Ísafold - 23.03.1877, Blaðsíða 3

23
Komizt landið af með færri presta, og
margra ætlun er að svo sje, þá er auð-
vitað sjálfsagt að fækka þeim. Ivirkj-
an hjer á landi á stórfje, og þjóðin
liefir fyllstu heimtingu á því, að því sjo
verið skynsamlega og rjettlátlegatil þess
að gjalda með þjónum kirkjunnar verk-
kaup þeirra. Verði það fullsannað, að
það vinnist ekki til, þá er fyrst tæki-
legt að bera upp kveinstafi. sína fyrir
þinginu, og upp á gamla móðinn fara
að vola um <'meira, meira». Með því
að undirbúa kappsamlega og haganlega
breytingu á skipun prestakalla og tekna,
er þeim fylgja, mundi biskup gjöra
kirkjunni og kennilýðnum miklu þarf-
ara verk, en hann hefir gjört með þessu
brjefi sínu til landshöfðingja, ef það
skyldi geta orðið til þess, að nú urn
sinn yrði alveg horfið frá að hugsa til
neinna umbóta á náminu við presta-
skólann. Yrði málið svo sem það nú
liggur fyrir, lagt fyrir þingið, vonajeg
að það veiti ekki «öln njo penning»
til uppbótar brauðum, fyr en biskup
hefir gjört glöggva grein fyrir, í hverja
átt tillögur Synodus-nefndarinnar hafa
gengið, og ljóslega að sýna, að brýn
þörf sje til að leggja kirkjunni fjc til
uppeldis prestum. í stað þess að korna
með slíkar bænir til þingsins, sem vel
geta verið alveg óþarfar, ættu menn
aptur úr öllum áttum að leggja að því
með það, að sjá sem fyrst út föng til
þess að flytja bæði latínuskólann og
prestaskólann svo langt burt úr Keykja-
vík, að þeir eitrist ekki af þeim vík-
verska malarkambs-anda, sem nú örlar
á í mörgu, og að real-skólinn, nær sem
hann kemst á, verði í sama stað og
þeir skólar, og sömuleiðis búnaðarskóli
með fyrirmyndarbúi. A þeim stað gæti
þessir skólar verið settir, að ekld yrði
ástæða til að vera stórum rífari á til-
lögum til gagnfræðisskóla á Norður-
landi, en nefndin hefir verið. En með
því að þetta er orðið nokkuð langt mál,
vil jeg geyma þangað til seinna að
sýna fram á, hve miklu haganlegra
öllum almenningi landsbúa, er skólana
vildu nota, lærisveinum hollara og
hentugra, kennurum kostnaðarminna,
og landinu öllu saman þrifvænlegra
slík tilhögun gæti orðið heldur en sú,
er nú er, kennöndum og lærisveinum,
námi og námsávöxtum til vanmeta.
— Ef einhver ónefndur vinur fátækra
presta»ekkna, er skrifar sig «í*purul»,
hefði eigi f 23. blaði f. á. ísafoldar
hreift hinu nú alkunna 56-króna-máli
með spurningn sinni, er hlýtur að vekja
mikinn grun, þá hefði það að líkindum
fallið í gleymsku; sannfæring biskups-
ins hefði þá dáið með honum og mín
sannfæring með mjer, þó að hún væri
gagnstæð hans. En nú finnst mjer,
að jeg sje knúður til að taka til máls
og gjöra kunna sannfæringu mína, með
því að grein biskupsins í 27. blaði f. á.
Isafoldar gefur mjer tilefni til þess. í
grein þessari lýsir biskupinn þeirri
innilegu sannfæringu sinni, að pening-
ar þeir, er áttu að vera 313 kr. 94 aur.,
og hann með brjefi frá 7. júlí 1875
sendi til mín frá skrifstofu sinni, hafi
verið rjett taldir, og að þær 56 kr., er
vöntnðu, hafi týnzt á leiðinni frá póst-
afgreiðslustaðnum Bæ að Stað á Reykja-
nesi; segir hann og að margt liafi aptr-
að sjer frá að láta hefja rjettar-rann-
sókn í máli þessu. Svo sem biskupinn
telnr fram margar ástæður fyrir sinni
sannfæringu, verð eg og að lýsa mfn- j
um ástæðum; en þær skulu ekki vera !
