Ísafold - 26.02.1877, Blaðsíða 2

14
það sje bæði ósanngjörn og of þung
skatt-álaga, að leggja 1 al. á hvert fast-
eignarhundrað, og að þeirri tillögu
nefndarinnar þurfi að breyta til batn-
aðar. Tillaga sira Arnljóts í Norðlingi:
að leggja 50 aura á hvert hundrað
fasteigna og lausafjár og láta eiganda
greiða hið fyrra og landseta hið síðara,
hefir það bezt við sig, að þá þarfa ekki
neitt framtal tii undirstöðu fyrir þing-
gjalds-upphæðinni; hundraðatalið, sem
greiðandi býr á, nægir. Mjer þykir
tvennt að tillögunni. Hið fyrra er það,
að mjerþykir ofhátt gjald lagt á hvert
jarðarhundrað, þessa ójöfnu og reikulu
undirstöðu; lenda svo á jarðeiganda
tveirskattar þungir, af sömu eign til
sama sjóðs, hjer um bil sjöttungur af-
gjaldsins af meðal-sveitajörð. Hið síð-
ara er það, að skatturinn er settur af
liandahófi, og kemur allt of misjafnt
á greiðendur. T. a. m. tveir búendur
búa á 20 hndr. jörðu, á sinni helítinni
hver; annar tíundar 5 hndr., hinn 15
hndr. Jpessir báðir eiga að láta jafnt
þinggjald, sínar 5 kr. hver.
Eg fyrir mitt leyti legg það til, að
menn láti sjer nægja að leggja lU al.
á hvert fasteignarhundrað í landinu;
fást með því, eins og nú er, 21,965 ál.
far næst legg eg það til, að 1 al. sje
lögð á hvert lausafjárhundrað, sem að
líkindum munu vera, að meðtöldum
kúgildum, sem eg hefi ekki á móti að
á sje lagt,70,000hndr.1,koma 70,000 ál.,
samtals 91,965 ál., hver alin á 56aura,
gjörir 51,500 kr. — Hundraðatala á
bændaeignum mun nú ekki færri en
64,000 og ekki lægra afgjald en það,
að tekjuskatturinn 5°/o nemi 20 aurum
af hundraði hverju, verður þá tekju-
skattur af bændaeignum 12,800 kr., sem
lagðar eru við þær áður fengnu 51,500
kr., gjörir: 64,300 kr. Með þessu móti
er langsamlega búið að ná upp upp-
hæð hinna árlegu þinggjalda eptir því
sem í Norðlingi stendur, og þá þyki
mjer góðu fyrir goldið, og megi ekki
þyngri skatt á leggja á fasteign og
lausafje til landssjóðs.
En hvernig verður nú þinggjald bú-
enda eptir tillögu minni. Jeg tek sömu
dæmin, sem að framan eru greind.
Sá fyrsti átti að lúka eptir núver-
andi þinggjaldsgreiðslu ðVial., en eptir
minni tillögu 5'/2 al.
Sá annar átti að lúka eptir sama
inælikvarða nærhæfis 10 ál., en eptir
minni tillögu 7^2 al.
Sá þriðji átti að lúka á sama hátt
rúmar 17 ál., en eptir minni tillögu
22 ál.
pinggjald allra þessara samtals eptir
núverandi galdmáta . . . 32 Vi al.
eptir tifiögu minni .... 35 —
Mismunur 23/ 4—
Sá sem er í skatti eptir núverandi
gjaldmáta, kemst langbezt af eptir til-
■ 1) Skattanefndin gjörir þau 79162. Ritst.
lögu minni, enda er mál til komið að
sá mikli ójöfnuður hverfi, sem skattur-
inn hefir valdið.
Meti menn nú, hvert þessi tillaga
mín sje ekki nær sanni, og muni koma
sjer einna bezt af þeim tillögum, sem
enn þá eru komnar. G. E.
þrir kláða-pistlar.
