Ísafold - 14.02.1877, Side 1

Ritstjóri:
Bjöbn Jónsson, cand. phil.
Skrifstofa: í Doktorshúsi.
Prentsmiðja: Einars pórð-
arsonar.
Isafold.
irgangurinn,32 arkir., kost-
ar hjer á landi 3 kr., er
greibist í kauptíð; erlendis
2 kr., stök blðö 15 aura.
Sölulaun: 7. hvert expl.
Auglýsingar kosta 8a. línan
með venjtil. meginmálsletri.
IV 2.
Reykjavilc, miðvikudaginn 14. febrúarmán.

Bókafresn.
För pilagrímsins frá þessum heimi
til hins ólcomna, eptir John Bunyan.
íslenzlc þýðing, gefin út afkristilegra-
smáritafjelaginu, 56 Paternoster
Row, Lundúnum 1876, Og
Smásögur, islenzlcað hefir P. Pjet-
ursson, til ágóða fyrir presta-ekkna-
sjóðinn. Reykjavík 1876.
það mun vafalaust vera einstakt
í bókmenntasögu vorri, íslendinga, að
sama útlenda ritið hafi verið af þrem-
ur þýtt á íslenzku, eins og rit það
er, sem í sumar er leið var gefið út
af Kristilegra-smáritafjelaginu í Lund-
únum. Fyrir 13 árum var gefin út
á íslandi önnur þýðing af því, eptir
sira Odd Gíslason, nú prest að Lundi,
og segist hann í eptirmála við síðara
hluta ritsins hafa haft stuðning af
handriti, er sira Einar Sæmundsson,
prófastur í Stafholti, hafði Ijeð hon-
um; er það handrit þannig þriðja
þýðingin og hún elzt; en eptir því
sem þýðandi Pílagrímsfararinnar þeirr-
ar er kom út í sumar sem leið segir
frá, þá er þýðing lians, þótt hún
komi síðast út, eldri en sú, er gefin
var út fyrir 13 árum. |>ýðandinn er
að góðu kunnur bæði á íslandi og
Englandi fyrir það, hve göðan þátt
hann hefir átt í því hin síðari árin,
að gjöra kunnar Englendingum fornar
bókmenntir vorar og nýjar, með góð-
um þýðingum á íslenzkum ritum, er
hann hefir snúið á ensku, sumum
einn, sumum í fjelagi við enska bók-
menntavini. í þessum formála gjörir
þýðandinn grein fyrir því, hvernig
það hafi atvikazt, að þýðingin sje ekki
fyr út gefin en í sumar sem leið, og
er sem liann beri kvíðboga fyrir því,
að menn kunni misjafnlega að virða
þessa þýðing; hvort sem það nu er af
því, að lionum finnst sumskostar —
eins og reyndar sumum öðrum — að
hjer sje borið í bakkafuilan lækinn,
þar sem þýðing sira Odds er fyrir og
hvergi nærri útseld; eða af því, að
hann þykist ekki hafa getað komið
því við, að ganga svo vel frá þýðing-
unni, sem hann mundi kosið hafa.
En þýðandinn þurfti ekki að kvíða
því, að Krossgangan sira Odds mundi
verða í bága við sína þýðingu, því
hún hefir, og það að miklu leyti ó-
maklega, átt allt of litlu gengi að
fagna; en þýðandinn má að nokkru
leyti kenna sjálfum sjer um, með því
að hann hefir rangþýtt heiti bókar-
innar og kallað hana Krossgöngu í
stað Pílagrímsferðar; ætla jeg að
krossgöngu-nafnið hafi fælt marga frá
bókinni, því þótt margir, og það enda
klerkar og kennimenn, sjeu alls ekki
frá sneiddir krossaburði, þá munu
fæstir hafa miklar mætur á krossgöng-
um og krossburði nú sem stendur.
Um hitt er jeg aptur viss, að herra
Eiríkur Magnússon mundi víða hafa
bætt þýðingu sína, ef hann hefði haft
tóm til að yfir fara hana aptur; en
eigi að síður eins og hún er, þá ætti
hún að vera öllum guð-velkomin, og
það þótt hún væri ekki í jafnprýðileg-
um búningi og hún er, sem fátíður
er á íslenzkum bókum. Jeg vil taka
fram einstök atriði, þar sem mjer
finnst þýðing Pílagrímsfararinnar ó-
viðfelldnust.
