Ísafold - 28.08.1877, Blaðsíða 1
r
IV 22
fjingtíminn.
p>að er mjög æskilegt kostnaðarins
vegna, að þingtíminn sje sem stytztur,
og viðleitni stjórnarinnar og landshöfð-
ingja til að skammta úr hnefa lengingu
hans eigi nema lofsverð frá þeirri hlið
skoðuð. En það er eigi nóg, að líta
eingöngu á þá lilið málsins, eða að
minnsta kosti eigi nóg að líta að eins
á það, sem næstliggur augunum, þeg-
ar verið er að hugsa um sparnað. það
er sem sje, þegar betur er að gætt,
enginn sparnaður, að ljúka þinginu deg-
inum fyr, en eiga eptir ókljáð fyrir
bragðið mörg mál og merkileg, sem
þingið er búið að leggja mjög mikinn
tíma í og landið mjög mikinn kostnað.
þ»að verður raunar kannske eigi með
sanni sagt, að þeim tíma og þeim kostn-
aði sje kastað í sjóinn; en sú mun þó
optara raun á verða, að málið taki eigi
stórum skemmri tíma á næsta þingi,
þegar fitjað er upp á því aptur. Og
hver er þá sparnaðurinn.
þ>að er vitaskuld, að svo getur stað-
ið á, að eigi sje nema rjett og hyggi-
legt, að láta mál bíða annars þings.
þ>að er þegar það er bersýnilega svo
illa undir búið, að eigi er unnt að ráða
því viðunanlega til lykta þegar í stað.
En þó er rjettara, þegar svo stendur á,
að fella málið þegar í stað, þ. e. undir
eins og það er upp borið, til þess að
láta það eigi eyða tíma þess þings, sem
eigi treystir sjer að ljúlca við það, svo
í lagi fari.
En það voru á síðasta þingi eigi
allfá mál, sem urðu að leggjast í salt
fyrir þásök, að landshöfðingi flýtti sjer
svo mjög að slíta þinginu, eða voru
látin deyja þess vegna rjett fyrir þing-
lok, án þess að því væri um að kenna,
að undirbúningurinn væri ónógur. jpessi
mál hafa svo verið lögð fyrir þetta þing
aptur, og tekið aptur hjer um bil eins
langan tíma. Slíkt er síður en eigi
nokkur sparnaður eða búhnykkur.
Nú liggur við borð, að vjer ætlum,
að eins fari í þetta sinn. Nú er enn ó-
lokið eigi einungis mörgum smámálum,
heldur og aðalmálinu á þessu þingi,
Reykjavík, þriðjudaginn 28. ágústmán.
sem sje skattamálinu — í þrem frum-
vörpum — ásamt sýslumannalaunamál-
inu, sem því er nátengt, og tvísýnt að
þau verði búin þann dag er þinginu á
að slíta eptir konungsbrjefi n. mai þ.
á. Ef landshöfðingi rígbindur sig nú
við þennan dag, — það vita allir að
hann þarf þess eigi —, þótt þessum
málum verði ólokið þá, fer því fjarri,
að hann spari alþingiskostnaðinn við
það um i eyri, að hann þvert á móti
eykur hann svo þúsundum króna skipt-
ir. þ>ví að svo mikið sem búið er að
ræða þetta mál á þessu þingi, má hjer
um bil ganga að því vísu, að menn
mundu þurfa að þrátta um það eigi
stórum minna á næsta þingi, ef það
væri nú látið bíða þangað til. f>að er
satt, sem i. þingm. Gullbr.s. (Grímur
Thomsen) sagði nýlega í umræðu um
skattamálið, að hvað lengi sem slíkum
málum er frestað eða þau látin drag-
ast, fæst aldrei almennt samkomulag í
þeim. þ>að stoðar eigi annað en koma
þeim frá heldur fyr en síðar. í>að er
eins vlst að drátturinn auki ágreining-
inn og að hann eyði honum. Hvað
lengi sem setið er yfir slíkri lagasmíð,
verður hún aldrei svo, að eigi þyki á
henni meiri eða minni gallar. þ>að er
góðra gjalda vert, allt hvað þeir eru
eigi mjög stórir eða bersýnilegir. Og
skattamálið hefir verið haft svo lengi
til meðferðar, utan þings og innan, að
mjög lítil líkindi eru til, að það batni
við meiri bið.