[Fyrsti pistillinn er frá merkum og mik-
ilsvirtum Húnvetningi, og tökum vjer hann
meö ánægju. Annar er varnarskjal í málinu:
Olíusætubað gegn KarbólsýrubaÖi, og vonum
vjerog óskum blaösins vegna og lesendanna,
aðþaðverðisíðasta skjalið ípvímáli. Hinn priðji
hoyrir undir pann flokk kláðagreina,sem kalla
má einu nafni „gagnslaust kláða-pras“, en sem
verða að slæðast með, pegar svo stendur, á
að höfundarnir gætu annars kvartað undan,
að íjettur sinn væri fyrir borð borinn.
Ritst.].
1. Frá Húnvetningi 2SIt77. það
verður aldrei nógsamlega brýnt lyrir
mönnum, hve áríðandi er að allir legg-
ist á eitt að verjast útbreiðslu kláðans
til hinna heilbrigðu hjeraða og upp-
ræla hann úr landinu. llann er búinn
að gjöra hjer ómetanlegan usla, lands-
mönnnm t l tjóns og vanvirðu. Vcl
heppuuðust verðirnir í sumar; þeir
voru lika skynsamlega slofnaðir, og þó
sparnaður viðhafður, svo sem vera ber,
að málið skaðist eigi. Líkur eru nú
til, að Borglirðingar hali upprætt hjá
sjer kláðann í fyrra vetur með niður-
skurði og eru þeir maklegir að fá hin-
ar loluðu skaðabætur. En jeg er því
miður hræddur um, að fjærsýslurnar
lyrir vestan og norðan haii lítinn við-
búnað til að safna skaðabótaloforðunum
og greiðaþær af hendi samkvæmt Stóru-
Borgar-samþykklinni I fyrra vetur og
ályktun þingvallafundarins i sumar.
Ekkert heyrist I blöðunum um fram-
kvæmdir i þá átt, og hefðu þau ált að
hreifa því máli, lil þess að það hjeld-
isl vakandi fyrir hlutaðeigendum. Jafn-
vel þótt jeg treysti drenglyndi bæði
Húnvetninga og Skagiirðiuga til að efna
loforð sin, þá uær sú tiltöiulega hlut-
deild skammt til að bæta Borgfirðing-
um skaðann, ef aðrar sýslur skerast ur
leik. þess vegna virðist mjer tiitæki-
legast að gjöra þetta skaðabótamal að
loggjafarmáli á næsta alþingi, og jafna
skaðabótunum niður með lögum á all-
ar sýsiur í vesturumdæminu og uorð-
urumdæminu, eptir likri liltölu og áður
hetir verið stungið upp á, svo Borg-
tirðingar fengju að uokkru skaða þauu
bæltan, sem leiddi af niðurskurðinum
hjá þeim í fyrra velur; það snjallræði
þeirra frelsaði norður- og vesturland
frá útbreiðslu kláðans í það sinn og
gjörði alla verði í sumar sem leið marg-
falt kostnaðarminui og tryggvarien ella.
þetta mál ætli því að ræða með öðrum
tleirum á hjeraðsfundum í vetur til und-
irbúnings undir alþingi, og fela fuli-
trúunum það til flutnings. Eigi má
heldur gleyma að setja nauðsynlega
verði á sumri komanda, eptir áslandi
kláðans þá á kláðasvæðinu, og er eigi
enn kominn tími til að ákveða hvar og
hveruig þeiryrðu skynsamlegast settir;
það fer eptir því, hvar kláðinu gjörir
vart við sig í vetur og I vor. Eptir
undanfarandi 20 ára reynslu á lækn-
inguntim syðra geta menu eigi treyst
því, að kláðinn sje algjörlega uppræit-
ur með þeim á suðurlandi, svo öllu
fje mætti sleppa saman á afrjetti að
sumri eptirlitslaust. Slikt væri athug-
laus fásinna og fyrirhyggjuleysi af öll-
um, sem hlut eiga að máli, og ofþung-
ur ábyrgðarhluti fyrir þá, sem eiga að
sjá um að lögunum sje fylgt, og gæti
þar af leilt, að síðari villan yrði argari
hinni fyrri. Annars er vonandi, að næsta
alþingi ftnni sjer skylt að semja hag-
kvæm lög til útrýmingar kláðanum úr
landinu, hvar sem hann gjörir vart við
sig eptirleiðis, til þess að hann verði
eigi lengur i töln þess marga, sem
stendur landi voru fyrir þrifum og
sæmilegum framförum.
