Ísafold - 23.03.1877, Side 1

Ritstjóri:
Bjökn Jónsson, cand. pliil.
Skrifstofa: f Doktors - húsi.
Prentsmiðja: Einars pórð-
arsonar.
Iiafohl.
Árgangurinn, 32 arkir, kost-
ar hjer á landi 3 kr., er
greiðist í lcauptíð; erlendis
4 kr., stök blöð 15 aura.
Sölulaun: 7. hvert expl.
Auglýsingar kosta 8 a. línan
með venjul. meginmálsletri.
IV «»♦
Skólamálið.
Eptir sira porvald Bjarnarson.
II.
I>að væri of sagt, að kalla það eigi
nógu œargt, er læra skal í prestaskól-
anum eptir nýju reglugjörðinni. En
eitt þykir mjer á vanta, og er það það,
að ekki skuli eiga að lesa neitt í gamla
testamentinu, og er jeg liræddur um,
að með þeirri sinni ákvörðun að hafna
alveg lestri á gamla testamentinu á
ium-málinu og þar með allri útskýr-
mgu á hverjum staf í því geri nefndin
lærisveinum prestaskólans ómögulegt
með að verða það, sem 1. grein reglu-
gjörðarinnar ætlar þeim að verða, nefni-
lega menntaðir kennimenn. Er ekki
gamla testamentið allt eins og nýja
testamentið trúarregla fyrir oss ? og eiga
svo lærisveinar prestaskólans að hafa
það fyrir reglu, sem þeir ekki þekkja, og
þeim engi kostur er gefinn á að kynna
sjer, nje leiðbeining í að skilja rjett.
Jafnframt því að lengdur yrði (sern
i'ull þörf mun á) námstími stúdenta
á prestaskólanum, er sjálfsagt, að þar
yrði gerð að skyldunámsgrein þýðing
gamla testamentisins, að minnsta kosti
á Genesis og úrvali úr Davíðs-sálmum
og spámönnum. J>að er sannarlega
hjegómlegt, að ímynda sjer, svo sem
nefndin virðist gjöra, að prestaskólinn
missi tign sína sem æðri vísindastofn-
un, þótt kennendum hans yrði gjört að
Ilöfrun$;slilaup.
(Framh.). Jenny leitaði annars eigi
ínáls við skipstjóra, eu sneiddi sig þó
alls eigi hjá honum, og fyrstu dagana
töluðust þau lítið við eða ekki neitt.
Hún Ijet lengst af fyrirberast i káetu
sinni, og mundi að likindum aldrei
hafa yrt á skipstjóra að fyrra bragöi,
ef Crockston hefði eigi freistað vjela
nokkurra til þess að koma þeim á tal
saman.
Crockston var þjónn þeirra feðgina,
Jenny og föður hennar, og hið mesta
tryggðatröll, sem áður er á vikið; hann
liaíði alizt upp hjá Ilallibourt og unni
honum hugástum og fólki hans. Uanri
var rammur að afli, og skorti hvorki
greind uje hugprýði að því skapi. Uann
var öruggur og óirauður, hvað sem að
höndum bar, og var aldrei í þeim vanda
staddur, að honurn yiði ráðafátt.
Hann halði strengt þess heit með
sjálfum sjer, að leysa hú.-bónda sinn
ur prísuudinni, og ætlaði sjer að hafa
Ilöfrung og James Playfair skipstjóra
til að koma honuni undan og til Eng-
iands. þetta áform lians með þessu
Reyltjavík, föstudaginn 23. marzmán.
skyldu að velja einliverjar nokkurn veg-
inn hæfilega stórar hentugar kennslu-
bækur, er þeir legðu til grundvallar við
tilsögn sína. J>ótt þeir nú kunni eng-
ar að finna, sem alveg væri að þeirra
skapi, gæti þeir gefið stúdentum bend-
ingar um það sem þeim finnst helzt
að bókunum; til þess þyrfti til muna
minna tíma, en að halda fyrirlestra
að öllu leyti yfir hverja vísindagrein,
og mjer er alveg óskiljanlegt, að vís-
indalegur áhugi kennendanna þurfi að
minnka við það, þótt þeim sje fyrir-
munað að þreyta lærisveina sína á því
verld, sem er rjettnefnd þrælavinna,
en það er að skrifa fyrirlestra, og eyða
þannig fyrir þeim að því helmingnum
af námstíma þeirra, og jafnframt því
drepa námfýsi þeirra og vísindalegan
áhuga. Mjer dettur ekki í hug að ef-
ast um það, að fyrirlestrar kennaranna,
sem nú eru við prestaskólann, sem allir
eru ofar mínu lofi, kunni að vera í alla
staði hinir ágætustu það sem þeir ná,
en eitt er að við þá, og því liefir nefnd-
in tæptað á í ástæðunum fyrirl.grein
frumvarpsins. |>essir fyrirlestrar eyða
á liverjum degi fyrra ársins fyrir stú-
dentum 5 stundum á dag; á þessum
5 stundum hefir stúdentinn sjálfsagt
fengið sig eins þreyttan eins og þótt
hann hefði lesið kappsamlega í jafn-
langan tíma; en hann hefir ekki aukið
meira við fræðasjóð sinn, en það sem
hann hefði getað numið með lestri í
ferðalagi; eu eigi var það á mærinn-
ar vitorði, og hugði bún eigi á aunað
en að ná fundi föður síns og dvelja
siðan með honum i dýfiissunni. það var
áform Crockstons, að koma skipstjóra í
máiið, og var hann nú búinn að gjöra
fyrstu atrennuna tii þess, eu árangnrs-
laust að vísu, svo sem áður höfum vjer
frá sagt.