Annað mál, sem auðsjeð er að eigi
verður útkljáð, verði þingi slitið hinn
tiltekna dag, er lagaskólamálið. það
mun eigi þykja teljandi með stórmál-
unum, en það er þó eigi að sfður merki-
legt mál og þýðingarmikið, eða þótti
að minnsta kosti fyrrum, meðan alþingi
hafði að eins ráðgjafarvald. f>að er nú
búið að kosta nokkuð. þ>að hefir nú
verið rætt á flestum þingum síðan al-
þingi var endurreist, eða i heilan manns-
aldur. f>að er ef til vill ofhermt, að
þessar umræður hafi kostað landið eins
mikið og lagaskólinn sjálfur, þótt hann
hefði verið stofnaður undir eins og þess
var farið á leit; en vjer tryðum því vel,
að eigi mundi vanta svo mikið á það.
85
1877.
Sjá því allir, að það er heldur en eigi
búhnykkur — eða hitt þó heldur — að
vera að þinga um stofnun skólans á
hverju þingi, en láta aldrei verða af
henni. Og svo á þetta að vera af tóm-
um spamaði gjört. Meðan alþingi var
ráðgjafarþing, var því allt af barið við
gegn stofnun skóla þessa, sem flestallir
könnuðust fullkomlega við að væri mjög
nauðsynlegur, raunar nauðsynlegri en
prestaskóli og læknaskóli, að því leyti
sem hvergi fæst um víða veröld sú
tilsögn, sem lagaskólinn á að veita,
sem sje kennsla f fslenzkum lögum—
því var allt af barið við, að fje vantaði,
til þess; og nú, eptir að þingið er bú-
ið að fá fjárráðin, er það enn sparnað-
ar-hugarburðurinn, sem er ..þrándur í
Götu“ fyrir honum. þingið er sem
sje — eða rjettara sagt neðri deildin —
allt af að berjast við að koma kennsl-
unni á yfirdómarana; en efri deild-
in, sem er hálf konungkjörin, eins og
kunnugt er, og helmingur þar af apt-
ur á síðasta þingi yfirdómararnir sjálfir,
enþriðjungur nú, — en allirhinir kon-
ungkjörnu jafnan á einu bandi — hún
berst jafn-kappsamlega fyrir því, að
yfirdómararnir skuli eigi þurfa að leggja
of mjög á sig. Neðri deildin hafði það
að vísu í skilyrði, er hún hækkaði laun
þeirra á síðasta þingi, að þeir ættu að
taka að sjer kennslu í hinum fyrirhug-
aða lagaskóla í þeim notum, þ. e. án
sjerstaklegrar þóknunar, og yfirdómar-
arnir hjetu því með vissu skilyrði, að
því formaður fjárlaganefndarinnar hefir
frá skýrt á þessu þingi; en — það er
engin lagaskylda til þess samt, segja
þeir nú, og efri deildin náttúrlega öll
með þeim. þ>ví skal lagaskólinn enn
leggjast á hylluna. Efri deildin hefir
sett í hann uppdráttar-nefnd, sem kall-
að er á þingmáli, og svo er úti um
hann enn í þetta sinn.
Eitt höfuðmál, sem þetta þing skil-
ur við ókljáð, er prestamálið, og mun
raunar enginn hafa við öðru búizt, enda
tók nefndin í því þegar það snjallræði,
að stinga sjálf upp á, að því yrði frest-
að, svo að það hefir, sem betur fer
litlum tíma eytt frá þessu þingi.
(Ritað 23/8).