Fréttablaðið - 28.01.2007, Qupperneq 63

Sonic Youth sendi frá sér frábæra
breiðskífu á árinu 2006, Rather
Ripped, og þrátt fyrir að meðlimir
sveitarinnar séu um eða yfir fimm-
tugt hefur sveitin sýnt það og sann-
að með síðustu skífum að hún er
enn í fullu fjöri. Önnur skífa sveit-
arinnar á árinu 2006 kom síðan út í
síðasta mánuði. Platan inniheldur
b-hliðalög, óútgefið efni og lög sem
ekki hefur farið mikið fyrir áður.
Elsta lagið á plötunni er frá árinu
1994 en það yngsta frá 2004. Flest
eru lögin þó frá þeim tíma þegar
Jim O’Rourke var fullgildur með-
limur sveitarinnar (2000-2004) en
hann sagði skilið við sveitina fyrir
um ári síðan.
Eins og með aðrar safnplötur
falla lögin fyrir ofan garð og neðan.
Flest laganna eru tilraunakennd
með eindæmum og því kannski
ekki skrýtið að þau hafi ekki endað
á breiðskífum sveitarinnar. Fæst
lögin eru nógu áhugaverð til þess
að mann langi að hlusta á þau aftur
og eru þess í stað hálf einsleit og
óáhugaverð. Hver er til dæmis til-
búinn að hlusta á 26 mínútna
útgáfu af hinu annars frábæra lagi
The Diamond Sea í endurtekn-
ingu?
Nokkur lög hafa samt sem áður
efnilegan eiginleika. Lög eins og
Kim’s Chord, Fauxhemians og
Queen Anne Chair hefði alveg
hægt að vinna betur með og úr
hefðu orðið sérstaklega frambæri-
leg lög. Ég reyndar trúi því varla
að hljómsveit eins og Sonic Youth
eigi ekki fleiri betri lög á lager
sem ekki hafa komið út áður.
Eyðilagða herbergið hjá Sonic
Youth er því ekki nógu áhugavert
þrátt fyrir að hér sé ein allra besta
sveit heimsins síðustu tuttugu ára.
Platan gefur samt sem áður ágæta
sýn á hversu uppátækjasöm, hug-
myndarík og tilraunakennd sveitin
í raun og veru er. Þau ykkur sem
enn hafið ekki kynnt ykkur Sonic
Youth ættuð því ekki að byrja á
þessari plötu því erfitt gæti reynst
að komast í gegnum óreiðuna. Hins
vegar ættuð þið að skammast
ykkar fyrir að vera ekki enn búin
að kynna ykkur þessa stórfeng-
legu sveit.
Ekki nógu áhugaverð
Fyrrverandi bassaleikari
Hjálma, Svíinn Petter Winnberg,
gaf nýverið út þessa fyrstu plötu
sína í samvinnu við hljómsveit
sína The Pix.
Upptökustjóri er Stephan
Stephensen úr Gus Gus og honum
til halds og trausts við vinnslu
plötunnar voru m.a. Gunnar
Tynes úr Múm, Samúel J. Samú-
elsson, Urður Hákonardóttur úr
Gus Gus og Þorsteinn Einarsson,
fyrrverandi liðsmaður Hjálma.
Hljómurinn á Easily Tricked
er mjög afslappaður, rétt eins og
félagarnir í Hjálmum voru
þekktir fyrir. Þó er ekki hægt að
líkja tónlist Petters við Hjálma
því hún er mun poppaðari og eru
reggíáhrifin afar lítil. Má helst
má heyra þau í titillaginu.
Fyrsta lagið As a Soul er flott
og gefur rétta tóninn fyrir plöt-
una. Sálaráhrifin eru þar greini-
leg og hlýleg rödd Petters áber-
andi. Strengirnir koma sterkir
inn í Nevermind og Weak er
einnig fallegt, nokkuð í anda The
Cardigans. Shine er líka létt og
skemmtilegt undir greinilegum
áhrifum frá Jack Johnson. Helsti
gallinn er að það er aðeins of
stutt, rétt eins og platan öll sem
er einungis 27 mínútur.
Easily Tricked er þægileg
áheyrnar. Þetta er ekki beint
plata til að skella á fóninn til að
koma sér í stuð heldur frekar
þegar partíið er að byrja, rétt til
að hafa í bakgrunninum. Platan
er mjög jöfn og erfitt er að tína
til eitt áberandi gott eða slakt
lag. Helsti gallinn er líkast til
hversu stutt hún er en hún er góð
á meðan hennar nýtur við.
