Ísafold - 26.05.1877, Blaðsíða 2

42
einnig auka hana. |>að er sjálfsagt,
að ýmislegt getur það komið fyrir, er
eigi er unut fyrir að sjá og spillir
veiðinui, t. 4,vj.eldgos, eða afarmikil
ísalög með ruðningi og jakahlaupi í
ánum; getur ísinn rótað um hrogna-
lægjunum og tvístrað hrognunum svo,
að eigi geti orðið lax úr þeim, og
þannig spillt veiðinni næstu árin eptir.
En ef lögin ákveða friðunartima þá,
er hjer er um getið, og að öðru leyti
gjöra hæBlegar ákvarðanir um stærð
veiðivjelanna, svo að eigi geti veiðzt
unglax sá, er lifir í ám og vötnum og
eigi hefir til sjóar leitað, þá er það
ætlun min, að þau verði öllu landinu
til gagns og blessunar.
Skyldi nú svo fara, að þessar at-
hugasemdir mínar um hin nýu laxa-
lög fjellu þeim af íslendingum i geð,
er skynsamlega vilja líta á mál þetta,
og þeim, er sjálfir eiga laxveiði ein-
hversstaðar á íslandi, og þeir vildu
verða samtaka til að vernda veiði
þessa, sem, eins og áður er sagt,
eigi er enn þá stunduð með því fylgi
er vera ber, þar sem hún er svo á-
batasöm, þá má maður eigi eyða tím-
anum með umhugsunum einum, held-
ur þegar í sumar skora á alþingi, að
breyta annari, fjórðu, fimmtu og sjöttu
grein laganna eða afnema þær. Jeg
leyfi mjer hjer að bera fram nýmæli
til laga-ákvarðana í stað hinna gömlu
greina, er af yrði numdar, svo að
menn geti hugsað nákvæmlegar um
þær, og, ef til vili, sem flestir aðhyllzt
þær:
Fyrsta grein ætti að vera óbreytt,
en svo ætti að koma
2. grein.
24 (eða 30) kluklcwtundir á viku
hverri, frá miSaptni á laugardag til
miðaptam (eSa miSnœttis) á sunnudag,
skal laxinum gefiS ráSrúm til aS
ganga upp eptir öllum ám, og skal
pví um penna tíma hafa öll net á
landi og allar laxakistur og aSrar
fastar veiSivjelar opnar, svo að hinn
stríðasti straumur gangi í gegnum
opin og laxinn geti tálmunarlaust
gengið upp í gegnum þau.
3. grein.
(annaðhvort eins og í laxalögunum, eSa
þannig:)
Enginn má leggja net eSa aðrar
veiðivjelar í sjó við árósa, þar er lax
gengur, svo að göngu hans upp í ána
sje þaS til tálmunar.
4. grein.
Engar þvergirðingar má setja í
ár eða fljót, þar sem aðrir hafa eða
geta að lögum haft laxveiði fyrir of-
an, enda skulu rjettindi einstakra
manna óskerð fyrir þessi lög.
5. grein.
Ailar veiðivjelar skulu vera pann-
ig lagaðar, að smálax, sem eigi er
meira en 9 þumlungar á lengd, geti
smogið þœr. Möskvar á netum mega
eigi vera minni ummáls þá er votir
eru en 6 þumhmga, og milli rimla á
grindum peim, er i veiðivjeium eru
hafðar, má eigi vera minna en háifs
annars þumlungs bil.
6. grein.
Engan lax má veiða eða bjóða til
sölu, er skemmri sje en 9 þumlungar,
og enginn má hafa nýveiddan lax til
sölu á timabilinu frá 8. september til
20. maí.
Skyidi nú mót von minni fara svo,
að landsmenn eða laxveiða-eigendur
til og frá um landið eigi gefi þessari
minni áskorun neinn gaum, og gjöri eigi
neina tilraun til að láta breyta «lög-
unum If. maf um friðun á laxi» í
þessa átt, þá vona jeg samt, að ein-
hver af alþingismönoum taki það upp
hjá sjálfum sjer, að bera þetta mál
upp á alþingi í sumar til umræðu.
Reykjavík, 26. dag aprílmánaðar 1877.
þorlákshafnarmálið á alþingi 1875.
(Framh. frá 34. bls.). Hvað veit
þingmaðurinn, nema eigandinn hafi
verið «heyrður»? eða ætlast hann til
að hver umráðandi hafnar,sem beðið er
um löggildingu á, gefi sig fram á al-
þingi, og segi til hvort hann hefir ver-
ið «heyrður» eða ekki? Hvað kemur
þinginu slíkt við? nema svo sje, að það
hafi f hyggju að reka sjálft verzlun.
|>að á að eins að iöggilda höfnina, ef
þess er þörf og hún erbrúkanleg; ann-
að varðar það alls eigi um; þeir um
það, sem hana vilja nota.
