Ísafold - 23.02.1877, Qupperneq 1

Ritstjóri:
Björn Jónsson, cand. phil.
Skrifstofa: í Doktorshúsi.
Prentsmibja: Einars pórð-
arsonar.
Isafold.
Árgangurinn, 32 arkir, kost-
ar hjer á landi 3 kr., er
greibist í kauptíb; erlendis
4 kr., stök blöð 15 aura.
Sölulaun: 7. hvert expl.
Auglýsingar koBta 8 a. línan
meb ' venjul. meginmálsletri.
IV 3*
Reykjavilc, föstudaginn 23. febrúarmán.

Alþingiskosníngar.
ISerra ritstjóri! J>egar ísafold barst
hjer upp í dalina um daginn, þótti oss
þaö einna mestum tíðindum sæta, sem
þjer sögðuð frá um alþingiskosningarn-
ar; 5 sæti auð á alþingi! J>ótt þetta
sje ekki sá «iierlúður, sem kalli til
vopna hvers kyns ofsa», eins og «góð-
vinur« okkar Orla Lehmann heitinn
komst að orði um upplausn aiþingis
(Ný Félagsrit XXVII. 49), þá kemur
það þó hreifingu á hið storknaða blóð
okkar dalamannanna, þegar svo mörg
sæti eru sögð auð í einu milli kosninga,
og vjer förum að hugsa um, hvernig
þessi sæti megi fá svo fyllt við hinar
nýju kosningar, að eigi verði eptir á
með sanni sagt, að betra liefði verið
«autt rúm en illa skipað».
Eptir því sem þjer skýrið frá, lítur
helzt út fyrir, að bæði Norður-Múla-
sýsla og Skagafjarðai sýsla muni ætla
að senda á þingið sinn klerkinn hvor.
Vjer Yiljum nú engan veginn bera á
móti því, að prestar vorir margir hafi
verið og sjeu dugandismenn og sumir
þeirra hafi reynzt hinir nýtustu þing-
menn; en vjer getum eigi dulizt þess,
er vjer lítum á þingmannabekkina, að
það er nálega að bera 1 bakkafullan
lækinn, ef enn skyldi auka prestum á
þing; því að á síðasta þingi áttu eigi
færri en 8 klerkar sæti (5 í neðri deild-
inni og 3 í hinni efri), auk biskupsins;
að honum meðtöldum er því rjettur
íjórðungurþingmanna vígðirkennimenn.
Verður því eigi annað með sanni sagt,
en að vel sje gætt hagsmuna hinnar
andlegu stjettar að því er þingkosn-
ingar snertir. En líti menn aptur á
þingmannaflokkinn í neðri deildinni,
sem einatt fær fyrst til meðferðar hin
stærri og vandasamari málin, verða
menn með undrun þess varir, að þar
sjest að eins einn einasti lög-
fræðingur. Sje það nú rjett á lit-
ið, sem vjer ætlum, að það muni frem-
ur vera ætlunarverk alþingis að fást
við lög og landsfjórn heldur en við
pistla og prjedikanir, þá verðum vjer
einnig að vera fastir á því, að brýn-
ustu nauðsyn beri til að bæta 1 eða
helzt 2 lögfræðingum í hina neðri deild.
í>að mun engum, er óvilhöllu auga lít-
ur á málið, geta dulizt, að störf þing-
manna yfir höfuð, allra helzt hin vanda-
samari, liggi nær þekkingu lögfræðinga
heldur en presta, þótt það sje fyllilega
víst og sjálfsagt, að á þingi voru eigi
að sitja álitlegur prestahópur. Vjer er-
um á þeirri trú, að alþingi sje svo bezt
skipað, að á því sitji sambland allra
stjetta, eða heldur: úrval úr öllum stjett-
um. Eigi nokkur stjett að hafa þar
yfirborðið, þá er það að vorum dómi
bændastjettin. En að sjá heila þing-
deild, og það aðal-þingdeildina, með
alls einn lögfræðing, það virðist oss
ganga hneyxli næst, og ætlum vjer slíks
hvergi dæmi annarstaðar hjer á Norð-
urlöndum eða þótt víðar væri leitað.
Vjer segjum þetta enganveginn tíl að
rýra álit annara þingmanna, eða svo
sem til að halda fram þeirri kreddu,
að ekkert ráð sje ráðið, nema lagamenn
eigi þar um að fjalla; en vjer segjum
að of mikið megi að öllu gjöra, og þá
einnig að því, að aðal-málstofan á lög-
gjafarþingi voru skuli eigi vera nokk-
urn veginn viðunanlega byrg af lög-
fræðislegum kröptum, eins og hún að
voru áhti er það í öðrum greinum.