Hlýtt og þægilegt
Leikarinn Forest Whitaker, sem er
tilnefndur til óskarsverðlaunanna
fyrir frammistöðu sína í The Last
King of Scotland, lagði ýmislegt á
sig fyrir hlutverkið.
Whitaker leikur í myndinni ein-
ræðisherran Idi Amin frá Úganda,
sem er talinn hafa borið ábyrgð á
dauða um 300 þúsund manns í
valdatíð sinni. Leikarinn lærði
m.a. Swahili-tungumálið fyrir
hlutverkið og var í fjóra mánuði
að losna við Úganda-hreiminn
eftir að tökum myndarinnar lauk.
Auk þess hlustaði hann á gríðar-
legt magn af ræðum sem Amin
hélt á sínum tíma.
Whitaker eyddi einnig miklum
tíma á mörkuðum í höfuðborg
Úganda, Kampala, og hitti þar fólk
sem þekkti einræðisherrann.
„Allir höfðu sínar sögur að segja,“
sagði Whitaker í spjalli við BBC.
„Sumir áttu skyldmenni sem höfðu
verið drepin í valdatíð hans en það
var einnig talað um að hann hefði
gert nokkra jákvæða hluti fyrir
landið. Ég þurfti á þessum sam-
skiptum að halda til að geta leikið
persónuna.“
Fjóra mánuði að
losna við hreiminn
Meðan úrtölumenn spá ís-
lenskunni hægum dauðdaga
spyrna hinn belgíski Josef
Braekman og Pétur Þor-
steinsson, prestur Óháða
safnaðarins, við fótum. og
boða hreintungustefnu há-
frónskunnar.
Háfrónska er hugarfóstur Belg-
ans Josefs Braekmans, eða
Timbur-Helga eins og hann snar-
ar nafni sínu yfir á ástkæra
ylhýra, og er endurbætt útgáfa af
íslensku laus við öll tökuorð.
Þegar við hin segjum Ameríka,
arfi, arkitekt og Cadillac grípa
fylgismenn háfrónskunnar til orð-
anna Heimríkisland, stjarngresi,
húsamestingi og uggabakur.
Braek byrjaði að hreinsa til í
ranni íslenskrar tungu árið 1992.
Fyrir tveimur árum stofnaði hann
Miðstöð háfrónska tungumálsins
eftir að hann komst í kynni við
Pétur Þorsteinsson, prest Óháða
safnarins á Íslandi, sem orðlagður
er fyrir nýyrðasmíð. Í fyrra leit
svo heimasíða háfrónskunnar
dagsins ljós, en þar má finna öll
þau orð sem búin hafa verið til á
þessari alíslensku, sem kemur
stundum spánsk fyrir sjónir.
„Orka þessa belgíska sómamanns
og vilji við að koma þessari heima-
höfn upp eru ótrúleg,“ segir
Pétur. „Hann er síhugsandi og
alltaf að biðja mig um uppástung-
ur og tillögur að háfrónskum
orðum sem geta leyst tökuorðin af
hólmi. Hann á heiðurinn af þessu
öllu saman, ég er bara messugutti
í hans þjónustu.“
Eins og gefur að skilja eru
Fjölnismenn í hávegum hafðir
meðal þeirra sem aðhyllast
háfrónsku. Á síðunni má finna
ótal áróðursmyndir í þágu hreint-
ungustefnu, oftar en ekki með
sjálfum Jónasi Hallgrímssyni í
hlutverki „tökuorðatortímand-
ans“. Pétur áréttar hins vegar að
þótt þeir séu oft léttir á bárunni
séu þeir Braekman einlægir í
þeirri trú sinni að þessi orð ætti
að taka upp á íslensku. „Orðin
eiga það flest hver sameiginlegt
að vera hnitmiðuð og lýsandi, til
dæmis orðið gnæfingur sem hann
bjó til yfir gíraffa. Andans menn
spá því að íslenskan verði útdauð
eftir eina öld, þannig að það er
ekki seinna vænna að stemma
stigu við því.“
Pétur segir að Braek hafi sent
þar til bærum aðilum uppástung-
ur um nýyrði en verið tekið fálega.
„Þetta eru kerfiskarlar sem halda
að þetta sé bara eitthvað grín.
Hugsanlega spilar einhver þjóð-
ernisrembingur inn í þetta líka en
það er algjör óþarfi því orðsifja-
fræðin er ótrúlega vönduð og
mörg þessara orða eru glæsileg.“
Heimasíðu háfrónskunnar má
finna á léninu hafronska.org.
VERKEFNASTJÓRAAKADEMÍA
STJÓRNENDASKÓLA HR
F
A
B
R
IK
A
N
2
0
0
6