byggðar á ályktunurn, ágizkun og rann- j
sókn tim það, hve illa peningapokinn |
hafi verið útleikinn eða hve mikið um
hann haii kárnað frá Bæ að Stað, eða
um það, hve áreiðanlegur hinn aðfengni
maður sje, er taldi peningana á skrif-
stofunni, heldur á þvi et«u, er jeg hygg
að fái hrundið sannfæringu biskupsins,
um það að þessar 56 kr. hafi týnzt frá
Bæ að Stað, hversu innileg og rótgró-
in sem hún kann að vera. Biskupinn
hefir af sinni vanalegu kurteisi valið
orðið «tvnzt•>, ea veit þó, að hver mað-
ur verður að leggja þá þýðingu í orð
þetta, að annaðhvort hafi flutningsmað-
urinn tekið peningana úr eigin hendi,
eða að þeim hafi verið stolið frá hon-
um á bæ þeim, er hann gisti á, því að
hverjum manni er það Ijóst, að 56 kr.
af msiri peningum í poka í vasa hans
gátu ekki «týuzt» á annan hátt. í orð-
um biskupsins finnst mjer þessi ætlun
hans vera skýr, og einkum þar sem
hann segir, að margt hafi aptrað sjer
frá, að hefja rjettar-rannsókn í máli
þessu, því að þá rannsókn befði hon-
um ekki komið til hugar að láta hefja,
ef grunur hefði ekki verið í hjarta hans
og jafnvel sannfæring um inis-
verknað. Jeg verð að telja það mjög
eðlilegt, þó að biskupinn vilji verja
skrifstofu sína, því að þaðan hefi jeg
og ætíð, nema í þetta eina skipti, tek-
ið mót svo rjett töldum peningum, að
eigi hefir skakkað um einn einasta skild-
ing; en einu sinni verður eða getur
orðið allt fyrst, herra biskup minn ! f
brjefi frá 7. desember 1875 óskaði,
biskupinn, að jeg sendi sjer skýrslu tim,
eptir því sem jeg bezt myndi, hversu
mikið hefði verið ( hintim opt nefnda
hraparlega poka, af gulli, spesíum og
ríkisdðlum; jeg sendi honnm hina um-
beðnu skýrslu og hljóðaði híin svo:
«Með vissu man jeg, að í nefndum poka
var hvorki meira eða minna af gulli,
en 100 kr. eða 5 tuttugukrónapening-
ar, ein króna eða gamalt 3 mark og
94 a. vafðir í pappír, en eigi man jeg
hversu mikið var af spesfurn og rikis-
dölum, livoru fyrir sig, en alls voru
það 78 rdl. í heilum og hálfum spesí-
um eða 157 lcr. f silfri, að meðtöldu
hinu áður nefnda 3 marki.
Póstafgreiðslumaðurinn í Bæ, herra
hjeraðaðslækni Ólafur Sigvaldason, hefir
eptir ósk ininni, nýlega sent mjer skýrslu
um vigt hinna opt nefndu peninga, og
| samkvæmt þeirri skýrslu voru þeir 2
I pund og 40 kvint, þá er liann tók þá
úr póstskrinnnni. Eptir þvi, er jeg
kemst næst, vega peningar þeir, sem
jeg hefi játað, að jeg hafi tekið við, og
tilgreint, hvað af þeim hafi verið í gulli
og silfri, lörigu áður en jeg vissi hvað
peningasendingin ógst f Bæ, einmitt
eins, og pókinn ógst, bæði eptir því,
sem jeg hefi heyrt á pósthúsinu ( llvík
og Bæ, það er að segja 2 pnd og 40
kv. eptir pósthúsvigt.
Jeg hvgg að jeg hafi með þessu
sannað það, sem sanna átti; og lætþví
að svo slöddu úttalað um það, þvf að
mjer kenuir eigi við, hvað orðið hefir
af þeim 56 kr. á skrifstofu biskupsins
sem vóntnðu; en hitt gat jeg ekki lálið
mjer óviðkomandi, að reyna að leiða
sannleikann í Ijós, og með því frelsa
viðkomendur frá þeim illa grnn, sem,
eplir sannfæringn biskupsins, hefði ella
orðið að hvíla á þeim.