Vjer verðum að ætla að sú þekking og
reynsla, sem ráð má gjöra fyrir hjá
hinni verzlegu embættis-stjett vorri,gæti
optlega verið næsta nytsöm eign fyrir
neðri deild alþingis eigi síður en hina
efri, og höldum að hún einatt gæti kom-
ið þar að verulegu liöi. Eða hvað væri
eðhlegra þegar t. a. m. skattalög vor
og landbúnaöarlög verða rædd í neðri
deild alþingis, en að þar mætti
skipa svo sem 2 æfðum og reynd-
um sýslumönnum í þingnefndir þær, |
sem sjálfsagt verður að setja í slík I
mál. Oss mun nú ef til vih verða
svarað því, að þar reki enginn nauður
til, því fyrst og fremst sje einn lög-
lærður þingmaður í neðri deildinni, og
sje hann «á við hina suma tvo», og
svo eigi 3 lagamenn sæti í efri deild-
inni; en þessar mótbárur ætlum vjer
næsta ljettvægar. |>ví að þótt vjer við-
urkennum það fúslega um 1. þing-
mann Árnesinga, að hann sje skarpur
lagamaður og vel að sjer gjör, þá er
hann þó eigi nema 7** nlira þingdeild-
armanna, en það þykir oss of lítið bæði
fyrir neðri deild alþingis og hina lög-
fróðu embættisstjett, og í annan stað
er einmitt þessi lagamaður ef til vill
stundum nokkuð heimspekilegur og
myrkur eða háfleygur í skoðunum sín-
um fyrir allan þorra þingdeildar-
manna að minnsta kosti, svo að vjer
efumst um, að sumir þingmenn sjeu
betur farnir að sitja undir stöku ræðu
9
hjá honum, heldur en maður, sem allt
í einu kemur úr dúnalogni út í kol-
svartan kafaldsbyl, verður áttaviltur, og
veit eigi hvaðan á sig stendur veðrið.
Vjer ætlum því að einum eða 2 dug-
legum og reyndum sýslumönnum væri
engan veginn of aukið, heldur einmitt
hæfilegt að skipa þeim i hin auðu sæti
í neðri þingdeildinni; þyrftu það eng-
an veginn að vera neinir «stokk-júrist-
ar», heldur að eins slíkir lagamenn, er
hefðu vit og vilja til «að segja rjett á-
fram, einfalt og hispurslaust, en þó
ljóslega»1 það sem þeim býr í brjósti,
og láta á þann hátt í tje leiðbeiningu
sína. Og þó 3 lagamenn. eigi sæti í
hinni efri deild, þá eru þeir þar sjer á
sviði, og geta eigi tekið þátt í meðferð
málanna í annari þingdeild en þeirri,
er þeir eiga sæti í; en einmitt fyrir þá
sök gæti það orðið, að málin þyrftu
optar að ganga aptur á bak og áfram
milli deildanna, heldur en æskilegt væri
allra hluta vegna.
Ef þjer því, herra ritstjóri! væruð
á sama máli og vjer dalamenn í þessu
efni, þá skulum vjer leyfa oss að nefna
mennina, er vjer vildum að kosnir yrðu
til þings í Norður-Múlasýslu og Skaga-
firði í staðinn fyrir presta þá, bæði hag-
fróða og óhagfróða, er þjer getið til að
þar kynnu kosningu að hljóta. Og
stingum vjer þá upp á, að í Norður-
Múlasýslu yrði kosinn
Eggert sýslumaður Briem,
og í Skagafjarðarsýslu
Lárus sýslumaður Blöndal.
Vjer hefðúm að vísu getað bent á
2 aðra lagamenn, er vjer teljum vafa-
laust, að yrðu góðir þingmenn; það
eru þeir Magnús yfirdómari Stephensen
og Árni landfógeti Thorsteinson; en
vjer þykjumst vissir um, að þeir muni
báðir verða konungkjörnir í stað þeirra
há-yfirdómarans og landlæknisins2. þ>á
er eitt konungkjörið sæti eptir óskipað,
og vonum vjer, að landshöfðingi vor
sjái ráð til að fá það sæmilega skipað,
án þess aö nauðsyn beri til að kotra
þar enn einum klerkinum niður. Oss
virtist heppilegt, að það skarð fyllti t.
a. m. einhver góður kaupmaður og vel
1) Eins og Krieger mæltist til vib stjórn-
arforsetaxm, Friis greifa Friisenborg, ístjórn-
armálinu íslenzka á ríkispinginu (Ný Fe-
lagsrit XXVII. 107.).
2) Eptir pví sem er ab heyra á einhverj-
um „J. J.“ í þjóbólfi síbast, ætlar lancilæku-
irinn ekki ab segja af sjer pii'gmennsku.
Ritst.