Tíminn - 23.09.1979, Page 8

8
Sunnudagur 23. september 1979
(Jtgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Ritstjórar: Þór-
arinn Þórarinsson og Jón Sigurðsson. Ritstjórnarfulltrói:
Oddur Óiafsson. Fréttastjóri: Kjartan Jónasson. Auglýs-
ingastjóri: Steingrimur Glslason. Ritstjórnarskrifstofur,
framkvæmdastjórn og auglýsingar Siðumúla 15 slmi
86300. — Kvöldsimar blaðamanna: 86562, 86495. Eftir kl.
20.00: 86387. Verð I iausasölu kr. 200.00. Askriftargjaid kr.
4000ámánuði. Blaðaprent.
Erlent yfirlit
Mikill ósigur norska
V er kam ann aflokksins
íhaldsflokkurinn efldist að sama skapi
Ályktun þingflokks
Sjálfstæðismanna
Samkvæmt frásögn Mbl. hélt þingflokkur Sjálf-
stæðisflokksins fund 19. þ.m. til að mótmæla út-
gáfu bráðabirgðalaga um hækkun vörugjalds og
söluskatts. Jafnframt krafðist flokkurinn sam-
dráttar i rikisútgjöldum og endurskipulagningar
rikisfjármála.
Engar frekari skýringar fylgdu hins vegar um
það, hvaða útgjöld flokkurinn vildi spara eða
hvernig endurskipulagningu rikisfjármálanna
skyldi háttað.
Það er þó þetta, sem máli skiptir, þvi að ella er
hér ricki um annað en hreinar upphrópanir og
glamur að ræða.
Menn geta hins vegar ályktað af reynslunni,
hvort Sjálfstæðisflokkurinn hefur hér einhverjar
tillögur fram að færa. Það er ekki nema rétt ár
siðan f lokkurinn lét af fjármálastjórn rikisins eftir
að hafa annazt hana i fjögur ár.
Sjálfstæðisflokknum gafst þá gott tækifæri til að
sýna i verki, hvort hann hefði einhver ráð til að
draga úr rikisútgjöldum og minnka umsvif rikis-
ins. Hvað segir reynslan?
Reynslan sýnir, að Sjálfstæðisflokkurinn og for-
ustumenn hans höfðu engin slik ráð undir höndum
Rikisútgjöldin hækkuðu jafnt og þétt á þessum ár-
um. Hvað eftir annað greip fjármálaráðherra
Sjálfstæðisflokksins til skattahækkana til að draga
úr fyrirsjáanlegum tekjuhalla rikisins. Samt var
hann stórfelldur flest árin.
Það var á þessu timabili, sem vörugjaldið svo-
nefnda kom til sögunnar. Jafnframt var sá hluti
söluskattsins, sem rann i rikissjóð, stórhækkaður.
Margar aðrar skattahækkanir mætti telja.
Sjálfstæðisflokkurinn getur ekki kennt sam-
starfsflokki sinum, Framsóknarflokknum, um að
svona fór. Sjálfstæðismenn munu eiga erfitt með
að benda á einhvern raunhæfan samdrátt, sem
þeir gerðu tillögu um, og strandað hafi á Fram-
sóknarflokknum.
tJtgjöldin og umsvifin jukust einmitt mest hjá
þeim ráðuneytum, sem heyrðu undir Sjálfstæðis-
menn. Matthias Bjarnason hældi sér réttilega af
þvi, að hann hefði aukið framlög til heilbrigðis-
mála og tryggingamála hlutfallslega meira en
fyrirrennari hans, Magnús Kjartansson. Gunnar
Thoroddsen stærði sig af þvi sem orkumálaráð-
herra, að hann hefði lika aukið umsvifin á sviði
orkumálanna enn meira en fyrirrennari hans og
bar Kröfluvirkjun þar hæst.
Verk Sjálfstæðisflokksins og ráðherra hans á ár-
unum 1974-1978 bera vissulega ekki þess merki, að
hann kunni ráð til að draga saman rikisútgjöldin
og endurskipuleggja rikisfjármálin.
En er þetta eitthvað breytt? Hafa forustumenn
Sjálfstæðisflokksins uppgötvað einhver ný úrræði
siðan þeir lentu i stjórnarandstöðu, sem þeir sáu
ekki meðan þeir voru i rikisstjórn? Vakir það ef til
vill orðið fyrir þeim að fara i slóð Margaretar
Thatcher og draga úr heilbrigðisþjónustu og
tryggingum og skerða mest hlut þeirra, sem lak-
ast eru settir?
Þessum spurningum verður Sjálfstæðisflokkur-
inn að svara, ef ekki á að dæma áðurgreinda álykt-
un þingflokks hans sem upphrópanir og glamur til
að fela stefnuleysi flokksins. Þ.Þ.
Erling Norvik, formaöur lhaldsflokksins
ORSLIT sveitarstjórnakosning-
anna, sem fóru fram I Noregi
si&astliðinn sunnudag og mánu-
dag, þykja líkleg til aö hafa
mikil áhrif á stjórnmálabarátt-
una I Noregi næstu tvö árin eöa
fram til þingkosninganna, sem
eiga aö fara fram haustiö 1981.