Fyrst eru sum nöfnin. Jeg veit
nú að vísu, að það er enginn hægðar-
leikur að gefa íslenzkt nafn sumum
af persónunum í sögu þessari; vjer
höfum ekki átt því að venjast, að sjá
kosti og lesti gjörða að persónum;
oss mundi því þykja næsta kynleg
nöfnin sem Englendingar hafa gefið
sumum persónunum í líkingarsögum
sínum, og aldrei þýðast þau líkt
mynduð og þau eru í enskunni, en
þá er vandinn að fá íslenzkt nafn, er
svari til hugmyndarinnar, en sje þó
frambærilegt. pýðanda Pflagrímsfar-
arinnar hefir nú telrizt það víða vel,
en sumstaðar er eg viss. um að menn
skilja ekki hvað nafnið á að tákna,
t. a. m. nafnið á By-ends: Sjerhugall.
|>að mundi engam til liugar koma að
það ætti að tákna þann, sem ávallt
gengur eitthvað annað til þess sem
hann gjörir, en það eitt er hann hefir
að yfirvarpi; eptir því, sem honum
sjálfum segist frá, að viðurnefnið hafi
fezt við sig, þá held eg einmitt mætti
gefa Byends nafnið, sem Time-server
hefir, og kalla hann Hagleitin, eða
kalla hann Hagsjál, nema kalla skuli
hann Færaglögg; en hvað sem hann
er kallaður, þá er það betra en «Flan-
fari" í Krossgöngunni, Two-tongues
prestur er rangnefndur Tjúgutunga;
þar er sira Odds nafn betra: Tví-
tyngdur. Nafnið á borginni Apostacy,
Fráhvarfsstaðir, er óviðkunnanlegt; eg
held Afhvarf væri betra, eða Guðfjón.
Nöfnin á þeim Mercy og Grace, Líkn
5
og |>ekk, væri betur nefnd: Miskunn
og Líkn. Sum orðatiltæki í þýðing-
unni eru illhafandi, svo sem á 89. bls.
að gefa kvið, 90. bls. láta æfi sína;
á stöku stað er rangþýtt, nema það
sje prentvilla, t. d. á 216. bls. 7. línu:
því hún þurfti eklri, í stað: þegar hún
þurfti ekki, bls. 297 «broddnardus» er
rjettara blátt á fram nardus: spike í
spike-nard á ekkert skilt við «spike»:
broddur, heldur er það latínska orðið
spica eptir því, sem Johnson segir í
orðabók sinni (spicanardi.) þ>að er
og miður heppilegt, að kalla landið
Beúla Fyrirheitanna-land; það væri
rjettast að láta hebrezka nafnið halda
sér, eins og í enskunni er gjört, að
eins varast að nefna það Benla, svo
sem stendur í Krossgöngunni; en það
er líkast tíl prentvilla. En þetta er
ekki nema smámunir einir; jeg ímynda
mjer að margir muni, eins og jeg,
biðja þýðandann hafa þökk fyrir ó-
mak sitt; jeg óska þess um leið, að
hann mætti fá tóm og tæki til þess,
að kynna alþýðu landa sinna inn-
an skamms eitthvert gott enskt rit.
í Reykjavík voru árið sem leið
prentaðar Smásögur, íslenzkað hefir P.
Pjetursson til ágóða fyrir prestaekkna-
sjóðinn. Sögur þessar eru sjálfsagt
gefnar út í góðu skini; bæði miðar
efnið í mörgum sögunum til þess, að
vekja góðar tilfinningar lijá þeim er
lesa, og eins er það mjög lofiegt, að
prestaekknasjóðnum er ánafnaður á-
góðinn, sem sjálfsagt mun talsverður,
ef líkt fer um þessar sögur, og liinar
fyrri, er Pjetur biskup Pjetursson gaf
út; þær urðu á fáum árum alveg upp-
scldar, og hafa verið mjög vel þokk-
aðar, sem skemmtilegasta lestrarkver
fyrir unglinga, og eins ímynda jeg
mjer að verði um þetta sögukver,
sem eins og hitt líka er prentað með
greinilegasta letri. Aptur er þetta
kver miklu hirðulauslegar úr garði
gjört en hið fyrra, bæði að rjettritun,
sem ef til vill er að kenna óvönduð-
um prófarkalestri, og eins að orðfæri.
ý>annig er t. a. m. «járnport» ekki í
íslenzka (10 bls.) 11 bls. «Fyrir apt-
an dyrnar» á 13 bls. danska eu ekki
íslenzka (bag dören: á hurðarbaki); á
17 bls. «upphitaður» um hús fremur
danska en íslenzka; vjer þekkjum upp-
hitað kaffi; á 29 bls. «kærlegt við-
mót», hrein danska, en engin íslenzka,
í staðinn fyrir ástúðlegt; á 34 bls.