Síðari ræða þessa þingmanns í mál-
inu er í sama anda, og sömuleiðis
byggð á skökkum ástæðum, og ósönn-
um. Hann segir: «að það mæli ekki
með löggildingu þorlákshafnar, að höfn-
in á Eyrarbakka sje vond, því það sje
hjer um bil sama sem að segja, að
betra sje að hafa tvær vondar hafnir
en eina». J»ótt það nú aldrei nema
væri satt, — sem ekki er — að þor-
lákshöfn væri jafnill höfn Eyrarbakka,
væri þó vissulega betra að hún væri
löggilt. Eyrarbakkahöfn getur ekki tek-
ið við fleirum en tveim skipum í senn,
og þó að eins með vissri veðurstöðu;
af því kemur líkiega hvað mest vöru-
skorturinn, og hin tíðu skipaströnd þar.
Vissulega væri því betra að hafa tvær
Eyrarbakkahafnir en eina, því betra er
þó að geta tekið við fjórum skipum í
senn, þegar veður er bezt á sumrum,
heldur en að hljóta að láta sum skip-
in bíða eptir illviðrunum og stranda.
En þvf fjær sanni er þessi ástæða þing-
mannsins, sem höfnin í |>orlákshöfn er
ómetanlega miklu betri ená Eyrarbakka.
far næst telur þessi þingmaður hag-
ieysið J>orlákshöfn til vandkvæða. fað
er að vísu satt, að þar er haglitið, og
mundi því almenningi ekki verða Ijeðir
þar hagar fyrir hesta. En þetta er
einskis nýt ástæða, því almennir áfanga-
staðir leslamanna eru á tveim stöðum
eigi langt (o: 3U mfiu) þaðan. Hag-
leysið er þó ekki meira nje hestar ó-
færari að vera fóðurlausir litla stund í
byrjun júlímán., heldur en á vorin, þá
er menn í maímán. fara stórar skreið-
arlestaferðir til Þorlákshafnar; en á
vetrum og haustum er þó líklega hverj-
um einum skylt að flytja með sjerfóð-
ur handa hestum sínum, hvort sem
þeir eiga að neyta þess i f’orlákshöfn
eða annarstaðar. f>að er annars fróð-
legt að vita, hvar þingmaðnrinn visar
hestum sveitamanna til haga í sjálfri
Reykjavík, þegar mýrarnar í Fossvogi
og alsstaðar umhverfis Reykjavík eru
orðnar svarlar sem flag eptir stóð Eng-
lendinga. Ætli þá sje um annað að
gjöra, en flytja þá langar leiðir á ann-
ara náðir, eða f annan stað binda þá
á streng, sem flestir lestamenn munu
gjöra um sjálfar lestirnar, og þó er
mönnum hvergi ætlaður staður til að
binda hesta sína, svo jeg viti til, nema
f sjálfri fjörunni. Loksins endar herra
E. Ií. þessa ræðu sína, með þeirri
einkar-laglegu (!) ályktun : «að það væri
næsta ólíklegt að lausakaupmenn mundu
bæta úr þeim kornskorti, sem væri á
veturna á Eyrarbakka», og bætir við
þeirri fyndni: «því sjer væri það eigi
kunnugt, að lausakaupmenn væru vanir,
að koma á þeirn tima árs». Þessari
ástæðu verður bezt svarað með því
dæmi: aðværi þingmaðurinn bjargþrota
fyrir heimili sitt um vetrartíma, og
fengi ekki korn hjá kaupmanni sínum,
þá mundi hann vissulega þiggja korn
hjá nágranna sfnum, til þess að seðja
með hungur sitt og sinna, og það þótt
kornið hefði verið keypt um næstliðinn
sumartíma hjá lausakaupmanni í jþor-
lákshöfn.
Hinn 5. konungkjörni þingmaður,
Dr. Jón Hjaltalin, gekk þó enn víkings-
legar fram ( því að fella þorlákshafn-
ar frumvarpið, heldur en þingmaður
Barðstr. Að vísu eru ástæður Hjalta-
líns viðlíka marklausar og ósannar, en
hann fer um málið svo ókurteislegum
og óviturlegum fjarmælum, að ótrúlegt
mundi þykja um jafn menntaðann mann,
ef það sæist eigi «svart á hvitu»; þó
kastar tólfunum, þegar rannsökuð er
samkvæmni hans við sjálfan sig, þar
sem hann fer orðum um þorlákshöfn.
Á bls. 156 í Alþ.tíð. II 1875 segir svo,
þá er rætt var um, hvort straumur
vatns hefði áhrif á sjávargang: «Kvaðst
hann (þ. e. Hjaltalín) hafa sjeð nær
því ótrúleg merki þess, og upplýsti það
með sögu frá Porlákshöfn, þar sem svo
hefði staðið á, að skip hefði legið i of-
viðri, eins og þar hagar til fyrir opnu
hafi, undan Hvítárósi, og hefði þó hafzt
vel við að sögn kapteinsins sjálfs»; en
á bls. 211. segir sami þingmaður svo: