Fréttablaðið - 02.02.2007, Side 28

Ég verð að segja að það hryggði mig að hlusta á hann Þórarin Tyrfingsson í Kast-
ljósinu fimmtudagskvöldið 18. jan. síðastlið-
inn, þar sem hann lýsir yfir þeirri skoðun
sinni að Samhjálp og meðferðarheimilið í
Hlaðgerðarkoti sé rekið af ofsatrúarfólki.
Samhjálp heyrir undir Fíladelfíu - Hvíta-
sunnumenn og hafa þeir rekið meðferðarstarf síðan á 8.
áratugnum, með nokkuð farsælum árangri, eftir því
sem ég best veit.
SÁÁ hefur einnig verið með farsælt meðferðarstarf
og ekki allt sérfræðingar í læknisfræðum, sem þar
starfa. Hjá SÁÁ eru gjarnan ráðgjafar starfandi sem
þekkja sjúkdóminn af eigin raun. Enda er sú skoðun
ríkjandi að óvirkum ölkum gangi best að hjálpa ölkum
sem eru að koma úr neyslu.
SÁÁ á sínum tíma var með kapellu inni á Vogi, sem
fólk var hvatt til að nota og leita til guðs síns, reyna að
öðlast einhvern frið í sálina. Á Staðarfelli er falleg
sveitakirkja og notuðu vistmenn hana oft á dag, til bæna
eða bara að sitja þar inni og hugleiða með sjálfum sér,
var það talið gott og uppbyggilegt fyrir sjúklingana.
Enda er talað um í AA-bókinni að ómögulegt sé að tak-
ast á við alkóhólisma án trúar, í eigin mætti. Ennþá
þykir AA-bókin vera eigulegur og góður gripur innan
AA-samtakanna.
Ég hygg að ennþá sé fólk, sem fer í meðferð hjá SÁÁ,
hvatt til að notfæra sér fundina innan AA samtakanna.
En eru þá AA-samtökin ekki hættuleg? Þar er trúfrelsi
og tjáningarfrelsi. Þú mátt alveg eins tjá þig um trú
þína sem hluta af þinni reynslu, eins og um t.d. vinnuna
þína, eða um hvað annað sem þú vilt. Þessi samtök eru
fyrir þá sem hafa sjúkdóminn alkóhólisma og þeirra
meginþema er 12-spora kerfið. Í sporunum er mikið
talað um guð og menn eru hvattir til að vinna sporin.
Meðferðin hjá SÁÁ er að jafnaði ekki lengri en 4-6
vikur og læknar ekki sjúkdóminn. Þó er boðið upp á eft-
irmeðferð í sumum tilvikum, sem stendur í lengri tíma.
AA er meðalið sem alkinn er hvattur til að taka inn, not-
færa sér fundina og sporin, sem eru trúarhvetjandi.
Eitt af aðaleinkennum sjúkdómsins er
afneitunin, sjálfsblekkingin og lygin. Sjúkling-
urinn getur lent inni í þessu ferli, jafnvel án
þess að vera í neyslu, þá er það kallað þurra-
fyllerí. Dómgreind alka sem er á þurrafylleríi
er oft og tíðum svipuð og hann væri í neyslu.
Og þá er voðinn vís, því að þar sem sjúkdómur-
inn er virkur í atferli, þá líða margir þjáningar,
sem að sjúklingnum standa og verða meðvirk-
ir, ef ekki er gripið inn í. Allir alkóhólistar
geta orðið virkir í hegðun sinni, slegið niður í
sjúkdómnum. Þetta veit Þórarinn, en hann minnist ekki
á þetta einu orði, heldur eyðir öllu púðrinu í að úthrópa
Samhjálp.
Mér finnst það mjög ábyrgðarlaust að ráðast á stofn-
un eins og Samhjálp á opinberum vettvangi, sem hefur
unnið gott og göfugt starf og kalla þá trúarofstækis-
menn. Með hvaða hætti komu Samhjálparmenn að
Byrginu? Voru þeir þar innan veggja með eftirlit? Bera
þeir ábyrgð á þessum harmleik?
Staðreyndin er nú sú að meðferðin í Hlaðgerðarkoti
er byggð á þekkingu á sjúkdómnum alkóhólisma og þar
koma læknar að og greina sjúklinga. Alkar sem fá með-
ferð í Hlaðgerðarkoti sækja einnig fundi hjá AA eftir
meðferð og eru hvattir til þess.
Við lifum í þjóðfélagi þar sem við viljum að jafnrétti
og bræðralag sé haft að leiðarljósi. Með því að hengja
bakara fyrir smið er réttlætið ekki í hávegum haft. Í
Byrginu voru einstaklingar sem ekki voru velkomnir í
meðferð hjá SÁÁ, þar sem þeir voru jafnvel búnir að fá
þar fleiri en eina meðferð og talið að sú meðferð dygði
þeim bara ekki.
Ég vona að stjórnvöld og þeir sem inni á Alþingi
starfa sjái að sér og hafi umræðuna lausa við fordóma,
þegar þeir fjalla um mál Byrgisins og vímuvarnarmál
almennt. Að menn sem sitja á þingi geti tekið undir
þessi ábyrgðarlausu orð Þórarins um Samhjálp er þekk-
ingarleysi. Þess í stað ættu þeir hinir sömu að koma
með einhverjar raunhæfar lausnir. Hvað á að gera við
skjólstæðinga Byrgisins, þessu fólki duga engar 4-6
vikur hjá SÁÁ, né annars staðar, heldur þarf þetta fólk
mikið meiri stuðning en svo. Það þarf líka einhvern
samastað. Hvað ætlar ríkisstjórnin að gera í þeim
málum?
Menn hrópa oft hátt að þeir sem kenna sig við Krist
séu fullir af fordómum, en hvað er þetta? Hvar er
umbyrðarlyndi þeirra sem hæst hafa nú? Er ekki mál
að linni og menn sýni andlegan þroska, ef þeir hafa
hann?
Höfundur er söngkona og leirlistamaður.
Hefur Þórarinn gleymt einhverju?
Staðreyndin er nú sú að meðferðin í
Hlaðgerðarkoti er byggð á þekkingu á sjúk-
dómnum alkóhólisma og þar koma læknar að
og greina sjúklinga.
Ég hef hingað til haft lítið að klaga upp á
íslensku þjóðkirkjuna.
Að vísu er ég ekki í
henni og er hlynnt því
að kirkjan ræki sitt
starf án stuðnings ríkis-
ins. Sú staðreynd að ég
er hlynnt aðskilnaði
ríkis og kirkju hefur þó
hingað til haft lítil áhrif
á viðhorf mín til kristinnar trúar
og framgöngu þeirra sem aðhyll-
ast slík trúarbrögð og forsvars-
manna þjóðkirkjunnar hér á
landi. Þó svo að ég trúi ekki hef
ég alltaf borið virðingu fyrir rétti
annarra til að trúa.
Þessi lífssýn mín hefur tekið
miklum breytingum eftir að þjóð-
kirkjan hóf að stunda trúboð
meðal grunnskólabarna. Ég get
ekki virt rétt annarra en um leið
sætt mig við að minn réttur sé
fótum troðinn. Þegar dóttir mín
mun hefja nám í grunnskóla vona
ég svo sannarlega að hún fái notið
óhlutdrægs uppeldis í skólanum
líkt og ég leitast við að
veita henni sjálf.
Hér er ég að vísa til
svokallaðrar „Vinaleið-
ar“ þjóðkirkjunnar sem
er að sögn talsmanna
kirkjunnar kristileg sál-
gæsla sem fer fram í
opinberum skólum. Að
mínu mati á ekkert trú-
félag erindi með trúboð í
grunnskóla landsins enda
geri ég þá kröfu til
íslenska menntakerfisins
að það sé fullfært um að
sinna sálgæslu nemenda án
aðstoðar trúfélaga, djákna og
presta. Ég geri kröfu til jafnréttis
og hlutleysis í íslensku mennta-
kerfi þar sem borin er virðing
fyrir trú eða trúleysi nemenda.
Einhliða trúarbragðafræðsla líkt
og kristinfræði er sömuleiðis
tímaskekkja í nútímasamfélagi
enda tel ég að nemendur myndu
græða mun meira á lærdómi í sið-
fræði, mannréttindum og trúar-
bragðafræðum.
Virðum rétt hvers annars.
Höfundur er formaður Ungra
vinstri grænna.
Trúboðar veikja stoðir
menntakerfisins
Efnahagsstjórn, hag-
vöxtur og Vestfirðir
Ég var að lesa furðu-lega grein ráðherrans
Einars K. Guðfinnssonar
sem hann kallar „Von-
brigði ESB – daðrara“ á
vefnum www.bb.is frá 25.
janúar síðastliðnum.
Greinin vakti ekki athygli
mína fyrir skrifin um Evr-
ópusambandið og stöðu
íslensku krónunnar, ég vissi að
Sjálfstæðisflokkurinn vill ekki né
þorir að ræða það mál né skoða.