Stað á Reykjanesi 10. janúar 1877.
Ól.APUR E. JoHNSRN.
P«stsJíÍ|»ið(Arcturus, skipstjóri
Ambrosen) hafnaði sig hjer í fyrra rnorg-
nn, eptir 20 daga ferð frá Khöfn; hafði
fengið mjög slæmt á leiðinni og legið
8 daga i Færeyjum veðurteppt. Far-
þegjar: Meadow, laxakaupmaðurinn
enski, sem hjer var í fyrra, Pay, út-
flntninga-agent, sem hjer kom í haust,
snöggva ferð, Lange, verzltmarmaður, og
2 þiljuhátaformenn danskir. Póstskip-
ið hafði og meðferðis lík frú nólmfríð-
ar þorvaldsdóttur, til greplrunar hjer,
eptir ósk hennar á banasænginni.
Utlendnr frjettlr helziu. Af
ófriðnum tyrkneska eru lillar nýungar.
Friðar-stefnu stórveldanna í Miklagarði
er slitið við svo búið, og erindsrekar
þeirra heim farnir í styttingi, en Rúss-
ar standa «með öxi reidda» yfir höfði
Tyrkja: hafa dregið saman óvfgan her,
surnir segja nær hálfri millíón manna,
suður við Svartahaf og landamæri Tyrkja.
Tyrkir hafa liðsafnað í móti og eru
«hvergi hræddir hjörs í þrá», þótt mjög
skorti þá liðskost við fjendur sína. Ann-
ara er eigi gelið við ófriðinn enn, og
eigi Englendinga. Fullyrða blöð þeirra,
að þingið mundi eigi veita einn eyri
til herkostnaðar í varnar-skyni fyrir
Tyrkja, ef til ófriðar kæmi. Siðustu
Iregnir frá Miklagarði sögðu Tyrkjasold-
án orðinn vitskertan, eins og fyrirreon-
ara hans.
l’ingdeila Dana stóð enn ókljáð.
Fjárlögin voru í nefnd í landsþinginu,
og þykja nær engar likur til samkomu-
lags um þau með deildunum. Margir
búast við, að ráðgjafarnir muni þá þrifa
til þess hætturáðs, að gefa út bráða-
byrgðarfjárlög, — er Vinstrimenn telja
sljórnarlagabrot — heldur en að láta
af hendi völdin. Fólksþingið (Vinstri-
menu) hefir látið hefja 2 ríkismál á
bendur nokkrum uppgjafa-ráðgjöfum,
annað gegn þeim Krieger, Holstein-
Hoisteinborg og Fonnesbeck, fyrir ólög-
lega sölu á Marmarakirkju-brotinu i
Khöfn, en í hinu eru þeir Hall og Wor-
saae, og sök þeirra sú, að þeir hafa
eytt rúmlega hálfri miljón króna um
fram það, sem þingið hafði veitt til að
koma upp leikhúsinu nýja. Slík mál
koma i rikisdóm, er svo er nefndur.
Silja hann allir dómendurnir í iiæsta-
rjetti, og jafnmargir úr landsþinginu. Er
þetta í annað sinn, síðan þingstjórn
hófst með Dönum, að siík stórtíðindi
hafa að borið. Hitt var 1854 (Örsteds
ráðaneyti).
Forsetakosningar-riflildinu með
Bandamönnum í Veslurheimi var ný-
slitið, er póstskipið kom til Skotlands,
og urðu þjóðvaldsmenn drjúgari. Heitir
forsetinn nýi Hayes, og var áður land-
stjóri f Ohio, hinn nýtasti maðtir að
fiestradómi. Varaforsetinn heitir Wheel-
er, úr sama flokki.
í Mexico er Porfirio Diaz, er upp-
reist hóf þar í fyrra, orðinn ríkisstjóri,
en gamli forsetinn, Lerdo di Tejada,
fiúinn úr landi.