01.2007, Blaðsíða 20

Það er yfir öllu þessi skammvinna
kyrrð sunnudagsins sem stundum
kemur að afloknu hádegi þegar
helgin hvílir líkt og í hlutlausu jafn-
vægi milli eftirvæntingar laugar-
dagsins og stjarfa mánudagsins.
Fríða Á. Sigurðardóttir:
Eins og hafið
Í síðasta pistli var vikið að sögnun-
um að aka, keyra, sigla. Svo benti
mér ónefndur maður á að sagt
hefði verið að konu hefði verið
„flogið á sjúkrahús“ – og vildi fá að
vita hvers konar flygildi þessi kona
væri. Þetta hjómar auðvitað
ankannalega og kannski hefur
Ómar Ragnarsson einkaleyfi á slík-
um flugferðum er hann flýgur á
„Frúnni“. Þó má segja þessu orða-
lagi til nokkurrar afsökunar að við
segjum hiklaust: „Viltu keyra mig
heim“ – þó að við breytum okkur
ekki þar með í farartæki.
Í Fréttablaðinu 16. janúar er
svona hörmulega tekið til orða: “...
barnalæknir segir að ástæðan
fyrir því að bakvísandi stólar
reynast betur vera þá að hálsliðir
barna eru mun veikbyggðari...”
Hollt er blaðamönnum að lesa
málsgreinar sínar yfir í heild,
einkum þegar teygist úr þeim og
forðast svona afglöp. Reyndar er
það góð regla í almennu ritmáli að
nota mest skýrar aðalsetningar og
punkta, fremur en hlykkjóttar
málsgreinar með mörgum auka-
setningum. Það gerir frásögnina
lipurri og auðveldar bæði lestur
og skilning.
„Faðir Víkverja hefur löngum þótt
hákarlinn góður...“. Þetta las ég í
Morgunblaðinu 18. janúar og veit
eiginlega ekki hvað ég á að segja.
Er skollin á nefnifallssýki? Þykir
þetta boðlegt í Morgunblaðinu?
Þessi tvö orð eru orðin ótrúlega
vinsæl. Menn segja miklu fremur
„frá toppi til táar“ heldur en „frá
hvirfli til ilja“. Ekki finnst mér ég
vera með neinn topp, nema þá
helst hártopp, og ekki sé ég þá
merkingu í orðabókum. Aftur á
móti kemur þar fram merkingin
tindur, sem er snöggtum fallegra
en fjallstoppur. Einnig álpast menn
til að segja að eitthvað sé toppur-
inn á einhverju í merkingunni allra
best. Ætli þetta sé ekki afbökun úr
ensku eins og nú er mikil tíska. Og
sama máli gegnir um sögnina að
toppa sem á íslensku er að gera
betur, slá einhverjum við, ná betri
árangri en e-r.
má enn finna hjá Halldóri Guð-
mundssyni í Fréttablaðinu 20.
janúa í umfjöllum um orðfæri lið-
ins tíma í æviminningum: „Orð
eins og þetta hafa sjálfstætt líf og
áferð og hljóm og geta lifað lengi
með lesandanum, eru ómissandi
fótgönguliðar í orustunni við
gleymskuna.“
Valhenda kallast sú tegund brag-
hendu þegar allar línur enda á
stýfðum lið:
Næðir yfir norðanáttin nístings-
köld
drungalegt þá dimmir kvöld
og dapurleikinn tekur völd.
Vilji menn senda mér braghendu
eða góðfúslegar ábendingar: npn@
vortex.is
Leystu
krossgátuna!
þú gætir unnið
bíómiða fyrir tvo
á sýningu að eigin vali!
Þú sendir SMS skeytið
JA LAUSN LAUSNARORÐIÐ
á númerið 1900!
Dæmi hvernig SMS gæti
litið út ef svarið er Jón.
Þá sendir þú SMS-ið JA LAUSN JON.
Dregið úr réttum svörum n.k.
fimmtudag kl. 12. - 99 kr. smsið
Ég sit í fancy smancy íbúðinni
minni í Teheran og horfi á fréttir, á
stærsta risaskjá sem ég hef séð,
um að Bandaríkin og Bretar hafi
verið að senda sprengjuvélar til
Suður-Íran. Og ég sem er bara búin
að vera hérna í tvo daga. Gátu þeir
ekki beðið aðeins. Einhvern veginn
hef ég samt engar
áhyggjur af því
að stríð brjótist
hér út. Ekki frek-
ar en hver annar
í Teheran.
