Ísafold - 30.12.1875, Qupperneq 3

229
230
tals 1400 kr., og laun þeirra smátt og smátt áttu að hækka
upp í 2384 kr. En hinir 5 kaupstaðalæknar fá nú meðaltal
hæstu og lægstu launa, og þó naumast, er húsaleigustyrkurinn
er meðtalinn, þar sem laun þeirra eru 1900 kr. (Niðrl. síðar).
— (nleðileikir. Lærisveinar latínuskólans verja nú
jólaleyfi sínu til að skemmta sjer og svo mörgum bæjarbúum,
sem komast fyrir í svefnloptinu meira, með gleðileikjum. Rit
þau, er þeir hafa valið til að leika, eru tvö af hinum ágætu
skemmtileikjum Ilolbergs Danaskálds, »Den politiske Kande-
stöber« og »Den Stundeslöse«. Ennfremur »Supplicanten»
eptir Heiberg, og loks nýtt leikritskorn íslenzkt, eptir sjera
Matthías Jochumsson. Það heitir »þjóðviljinn«, og á að vera
forleikur fyrir »Den polit. Kandestöbem.
— Veðrátta. Nú um jólin hafa hjer gengið grimmi-
legir útsynningar, með stórrigningum á milli. — Gjörsamlegt
fiskileysi enn í öllum veiðistöðum hjer syðra.
— «U m moðsuðu». (Leiðrjetting). í greininni um moð-
suðu í ísaf. 11,26. stendur: «Með þessu móti getur seigt kjöt
. . . . soöist í mauk», en það er rangt, og átti að vera: meyr-
soðist.
Ilitt og þetta.
— í blaði einu í New York í Yesturheimi, voru í fyrra tald-
ir upp nokkrir menn þar ( borginni, sem væru svo auðugir,
að eigur þeirra skiptu miljónum dollara. Fyrstur er Vanderbilt
nefndur, »kommandeur« að nafnbót, en að viðurnefni járn-
brautakonungur og gufuskipakeisari. Eignir hans eru taldar
160 miljónir kr. Hann greiðir ekki skatt af meiru en helming
þessa fjár, og þó er skatturinn 1440 þúsundir um árið. f>á
kemur A. T. Stewart, írlendingur, sem kom til New York fyrir
50 árum, bláskínandi fátækur. Hann er nú með auðugustu
kaupmönnum þar, og veit ekki aura sinna tal. íbúðarhús hans
er talið 4,000,000 kr. virði, og 400 þúsundir geldur hann í
skatt. Astor peningakaupmaður á þó langtum meira, að sögn
200 miljónir kr. eða vel það. En svo laglega telur karlinn
fram, að ekki koma nema 40 milj. til tíundar, og er skatturinn
þar af rúml. 900 þúsundir. Synir Astors, Jakob og Vilhjálm-
ur, kváðu og eiga nokkrar miljónir. Dætur hans fá 20 milj.
króna í heimanfylgjn. Þær eru í tilbót kvenna fríðastar, og
má nærri geta, hvort þær ganga ekki út. þá er getið Pjeturs
Goete. Hann á 50 milj. kr. virði í húsum í New York, og
annað eins eða meira annarstaðar. Ilann er nú hniginn mjög
að aldri, og hefir aldrei kvongast, en er í húsmennsku hjá
systrum sínum tveimur. Hann eyðir ekki einskildings virði
Bennet hjet. Hann varákaflega metorðagjarn og ímyndaði sjer,
að hann mundi komast í há völd með Mormónum. Smith
fagnaði bonum vel, sem nærri má geta, og kom með opin-
berun honura til vegs og dýrðar. Er Bemett þar heitið mik-
illi umbun, og spáð, að Nauvoo, höfuðstaður Mormóna í Quin-
cy, mundi verða hyrningarsteinn undir Zion. (Áður átti Zíon
að verða í Independencel). í þessari sömu opinberun er þess
getið, að kapteinn Hugumprúður og faðir Smiths, drykkjurút-
urinn, «sitji við hægri hönd Abrahams, og sjeu sælir og hei-
lagir». f*essu næst er komið með þá skipun, að «allir hinir
heilögu skuli koma með gult sitt og silfur, og reisa hús, er
hinn allrahæzti gæti búið í». f*á minnist opinberunin á nýja
skírn, er Jóseph hafði fundið upp, og var kallað, að »skíra
fyrir dauða menn»; en það er svo að skilja, að menn gela
bjargað sálum framliðinna með því að láta skírast Mormóna-
skírn. Þessi skírn hans er enn til, en fæst ekki nema fyrir gjald
allmikið. það er ein fjeþúfan Mormóna. í þessari opinberun
var boðið að reisa hús, er skirn þessi skyldi jafnan fram fara
í, og hvergi annarstaðar. Loks var spáð þar, að Jóseph Smith
og hans niðjar mundu búa þar í Nauvoo um aldur og æfi,
«því af Jóseph og hans kyni munu allar þjóðir á jörðunni
blessun hljóta».
Allt af var söfnuður Jósephs að fjölga, og 10,000 voru
íbúar orðnir í Nauvoo að ári liðnu, en Danítar 2000. Tók
af auðsafni sínu til viðurlífis handa sjálfum sjer, heldur hefir
hann ofan af fyrir sjer með smíðum, helzt aðgjörð á hráka-
döllum og ýmsum eldhúsgögnum. Hið eina, sem að honum
amar, er það, að stjórnin tekur frá honum 400,000 kr. í skatt
um árið. Enn fremur nefnir blaðið 4 Gyðinga, er greiði þetta
frá 100 til 400 þúsund kr. í skatt.
