Ísafold - 05.04.1877, Blaðsíða 3

31
eyða varpí, umferð eða skot selveiði
m. fl., eða til betra fyrir dugnað á-
búanda eða lagkænsku. Hundraðatal
jarða er því ein hin óáreiðanlegasta
og livikulasta undirstaða fyrir skatta-
álögu, og ætti því sem allra minnst að
notast. Jarðamatið er bezt að «danzi»
sína tíð og að henni liðinni þá að
lagfæra það, með sem allra minnstum
tilkostnaði af hálfu hins opinbera. —
Mjer þykir það ekki heldur hyggilegt,
að vera að leggja skatt, er nokkru
nemi, á þá undirstöðu, sem maður
verður dyrum dómum að kaupa sig
inn á, fyrst með því, að kosta ærnu fje
upp á jarðamatið, og þar næst með
því, að leggja út mörg þúsund krón-
ur, ef til vill, úr landssjóði, til að kaupa
skattinn inn á sumar jarðir. — Látum
oss ekki snara út fje til óþarfa og
sízt til að kaupa á oss þann skatt,
sem, hvað sem öðru líður, verður
fjarska-óvinsæll. Látum oss f hinum
nýju skatta-álögum, þegar um beinlíois
skatta er að ræða, fara sem næst því,
sem nú er, og hækka þá Iftið sem
ekkert. Hækkunina þolir hvorki efna-
hagur manna nje skaplyndi. Yjer
þurfum fje, jeg játa það, ef vjer eig-
um eitthvað að geta framkvæmt; en
leitum þess á þann hátt, að menn
verði sem minnst beinlínis neyddir til
að sækja það ofan í sinn eigin vasa,
heldur greiði það óbeinlínis, um leið
og þeir gleðja sig, eða fara að geð-
þótta sínum, eða verzla sjer í hag; þá
mun skattheimtan ganga jafnar og
liðlegar og koma að góðu haldi.
O. E.
Bókafregn.
Úr frjettabrjefi frá meistara E. Magnússyni.
Hjer er (í Cambridge) ný komiu út
bók eptirWatts Vatnajökulsfara, um ferð
hans yfir Yatnajökul 1875, allvel skrif-
uð, og miklu betur en fyrri bók hans,
er hann kallaði Snjóland. Hann ber i
þessari bók íslendingum yfir höfuð vel
söguna, en einkum þeim, er fóru með
houum yfir jökulinn, og má glögglega
sjá það á orðum Watts, að lundlægni
þeirra, þrautgæði, harka, kappgirni og
karlmennska hefir gengið hreint yfir
hann.
Nýlega er og komið út rit hjer ept-
ir íslending, sem 1 sinni tegund mun
vera, þegar alls er gætt, með hinum
merkilegri, er út hafa komið á þessari
öld. J>að er æfisaga Jóns sáluga snikk-
ara ( Vogum við Mývatn, eptir hann
sjálfan, rituð á ensku. Hún kom út í
mánaðarriti hjer, er heitir Frazer’s
Magazine, öldungis eins og Jón hafði
ritað hana sjálfur, með hans eigin stöf-
un á enskunni, og engu breytt, nerna
hvað íslenzk örnefni og mannanöfn voru
afbökuð af vankunnáttu útgefanda, er
Cole heitir, og hafði farið til íslands
með Burlon 1875 og fengið handrit
Jóns hjá ekkju hans. Enskan á þess-
ari æíisögu Jóns er meistaralega fallegt
mál, þegar gætt er að, hvaða færi Jón
hafði til að ná ritiegri menntun ( því
máli; og leitun mun verða á öðrum
snikkara, þó farið sje víða og vel leitað
í Norðurálfunni, eða víðar, er hafi rit-
að á öðrú máli, svo fjarskyldu sínu
eigin eins og enska var móðurmáli Jóns,
æfisögu sína, jafn-vel og Jón hefir gjört.
J>að er vonandi, að ættingjar hans og
ekkja sjái um að láta ekki dagbækur
hans týnast, eða hvað annað er hann
kann að hafa skrásett á fslenzku, þvf
að það er auðsjeð á þessu enska riti
hans, að maðurinn hefir verið eptir-
tektasamur og sannorður, hispurslaus
og hreinhjartaður, oggáfumaður mikill.
Af öðrum ritum, er út bafa komið
hjer og snerta íslenzkar eða norrænar
bókmenntir, má geta: «A list of Engl-
ish words the etymology of which is
illustrated by comparison with lce-
landic, eptir mann hjer í Cambridge,
er W. W. Skeat (framb. Skít, en þýðir
Skjótur) heitir. Þessi listi er prentað-
ur eins og viðbætir við Cleasbys orða-
bók og Guðbrandar meistara Yigfús-
sonar, og er ekki ófróðlegur. — {>á er
ritgjörð eplir Iiarl nokkurn Blind, þýzk-
an mann, um Yggdrasil, í Frazers
Magazine í janúar, að mestu leyti sam-
dráttur þess, er |>jóðverjar hafa ritað
áður yfir hinn forna ask, og önnur, i
tímariti, sem kallað er The Quarterly
B.eview, vel samin, um siðareglur þær,
er settar eru fram ( Konungs-skuggsjá.
Bráðapestin.
Úr brjefi frá Guðm. prófasti Einarssyni,
1. marz 1877.