Sennilega veit ráðherrann ekki að
í Vaxtasamningi Vestfjarða 1) er
tilgreind sem ein helsta ógnun
svæðisins að: „Sterk staða krón-
unnar og gengissveiflur, skaða
samkeppnishæfni samkeppnis- og
útflutningsgreina s.s. sjávarút-
vegs, iðnaðar og ferðaþjónustu og
getur torveldað vöxt“ (bls. 38).
Ráðherrann segir í greininni
að viðskiptahallinn sé til staðar
en fari ört minnkandi og að verð-
bólgan sé of mikil en hjaðni hratt.
Þetta les ég þannig að efnahags-
batinn í landinu hefur verið
greiddur með miklum erlendum
lántökum, ekki síst vegna þenslu
af stóriðju- og virkjanafram-
kvæmdum, aðgerðum ríkis-
stjórnar og útlánakapphlaupi
einkavæddu bankanna á húsnæð-
ismarkaði á sama tíma. Það er
gott að spáð er lækkaðri verð-
bólgu, en gleymdi ráðherrann
ekki að taka fram að skaðinn er
skeður, verðbólgan hefur þegar
hækkað skuldir heimila og fyrir-
tækja um tugi ef ekki hundruð
milljarða. Gleymdi ráðherrann
ekki að taka fram að vaxtaokrið
hefur kostað sömu aðila álíka
upphæðir. Áhrif verðbólgunnar
verða ekki tekin til baka, við
megum borga hærri afborganir
af húsnæðislánum okkar næstu
25-40 árin.
Gaman væri ef ráðherrann
lýsti „tækjum og tólum“ efna-
hagsstjórnar ríkisstjórnarinnar,
sem hann segir að hafi verið
notuð til að bregðast við ójafn-
vægi í þjóðarbúskapnum. Var
ekki aðal „tólið“ frestun á vega-
framkvæmdum á Vest-
fjörðum sl. sumar? Eru
það okurvextirnir á ein-
staklinga og smærri fyr-
irtæki, þá sem ekki hafa
þegar fært lán sín í
erlenda gjaldmiðla? Er
það togstreitan á milli
stýrivaxtahækkana
Seðlabankans og þenslu-
fjárlaga ríkisstjórnar-
innar, sem varð til þess
að erlent matsfyrirtæki
lækkaði lánshæfismat
íslenska ríkisins rétt fyrir jólin?
Ráðherra nefnir réttilega að
hér hefur verið óverulegt
atvinnuleysi, sem betur fer, en
gleymdi hann ekki að nefna að
skortur á vinnuafli hefur kallað á
langan vinnudag og á stóraukinn
fjölda innflytjenda? Var það
þetta sem fyrrverandi fjármála-
ráðherra og núverðandi forsæt-
isráðherra var að stuðla að þegar
hann rökstuddi afnám hátekju-
skatts með því að hann væri
vinnuletjandi?
Það sem ráðherrann kallar
„pólitíska stefnumótun“ ríkis-
stjórnarinnar, kalla ég stjórn-
leysi ríkisstjórnarinnar í efna-
hagsmálum, sem hefur kallað
yfir okkur ójafnvægi og leitt til
umræðunnar um stöðu íslensku
krónunnar.
Ég vænti þess að reyndir
stjórnmálamenn, stjórnarþing-
menn og ráðherra eins og Einar
K. Guðfinnsson skýri betur fyrir
Vestfirðingum hvers vegna
íbúum hefur fækkað á svæðinu
um 20% á árunum 1990-2003 og
af hverju íbúaþróunin er enn á
niðurleið. Skyldi kvótakerfi í
sjávarútvegi og landbúnaði eiga
sinn þátt í því? Hver kom því
kerfi á? Skyldu samgöngumál
fjórðungsins eiga sinn þátt í íbúa-
þróuninni? Hver fer með sam-
göngumálin? Stuðlaði sala Land-
símans með grunnnetinu að
bættum hag Vestfirðinga? Stuðl-
uðu helmingaskipti ríkisstjórnar-
innar á ríkisbönkunum að bættri
stöðu landsbyggðarinnar? Ef svo
er, lýsir það sér þá helst í upp-
kaupum þeirra sem fengu bank-
ana að gjöf á jörðum í héraðinu?
Það er mörgum spurningum
ósvarað um efnahagsstjórn eða
stjórnleysi sl. ára og ég treysti
því að ráðherrann upplýsi íbúa
Vestfjarða og þjóðina alla betur
um ágæti stefnunnar.
Höfundur skipar 1. sæti
Samfylkingarinnar í Norðvestur-
kjördæmi.
Það sem ráðherrann kallar
„pólitíska stefnumótun“
ríkisstjórnarinnar, kalla ég
stjórnleysi ríkisstjórnarinnar í
efnahagsmálum.