(Jrslitin gefa til kynna, aö heföu
þingkosningar fariö fram nú,
heföi Verkamannaflokkurinn
tapaö ekki færri en sjö þingsæt-
um og borgaralegu flokkarnir
svonefndu fengiö hreinan meiri-
hluta á þingi. Aö llkindum heföu
þeir þá myndaö stjórn.
Þessi niöursta&a veldur aö
sjálfsögöu þvl, aö Verkamanna-
flokkurinn mun endursko&a
stefnu slna og störf og sennilega
endurskipuleggja rlkisstjórn-
ina. Þetta getur m.a. haft áhrif
á þaö, hvort hann hefur þá
Odvar Nordli og Reiulv Steen
báöa á oddinum, eins og veriö
hefur þrjú slöustu árin.
Voriö 1975 lét Trygve Bratteli
af forustu Verkamannaflokks-
ins og var þá verulegur ágrein-
ingur um, hvort Nordli eöa
Steen tæki viö af honum. NiÖur-
staöan varö málamiölun, sem
fólst i þvi, aö Steen varö for-
maöur flokksins, en Nordli for-
sætisráöherraefni. Samkvæmt
þessutók Nordli viö stjórnarfor-
ustunni i árslok 1976, þegar
Bratteli lét af henni.
Þingkosningar fóru fram I
Noregi haustiö 1977. Úrslit
þeirra uröu þau, aö Verka-
mannaflokkurinn fékk 76 þing-
sæti, borgaralegu flokkarnir
samanlagt 77 þingsæti og vinstri
sósialistar 2. Nordli hefur síöan
stjórnaö meö hlutleysi þeirra. I
þingkosningunum 1977 vann
thaldsflokkurinn mikiö á, eink-
um á kostnaö miöflokkanna.
IHALDSFLOKKURINN varö á-
fram sigurvegari i sveitar-
stjórnakosningunum um helg-
ina. Að þessu sinni varö sigur
hans hins vegar ekki á kostnaö
miöflokkanna, heldur Verka-
mannaflokksins. Miöflokkarnir
þrlr fengu samanlagt svipaö at-
kvæöamagn og i þingkosningun-
um 1977. Verkamannaflokkur-
inn tapaöi hins vegar 6,1% af
heildaratkvæöamagninu, miöaö
viö þingkosningarnar 1977.
Ef þingkosningar heföu fariö
fram nú og úrslit sveitar-
stjórnakosninganna lögö til
grundvallar, heföi Verka-
mannaflokkurinn fengiö 69
þingsæti, tapaö sjö. thaldsflokk-
urinn hef&i 51 þingsæti, unniö 10,
Kristilegi flokkurinn fengiö 16,
tapaö 6, Miöflokkurinn 13, unniö
1, Vinstri flokkurinn fengiö 3,
unniö 1, Glistrupistar heföu
fengiö 1, en höföu ekkert áöur,
og vinstri sóslalistar fengiö 2,
sama og áöur. Kjördæmaskipun
veldur þvi, aö þingmannatap
Kristilega flokksins varö hlut-
fallslega meira en atkvæöatap
hans.
Verkamannaflokkurinn fékk
nú 36,5% greiddra atkvæöa, en
fékk 38,4% i sveitarstjórnakosn-
ingunum 1955 og 42,3% I þing-
kosningunum 1977.
thaldsflokkurinn fékk nú
29,2% greiddra atkvæöa, en
fékk 22,1% I sveitarstjórnakosn-
ingunum 1975 og 24,7% I þing-
kosningunum 1977.
Kristilegi flokkurinn fékk nú
10,2% greiddra atkvæöa, en
fékk 12,3% I sveitarstjórnakosn-
ingunum 1975 og 12,2% i þing-
kosningunum 1977.
Miðflokkurinn fékk nú 8,8%
greiddra atkvæöa, en fékk
11,4% I sveitarstjórnakosning-
unum 1975 og 8,6% I þingkosn-
ingunum 1977.
Vinstri flokkurinn fékk nú
5,3%, en fékk 3,9 i sveitar-
stjórnakosningunum 1975 og
3,2% i þingkosningunum 1977.
Hann lætur sig nú umhverfis-
mál mestu skipta.
Vinstri sósialistar fengu nú
4,3%, en fengu 5,1% i sveitar-
stjórnakosningunum 1975 og
4,2% i þingkosningunum 1977.
FYRIR Verkamannaflokkinn
kann það aö vera nokkur hugg-
un, aö kosningaþátttaka var
meö minna móti, aöeins um
70%. Venjan hefur veriö sú, aö
mikil kosningaþátttaka hefur
veriö honum hagstæö. Þessi úr-
slit munu eigi að siöur veröa
honum hvatning til að hugsa vel
ráö sitt.
Þaö hefur veriö taliö liklegt aö
thaldsflokkurinn og miöflokk-
arnir (Miöflokkurinn, Kristilegi
flokkurinn og Vinstri flokkur-
inn) mynduöu rikisstjórn, ef
þeir fengu samanlagt meiri-
hluta á þingi. Sökum mikils
vaxtar thaldsflokksins geta
miðflokkarnir oröiö tregari til
þess en ella, einkum þó Miö-
flokkurinn. Verkamannaflokk-
urinn mun vafalitiö reyna aö
nota sér þetta og ýta undir á-
greining milli Ihaldsflokksins
og miðflokkanna.
Odvar Nordli, forsætisráöherra.
Þ.Þ.