Fréttablaðið - 24.03.2007, Blaðsíða 80

Vorið er komið í Teheran. Það
kom með nýja árinu aðfaranótt
miðvikudags klukkan þrjú ná-
kvæmlega. Þá vöknuðu þeir Íran-
ar sem höfðu ekki haldið sér vak-
andi og fögnuðu nýja árinu með
því að kyssa fjölskyldumeðlimi og
stökkva yfir þröskuld með hægri
fæti áður en þeir fóru aftur að
sofa. Á hverju ári breytist dagur-
inn og tímasetningin vegna þess
að koma vorsins og nýja ársins er
nákvæmlega reiknuð út eftir stað-
setningu himintunglanna.
Alla síðustu viku eru húsmæð-
ur búnar að hamast við að þrífa
allt hátt og lágt, fægja silfur, dusta
teppi, rífa niður gardínur og svo
framvegis. Nýja árið táknar nýja
byrjun og nýjan dag og því þarf
allt að vera tandurhreint. Ein-
hvern veginn er lógískara að gera
vorhreingerningu heldur en jóla-
hreingerningu. Hátíð nýja ársins
stendur yfir í 13 daga og á meðan
stendur borðið í stofunni með
hlutunum sjö sem byrja á S, eins
og jólatréð stendur í stofunni hjá
okkur Íslendingum. Það er ekki
nóg að skella einhverjum hlutum
á borðið, það þarf að vera fallegt
og sýna fram á smekkvísi húsmóð-
urinnar.
Þessi hefð í kringum nýja árið er
meira en 3.000 ára gömul og upp-
runnin í Zoroastrian trúnni sem
landlæg var í Persíu áður en Ar-
abar réðust inn í landið með íslam.
Þessi trú á kannski meira skylt
við goðafræði okkar Íslendinga.
Heimurinn var skapaður í sjö stig-
um og þessi siður fagnar byrjun
heimsins.
Á nýársdag er hefð að borða fisk
og hrísgrjón í hádeginu. Kökur,
íranskt konfekt og súkkulaði eru
á öllum borðum og svo er farið
í heimsókn til allra. Ég hef hálf-
partinn verið ættleidd af fjöl-
skyldu Golriz vinkonu minnar og
er þess vegna alltaf drifin með í
allar fjölskyldusamkomur
og alls staðar taka Íranar
mér með opnum örmum.
Meðan ég sat inn í stofu og
virti fyrir mér fjölskyld-
una áttaði ég mig á því
að þetta hefði getað verið
hvaða fjölskylda sem er á
Íslandi. Frænkur, frænd-
ur, systkinabörn, makar,
börn, ömmur og afar, allir í
sínu fínasta pússi. Það eina
sem stakk mig gjörsamlega var
þegar ég leit við og sá í sjónvarp-
inu sem var í gangi í bakgrunnin-
um, George W. Bush Bandaríkja-
forseta halda eina ræðuna enn um
aðgerðir gegn Íran.
Það er hálfsorglegt að sitja í fjöl-
skylduboði með fólki sem er alveg
eins og ég sjálf, og hefur sömu lífs-
gæði og lífsstíl, og hlusta á voldug-
asta mann í heimi tala um aðgerðir
gegn þeim. Íranar elska landið sitt
og þrá ekkert heitar en að fá að lifa
í friði. Íranar eru þreyttir á stjórn-
málaástandinu í landinu og reyna
að halda sínu striki og daglega lífi
þrátt fyrir pólitískar þreifingar á
alþjóðavettvangi.
Fólk hefur oft áhuga á að vita
hvað mér finnst um kjarnorku-
framleiðslu Írana og afstöðu for-
setans. Oft reyna þeir líka að út-
skýra að málið snýst aðeins um
það að ofurveldi Bandaríkjanna fái
ekki að stjórna Íran. Einn
daginn þegar ég labbaði út
í Park-e-Mellat garðinn í
Teheran, sem minnir helst
á Central Park á Manhatt-
an, settist hjá mér ungur
strákur og fór að spjalla.
Háskólakrökkum finnst
gaman að æfa enskuna.
Þessi strákur var að læra
stjórnmálafræði og hafði
mikinn áhuga á að ræða
þessi mál við mig.
Hann útskýrði fyrir mér hversu
ríkt land Íran væri. Náttúruauð-
lindir væru alls staðar. Olía, málm-
ar, námur, blómlegur landbúnaður
og allt til alls. Helsta vandamálið
væri að ráðamenn Íran vissu ekki
hvernig þeir ættu að nýta allar
þessar auðlindir. Hann hafði séð
heimildarmynd um orkunýtingu
á Íslandi og var mjög spenntur.
Íranar vita að olían á eftir klárast
og þess vegna vilja þeir þróa aðra
orkugjafa hvort sem þeir eru að
gera það með réttum eða röngum
aðferðum.