2. Olíusœtubað og harbóhýrubað. —
Út af grein lögreglusljórans í fjárkláða-
málinu, herra Jóns Jónssonur, i ísa-
fold 11123. skal jeg leyfa mjer að geta
þess, að Konow dýralæknir í Björgvin, var
eigi, einsog hra J.J. segir, hinn fyrsti,
er kom upp með karbólsýrubaðið á
Norðnrlöndum, því prófessor Bagge
í Khöfn hafði ári ðður ritað fróðiega
ritgjörð um það efni, og gelið þess,
að James Buchan & Co. í NewYork
hefðu búið til harból-sápu, sem Biern-
atzki f Hamborg hefur útsölu á. Kar-
bólsápa þessi er leyst app í vatni og
svo baðað úr henni kláðasjúkt fja.
Vanlar hana eigi hrós og meðmæli,
bæði frá læknum og öðrnm, fremur en
glycerin-bíibxð. I Noregi er einmilt
reynsla fyrir þvi, að karbólsýrubaðið
sje ágætt kláðabað. þvi hinn sami
Konovv dýralæknir segir i opinberri
skýrslu, er jeg hef prentaða fyrir mjer,
að hann haf» læknað 400 kláðasjúkar
kindur með karbólsýrubaðinu, og liann
bætirþví við,að hann geti með fullkominui
vissn mælt fram með karbólsýrunni
sem óreiðanlegu meðali gegn fjárkláða
(«jeg kan derfor ined fuld Tryghed
anbefale Karbolsyre som et probat
Middel mod l'aareskab»). Konow seg-
ir reyndar, að það geti verið, að hin
tjörukenndu efni, sem meir eða minna
er af í hinni óhreinsuðu karbólsýru
(þv( bæði hún og olíusætubaðið, eins
og allar aðrar verziunarvörur, geta ver-
ið misjafnar að gæðunum), seljist í
ullina, ef kindin er ullarmikil («hvor
Ulden er lang, vil Midleis Anvendelse
tnaaske medfóre den Ulempe«). E11
Iíonow viðhatði eigi karból-sápu-bað-
ið, hann viðhafði eiuungis óhreinsaða
karbólsýru og lómt valn, en vatn og
óhreinsuð karbólsýra samlagast illa.
En sje karból-sápu-baðið búið til ept-
ir fyrirsögn minni, hef jeg reijnslu
fyrir pvi, að pað slcemmir alls eigi
ullina, heldur pvert á móti bœtir
hana. í Kjósinni hafði verið baðað
úr þess konar böðum, er skemma ull-
iua, áður en baðað var þar úr karból-
sápubaðinu, og þarf þvi eigi að kenna
karból-sapubaðinu um þá ullarskemmd.
Jeg hef nú sumpart baðað sjálfur
sumpart fengið skýrslur um böðun
fjár svo þúsundum skiptir úr karból-
sýrubaðinu, og eigi vitað til, að einni
einustu kind hafi orðið meint af þvt
baði, og jeg skil því ekkert í, hvað
herra J. J. getur gengið til að kalla
karbólsýrubaðið hættulegt fyrir líf
skepnunnar — og það svona út í blá-
inn, án þess að geta tilfært eilt ein-
asta dæmi máli sínti til sönnunar (þvi
það sem herra J. J. tilfærir eptir Schti-
mann er engin sönnun), euda má sú
dirfska þykja hlægileg hverjum þeím,
er vit hefur á og þekkir nokkuð til,
hvernig karbólsýra nú er viðhöfð bæði
innvortis og útvortis af inanna- og dýra-
læknum umailanheim, þegarþessergælt,
að hr.J.J. er alveg ólækriingafróður maður.
þessar athugasemdir við grein hr. J.
Jv., sem beinist að mjer, hefir mjer þótt