1> A K K A R Á V A R P.
Það eru nærfellt 2 ár siðan, að tekið var að safna sam-
skotum í Arnarbælisprestakalli, til þess að kaupa hljóðfæri
til Arnarbæliskirkju; skyldi það notað í kirkjunni, «til að leið-
rjetta og prýða kirkjusönginn, og jafnframt til þess, að söng-
menn og söngmannaefni gæti lært að syngja sálmalögin rjett
og óbjöguð».
þá er byrjað var á fyrirtæki þessu, var gefendunum heit-
ið, að anglýst skyldi verða almenningi hversu mikil samskolin
yrðu, og hverning þeim yrði varið. Þetta hefur að vísu
dregist þangað til nú, enda þótt margir hafi fyrir nærfellt
tveim árum gefið til fyrirtækisins, en sú er orsökin, að menn
hafa smátt og smátt allt fram á síðast liðið vor afhent injer
samskotin, og þóttist jeg þess vegna ekki vera sannfærður um
það fyr en nú um þessar mundir, að allir þeir hefðu lagt
gjafir sínar fram, er áformað hefðu að styðja fyrirtækið, en
hinsvegar vildi jeg helzt geta auglýst gjafirnar í eiuu lagi — 5
rd. gaf Ridd. af Dbr. Guðmundur Thorgrímsen á Eyrarbakka;
4 rd. gaf: óðalsbóndi Sæm. Sæmundsson á Reykjakoti; 2 rd.
gáfu: Prófastsekkja Guðr. Johnsen á Egilsst., Jón bóndi Sæ-
mundsson á Auðshotli, Bergur Magnússon á Strýtu, þór.
bóndi Gissurarson á Reykjum, Árni bóndi Helgason á Alviðru,
Sig. Sigurðsson á Tannastöðum, Björn bóndi Jóhannsson á
túfu, Hannes bóndi Hannesson á IIvoli, Ólafurbóndi Torfason
á Árbæ, Aldís ekkja á Árbæ, Árni bóndi Steindórsson á Kirkju-
ferjuhjáleigu, Halldór bóndi Jónsson á Kirkjuferju, þorg. bóndi
þórðarson á Núpum, húsfrú Jórunn Sigurðard. á þorlákshöfn,
Jón bóndi Pálsson á Kirkjuferju; 1 rd. 48 sk. gaf Gunnar bóndi
Pálsson á Vorsabæ; 1 rd. gáfu: Ólafur, Ingibjörg Guðríður,
Margrjet, börn Guðmundar sál. prófasts Johnsens, — Jón Jóns-
sen v. m. á Kirkjuf., Ingib. húsfr. á Auðsholti, Brynjúlfur v.
m. á Hvoli, Sigmundur bóndi á Iíotströnd, Björn bóndi á Bakka-
holtsparti, Magnús bóndi á Borgarkoti, Guðmundur bóndi á
Strýtu, Hannes bóndi á Bakkarholti, Jón Hannesson á Bakkar-
holti, Jóhannes bóndi á Grænhól, Jóhann Jóhanness. á Græn-
hól, Gissur Guðmundsson v. m. á Reykjum, Jón Árnason á
Alviðru, Jón Árnason á Alviðru (yngri), Magnús bóndi á Laug-
arbökkum, Ólafur Magnússon á Laugarbökkum, Sigurður Hann-
esson á IIvoli, Hávarður v. m. á Tannastöðum, Gísli bóndi
Guðmundssou á Saurbæ, Gísli v. m. Gíslason á Reykjahjáleigu
Jóseph þá að fyllast drambi og ofmetnaði, og ráðgerði að
safna liði, og fara vestur í Missouri, vinna Zíon o. s. frv. Hann
spáði landsstjóranum þar, er Boggs hjet, og ráðið hafði því,
að Mormónar voru reknir burt þaðan, bráðum bana. Sá spá-
dómur rættist þó ekki, og reyndi Jóseph þó að láta hann ræt-
ast, því hann gjörðí út flugumann til höfuðs Boggs, og vcitti
hann honum banatilræði, en skotið missti hans. Síðan flýði
morðinginn til Nauvoo. Var verkið kært fyrir stjórninni í
lllinois, og með því að um sömu mundir komust upp ýmsir
klækir aðrir um Smith, átti að fara að taka til bans; en bann
gat skotið sjer undan, eins og vant var. Vissi nú enginn,
hvað um hann var orðið, fyr en löngu síðar, að bann náðist í
Ottawa, og var settur ( varðhald. En er fjelagar hans í Nauvoo
frjettu það, gjörðu þeir út leiðangur til að ná spámanninum
úr prísundinni, og heppnaðíst það. Fóru þeir með hann í
sigurhrósi heim í Nauvoo.
Stóð nú hagur Smiths og fjelaga hans í miklum blóma.
Árið 1843 komu níu skipshafnir af Mormónum til Ameríku frá
Englandi, og árið eptir færðu postular hans Viktoríu drottningu
og manni hennar Mormónsbók, og eggjuðu þau á að verða
Mormónar. Sama árið ætlaði Smith jafnvel að verða forseti
yfir öllum Bandaríkjunom.
En þá þraut hamingja hans. Hann átti ýmsa óvini rneðal
Mormóna sjálfra, og urðu þeir honum að lokuin of sterkir.