Daginn eftir nýársdag borðaði
ég hádegismat í höllinni. Sa’d Abad
hallargarðurinn var sumardvalar-
staður síðasta konungsins og þar
tók hann á móti gestum. Persnesk
fágun og lúxus einkenna hallirn-
ar og lítið hefur breyst síðan Reza
Shah Pahlavi flúði eftir bylting-
una 1979, nema hvað að risa brons-
styttan af honum sem var við inn-
ganginn var brotin niður og núna
standa bara stígvélin hans eftir.
Það er lengi hægt að velta fyrir sér
hver væri staða Íran í dag hefði
byltingin ekki orðið. En meðan ég
labbaði um flennistóran hallar-
garðinn sá ég Alborz-fjöllin skarta
sínu fegursta við bláan himin og
sólin skein. Vorið er svo sannar-
lega í loftinu í Teheran.
Ný byrjun, nýr dagur í Íran
Hanz Haraldsson benti mér á
þessa skemmtilegu klausu úr við-
skiptablaði Mbl.:
„Fé Íslendinga er víða á beit og
nú síðast hefur það verið rekið í
stórum stíl á finnska bithaga. Og
vonin blíða er auðvitað alltaf sú
að heimta það feitt á hús aftur.
Að þessu leyti er enginn munur á
hefðbundnum sauðfjárbúskap og
búskap íslenskra verðbréfabænda
þótt afkoman sé vafalaust nokkuð
misjöfn og kannski í öfugu hlut-
falli við líkamlegt erfiði.“ Gaman
er að sjá svo lífleg tilþrif í málfari
blaðamanna.
segir í texta undir mynd af létt-
klæddri stúlku við grein frá Ekv-
ador í Mbl. 11. mars, og er kyn-
lega orðað. Ég kannast við lo. fold-
gnár, sem gnæfir yfir fold, rís
hátt, drottnar yfir landi. En hold-
gná stúlka, gnæfir hún yfir hold
sitt? Falleg er stúlkan á myndinni
og fagurlimuð, íturvaxin og kyn-
þokkafull, og fleiri hrósyrði mætti
finna um útlit hennar.
„Gæðastimpill Benz var í hættu í
síðustu kynslóð c-class (svo ritað)
vegna innviðisins,“ segir hér í
Fréttablaðinu 10. mars. „Innviðis-
ins“ er eignarfall af hverju? Inn-
viðið? Kannast menn við slíkt orð?
Ekki getur það verið af „innvið-
ir“ því það væri „innviðanna“ og
raunar merkir það orð máttarvið-
ir, burðarásar, helstu þættir sam-
félags. Er átt við innréttingu? Það
orð merkir tréverk, vegg eða gólf-
fastir hlutir í húsi. Er „innviðið“
hér kannski nýyrði um innri búnað
og – frágang bíla?
Hilmar Sigurðsson er ekki ánægð-
ur með að ég skuli hafa skrif-
að „á 18du öld“ og er forvitinn að
heyra hvers vegna ég hef fórnað
punktinum góða sem venja er að
notað með raðtölum. Ég verð að
játa að ég veit ekki hvaðan þetta
er komið upphaflega eða hversu
gamalt. Ég hef étið þetta upp eftir
Jóni Helgasyni prófessor sem ég
treysti öðrum betur, og kannski er
þetta sérviska. Þorsteinn heitinn
Gylfason notaði þetta ævinlega
og svo er reyndar um fleiri. Guð-
rúnu Kvaran hjá Orðabók Háskól-
ans finnst þetta ósköp ljótt. Skoð-
anir eru skiptar, en punkturinn er
auðvitað hvergi týndur.
Íslenskir fjölmiðlar eru ekki sér-
lega menningarlega sinnaðir, og
því bar nýrra við þegar mynd-
list kom á forsíðu blaða. Það var
auðvitað ekki vegna listar, held-
ur söluverðs, enda skilur þjóð vor
víst ekkert nema peninga, sem
hún botnar þó ekkert í. Sagt var að
málverk hefði selst fyrir metfé,
sem er auðvitað tóm vitleysa.
Metfé merkir verðmikill hlutur,
úrvalsgripur, og á því ekki við um
hátt söluverð.
Þórdís Jónsdóttir sendir þessa
braghendu:
Eg vil hafa íslenskuna alveg
hreina,
orðum mínum eg vil beina
til allra er þurfa frá að greina.
Vilji menn senda mér brag-
hendu eða góðfúslegar ábending-
ar: npn@vortex.is
Dregið úr réttum
svörum n.k.
fimmtudag kl. 12
99 kr. smsið
LEYSTU
KROSSGÁTUNA!
Þú gætir unnið sme
llinn
BORAT á DVD!
Þú sendir SMS skeytið
JA LAUSN LAUSNARORÐ
á númerið 1900!
Dæmi hvernig SMS gæti
litið út ef svarið er Jón:
Þá sendir þú SMS-ið:
JA LAUSN JON