4’au mega til að talast \ið, Jenny
og skipstjóri» sagði hann við sjálfan
sig ; «ef þau gjöra ekki annað alla leið-
ina en gjóla hornauga hvort til annars,
verður ekkert úr ráðagerð minni. þau
mega til að karpa og kýtast. Hann
verður umfram allt að skrafa við hana,
og þori jeg að leggja höfuð mitt í veð
um að svo fara leikar, að liann býður
henni að lokunurn það sem hann hefir
nú þversynjað mjer um».
En er Crockston sá, að þau Jenny
og skipstjóri forðuðust hvort annað og
sneiddu sig hvort hjá Öðru, komsthann
í slandandi vandræði.
«Ekki dugar ófreistað», kvað Crock-
ston, og kemur að morgni hins fjórða
dags inn til Jenny í káelu hennar, mjög

eina eða mesta lagi tæpar tvær stundir,
og svo ofan á allt saman man hann
lítið af því, sem hann hefir skrifað, því
þetta er stritvinna en ekki nám. Hjer
hefir nefndin því, þótt hún sæi hið
sanna, látið of mjög leiðazt af mark-
litlum hjegómaviðbárum, prestaskólan-
um til engra hagsmuna. Væri hætt
við þetta fyrirlestra-stagl, þá mundi t.
a. m. varla hjá því fara, að vel mætti
vinnast tími til að fara yfir allt nýja
testamentið; mjer finnst nærriþví liggja
að það sje hneyxlanlegt, að láta sjer
það nægja, að prestaskólalærisveinarnir
lesi að eins tvo þriðjunga af nýja testa-
mentinu. j>að gegnir og ekki sízt furðu,
að nefndin skuli vera ánægð með, að
2 guðspjöll sje lesin, þó aldrei sje nema
þau lengstu, og þetta nú, er vopnaburð-
urinn er sem mestur um innihald þess-
ara helgustu sagnarita vorra. j>að ligg-
ur í augum uppi, að nauðsynlegt er að
lesa allt nýja testamentið, og því sje
skylt að gjöra það á prestaskólanum;
ef vel er að gáð, þá er auk þess ný-
endurskoðaða biflíuþýðingin svo úr garði
gjörð, að maður má vera feginn því að
geta farið í textann á frummálinu, og
því er vissast, að hafa lesið N. T. allt
á frummálinu. j>að er nú reyndar auð-
vitað, að þessu verði ekki við komið,
nema námstíminn verði lengdur um eitt
ár, en meiri hluti nefndarinnar hefir
farið fram á það skilyrðislaust; aptur
hefir biskup í brjefi til landsliöfðingja
uppveðruður, og ijek við livern siun
fingur af kæti.
«Góð tíðindi, fröken, góð tíðindi!»
mælti hann. «Ef þjer vissuð, hvað við
sklpstjóri höfum verið uð bollaleggja!
það er allra vænsti maður, það fer ekki
hjá því». Mærin varð heldur Ijettbrýn
við, sem nærri má geta, og innir eptir,
hvað þeim liafi á milli fari. Crockslon
svarar skjótlega, og segir í ráði að ná
fööur hennar úr varðhaldi og korna
honum undan til Englands. «Er það
satt» mælti Jenny. — »það er alveg .-att
eins og jeg stend hjer, fröken», k\að
Crockston. «Hann ber göfugt hjarta f
brjósti, hann Playfair þessi. En svona
er Englendingum jafnan vai'ið; það
skiptir eigi nema f tvö horn, þeir eru
annaðhvort eintóm fúlmennskan eða
eintóm \alrnennskan. Jeg ætti að reyna
að muna houum þetta; það segi jeg
satt, að jeg skyldi glaður láta brylja
mig í spað hans vegna, ef hannvildi*.
Jenny varð þessari sögu fegnari eu
frá inegi segja. Hún haföi aldrei þor-
að að hngsa svo hátl, uð reyna til að
leysa föður sinn úr varðhuldinu, og nú
ætiaði skipstjórinn á Höfrungi að leggja
21