Fólk heima
spurði mig hvað
ég væri að pæla
að ætla til Íran.
Ég veit ekki af
hverju en ég vissi bara að ég yrði
að fara. Ég er smám saman að
reyna að skilja hvernig lífið er
hérna. Teheran er brjáluð borg. 14
milljónir búa hér og lifa algjörlega
tvöföldu lífi. Annars vegar er Teh-
eran á yfirborðinu og hins vegar
Teheran undir yfirborðinu, eða það
sem þeir kalla „black Tehran“ og
vísar til alls þess sem er ólöglegt í
Íran og er verslað með á svarta
markaðnum. Fólkið og ríkisstjórn-
in er tvennt ólíkt. Ég hef engan hitt
sem styður forsetann og flestir
gera grín að honum. Íran er á suðu-
punkti núna og pólitískt ástand
mjög viðkvæmt, bæði innan Íran
og utan.
Í dag fór ég að hitta Niki Karimi,
einu írönsku konuna sem ég þekkti
áður en ég kom til Teheran. Hún er
ein frægasta leikkonan í Íran og er
að leika í mjög „commercial“ mynd
núna eftir einn vinsælasta leik-
stjóra Íran. Soldið eins og íranska
Hollywood en samt allt öðruvísi.
Það var mjög fyndið að fylgjast
með dramatískri íranskri ástarsögu
verða til og í útiskotunum flykktist
fólk á staðinn og heilu fjölskyld-
urnar mættu til að fylgjast með.
Milli atriða kom fólk að heilsa Niki
og láta taka myndir af sér með
henni.
Þegar ég mætti á settið sprakk
Niki úr hlátri og sagði, „Guð minn
góður, Hanna hvað kom fyrir þig,
þú ert nákvæmlega eins og írönsk
kona.“ Eina sem var öðruvísi var að
trefillinn sem ég er vanalega með
um hálsinn var núna vafinn yfir
hausinn á mér og huldi hárið. Ann-
ars var ég í svarta millisíða H&M
jakkanum mínum, gallabuxum og
stígvélunum. Nákvæmlega eins og
heima. En gæti samt verið „uni-
form“ fyrir íranska stelpu.
Niki sagði mér að hafa ekki
áhyggjur, ég gæti tekið af mér
slæðuna þó að settið væri fullt af
fólki. Þannig er lífið í Teheran
algjörlega tvöfalt. Maður vefur
slæðu um hausinn þegar maður fer
út og fer í jakka sem nær niður
fyrir rass en annars eru stelpurnar
algjörlega vestrænt klæddar. Niki
var mjög glöð að sjá mig og gest-
risnin og kurteisin skín alls staðar í
gegn. Íranir eru súper næs, annað
verður ekki sagt. Það er stanslaust
borið í mann te, hnetur, þurrkaðir
ávextir og súkkulaði. Pístasíur og
appelsínur eru á öllum borðum.
Fólk rembist við að tala ensku og
allir vilja allt fyrir mann gera.
Eftir tökur fórum við heim til
Niki og hún býr eins vel og aðrir
Íranir sem ég hef komið heim til.
Inni á heimilunum gæti maður hald-
ið að maður væri staddur í hvaða
stórborg sem er. Það fyrsta sem
manni er boðið er víski eða vodka.
Annars er áfengi ólöglegt eins og
allt annað en það stoppar engann.
Áfengi er selt á svarta markaðnum,
rétt eins og DVD-diskar með Holly-
wood-bíómyndum sem eru að sjálf-
sögðu bannaðar og geisladiskar
með allra nýjustu tónlistinni. Þetta
er „underground“ Teheran.
Gervihnattasjónvarp er líka
bannað en samt sem áður eru öll
heimili með gervihnetti með enda-
lausum stöðvum. MTV er mjög vin-
sælt og persneskar tónlistarstöðv-
ar rembast við herma eftir MTV
með íranskri tónlist. Soldið eins og
Bollywood. Öðru hvoru ruglast
samt útsendingin og þannig reynir
stjórnin að koma í veg fyrir að fólk
sé að horfa á aðrar stöðvar en hún
samþykkir. Þannig ruglast til
dæmis BBC World alltaf rétt áður
en fréttir byrja. Klerkarnir reyna
að stjórna hvaða fréttir fólk fær
utan úr heimi enda hefur enginn
áhyggjur af því hvað Bush og félag-
ar eru að spá og lífið gengur sinn
vanagang í Teheran rétt eins og
New York, London eða Reykjavík.
Af hverju er ég hér?
Hanna Björk Valsdóttir talar frá Teheran.