Til bendiugar upp á það, hvað
fóðurbreyting og óhentug meðferð
valda bráðapest, vil jeg skýra frá, að
bóndi, sem ( harðviðrunum næstl. vor
flutti sig að Keiksbakka hjer í sveit,
og varð að beita hörðu við fje sitt,
missti ( vetur 30 fjár úr pestinni, allt
aðkomið fje; af kúgildisánum 24 fór
ekki ein kind. Litlu eptir að bóndinn
tók fjeð inn á töðugjöf, slotaði pest-
inni og tók síðan fyrir hana. Maður
flutti sig í vor er var úr ísafjarðar-
sýslu að Óspakseyri ( Bitru. Hann
hefir að sögn misst 70 fjár úr pest-
inni; en sá sem fyrir var á jörðunni
og er þar enn, kvað ekki hafa misst
nema fáeinar kindur. Fóðurbreytingin
og meðferðin að vorinu hafa búið fjeð
undir pestina ( haust, af þvl að þ á
var það ekki tekið nógu snemma og
nógu vel.
Frá \ýja-l8landi
segir «Budstikken» 14. febr. þessar
síðustu frjettir, eptir brjefum nýkomn-
um þaðan: «Bólan erhorfm að mestn;
rúmt 100 manna dáið úr henni, flest
börn og ungt fólk, en öðrum, sem
feogið höfðu bóluna, annaðhvort al-
batnað eða á góðum bata-vegi. Sótt-
verðinum er haldið enn, og verður
eigi hætt fyr en vfst er að sóttinni sje
að fullu útrýmt. frátt fyrir veikindin
hefir vegargjörð þeirri, sem byrjað
var á f haust sunnan frá Manitoba-
landamærum norður að Huldunesi,
sem svo er nefnt, verið haldið áfram;
það eru 45 mílur (enskar) vegar [nál.
2 þingmannal.]. Eptir að veikindin
eru að mestu af staðin, er farið að
vakna nýtt fjör og framtaksemi. Meðal
anpars er verið að efna til ionleodrar
stjórnar og nefnd sett til að semja
frumvörp til laga handa nýlendunní.
Auk þess er ( ráði að stofna «|ands-
uppfræðingarfjelag», og á að útvega
handa því prentsmiðju og gefa út blað
á fslenzku».
Sóttin hafði komið upp á tiimli, (
miðjum nóv. f. á., að sögn úr fötnm,
er vesturfarinn einn hafði keypt á leið-
inni, og var þá nýfarinn að vera f.
f>að er þakkað góðri bólusetningu hjer
á fslandi, að sóttin varð eigi enn
skæðari eo þetta.
Jafnaðarsjoðsgjald í suðuramt-
ipu er þetta ár 38 aurar.
f Hinn 25. f. m, andaðjst hjer í
bænum eptir fárra daga legu í lungna-
bólgu og hettusótt Brynjólfur Jóhanns-
son lyfsölusveinn, rúmlega fertugur.
Hann ávann sjer með mannkostum sín-
um hvers mann* þokka, og stóð svo
prýðilega f stöðu sinni, þrátt fyrir lík-
amlega vanburði sína, að eigi mnn
anðfyllt það skarð fyrir skildi, er orð-
ið hefir við fráfall hans.
— Jarðarför frú Hólmfríðar |>or-
valdsdóttur fór fram 27. f. m , og
slúdents Pals Pálssonar daginn eptir.
Yfir moldum frú Hólmfríðar talaði auk
dómkirkjuprestsins sira þorvaldur
Bjarnarson á Reynivöllum, og Páls
sál. sira Sveinn prófastur Nfelsson.
Hi11 og þe 11a.
— Danir bafa stofnað í vetur landfræö-
ingafjelag, í líkingu við þess konar fjelng í
öðrum löndum, svo sem það f Lundúnum
sem er slíkra fjelaga mest og frægast. For-
Beti fjelags þessa er Friðrik konungsefni, og
Holstein-Holsteinborg greifi, aðmírálarnir
Bille og Irmínger og fíeiri stórmenni vara-
forsetar. í Berl. Tid. 3. þ. m. er þess get-
ið, að á 3. fundi fjelagsins, sem haldinn var
daginn áður, hafi verið rætt um að gjöra út
skip og menn til að kanna rækilega hina
fomu íslendinga-byggð á Grænlandi (Aust-
urbyggð — sem ekki er á austurströndinni,
heldur á vesturströndinni sunnarlega —).
Var gjört ráð fyrir, að slík ferð mundi kosta
4—5000 kr.; en ekki er fjelagið svo efnað
orðið enn, að það treysti sjer til þess til-
kostnaðar nú, og á því að fresta förinni til
næsta árs. Á sama fundi hjelt prófessor
Johnstrup „mjög fróðlega“ ræðu um lands-
lag íslands m. m. og minntist þar meðal
annars landsuppdráttar Bjarnar Gunnlögs-
sonar, með miklu lofi.
— Maður einn í SanFrancisco hefir fund-
ið upp nýja fallbyssu, er hann kallar „frið-
bót“ (peaee conservator) og kvað vera hið
stórvirkasta morðtól, er menn hafa sögur af.
Friðbót þessi hleypir sem sje af 70 skotum
á 4 sekúndum eða 1050 á mfnútunni, með
feykilegu afli. Hún er vel meðfærileg og
smíðið fremur óbrotið, er ó-liðfrek og skot-
mönnunum með öllu óhætt fyrir skeytum
fjandmannaliðsins. Hún dregur 1500 faðma.
(Berl. Tid. 3. marz 1877).