Ísafold - 29.09.1877, Blaðsíða 1
IV 24-
ísafold.
Reykjavík, laugardaginn 29. septembermán. 1877.
+
Hólmfríður |>orvaldsdóttir,
fasdd 29. sept. 1813; dáin 25. nóv. 1876.
J^^Lan jeg þá gleðina góðu
Og gullfagra daga
Meðan þú ljekst þjer við lífiið
Og lífgaðir aðra;
þ>á voru góðar og glaðar
Geislandi stundir —
Nú er allt orðið annað
í öldruðu húsi!
Hvað skyldi helzt um þig segja
Sem hafðir svo marga
Kosti sem konurnar prýða,
+>ú kvennanna drottning?
Gæzkan við gáfurnar keppti
Og geðprúðan anda,
Sveipaðan siðsamri gleði
Og söngdísa hljómi.
Margopt þess óskum vjer allir
Að aldirnar fornu
Risi með skörunga skæra
Og skini oss aptur!
Fundum vjer það, meðan fjörið
Fór þjer um æðar
Að upprisin varstú í anda
Frá öldunum frægu?
Fundum vjer það, meðan fekkstu
Fjörsins að njóta
Að brosið þitt brá yfir lífið
Blessun og yndi?
Mundum vjer, meðan vjer nutum ?
Máttum vjer skilja
Allt hvað þú oss og vera
Vildir í heimi?
Sannlega margir það muna,
Og margir það skildu;
Annars þitt líf hefði liðið
Sem leiðinda draumur;
En nú er það víst, að það var oss
Sem vegsemdar dagur,
Sólgeisli sætur, er drottinn
Sveiflar um löndin.
Allur þinn ættmanna fjöidi
Um ísalands byggðir
Harmaði djúpt, þegar hafið
Hóf þig á bárum;
þegar að fleyið þig flutti
Til fjarlægra landa,
Tók þig frá titrandi brjóstum
Til þess að deyja.
Hörmuðu allir, er aptur
jþig andaða fluttu
Bárur að átthögum öldnum
Og óðulum fornum.
Nú hvílir mær undir moldu
Hjá mæringi liðnum;
Slóu sigrandi hjörtu
Saman í dauða.
J>ó að þú, frændkonan fríða,
Felist í jörðu,
Eigi þú sefur í svartri
Sút eða dimmu:
Allstaðar því að um aldnar
ísalands byggðir
Lifir þinn ljómandi andi
Og lífgar oss enn þá.
Benedikt Gröndal.
Frá alþingi 1877.
x.
Vjer höfum áður nefnt lög þau öll
30, er alþingi lauk við í sumar, og
einnig skýrt frá efni þeirra. Munum
vjer nú koma með ágrip af hinum, í
sömu röð og þau voru upp talin (sjá
87. —88. bls. og 90. bls.), svo greinilegt,
sem rúmið leyfir og að svo miklu leyti
sem þörf er á; — sum jjeru sem sje eigi
efnismeiri en svo, að fyrirsögnin ein er
fullgreinilegt ágrip af þeim, svo sem
nr. 8—11 (sjá 87. bls.) og nr. 15 (sjá
88. bls., sbr. 79. bls.).
7. Lög um Bæjargjöld í Reykjavik.
jþingið gjörði svo miklar breytingar við
stjórnarfrumvarpið, að eigi verður frá
því skýrt greinilega með öðru móti en
að setja hjer lögin orðrjett, einsogþau
voru samþykkt af þinginu:
1. gr. Fje það, er útheimtist til
þess að standa straum af útgjöldum
Reykjavíkur kaupstaðar til bæjarþarfa,
skal að svo miklu leyti, sem hinar sjer-
stöku tekjur kaupstaðarins eigihrökkva
til, fengið með því aðleggja lóðargjald
á fasteignir í lögsagnarumdæmi kaup-
staðarins, og þar næst einnig með því
að leggja skatt á kaupstaðarbúa sjálfa,
stofnanir og arðsöm fyrirtæki.
2. gr. Lóðargjald, sem kemur í
staðinn fyrir húsaskatt þann og lóðar-
gjöld, sem ákveðin eru með reglugjörð
27. nóvember 1846 og opnu brjefi 26.
september 1860, skal greiða:
a. af öllum húsum í lögsagnarumdæmi
kaupstaðarins, hvort sem þau eru
byggð úr steini, timbri, torfi eða
hverju sem helzt öðru efni, og hvort
sem þau eru ætluð til íveru eða til
annars, með 3 aurum af hverri fer-
hymingsalin af flatarrúmi undir hús-
inu, og
b. af hverri □ alin óbyggðrar lóðar
úr sjálfri landareign Reykjavíkur
kaupstaðar, sem er í haldi einstakra
93
manna eða stofnana, skal á ári
hverju greiða x/4 eyris til bæjar-
sjóðs. Undanskildar gjaldi þessu
em allar þær lóðir, sem greitt er
af árgjald eða annað gjald eptir
samningi við bæjarstjórnina, svo og
túnblettir þeir eða svæði, erbæjar-
stjórnin hefir veitt stofnunum eða
ýmsum mönnum án eptirgjalds að
staðaldri, eða um tiltekið árabil.
Skal með slíkar lóðir eða lóðar-
parta farið eptir því, sem samning-
ur eða heimild er til.
Dómkirkjan er undanþegin lóðar-
gjaldi.
3. gr. I gjaldiþví, sem nefnt er í
1. grein og ætlað er til að standast út-
gjöld bæjarins, að því leyti sjerstakleg-
ar tekjur hans og lóðargjöldin eigi
hrökkva til, eru fólgin útsvörin eptir
efnum og ástandi, samkvæmt tilskipun
um bæjarstjórn í kaupstaðnum Reykja-
vík 20. apríl 1872, 22. gr. og gjald á
föstum verzlunum og öðrum arðsömum
stofnunum og fyrirtækjum í kaupstaðn-
um, ersjeu rekin að minnsta kosti um
4 mánuði á gjaldárinu, þó eigendur
þeirra eigi hafi þar fast aðsetur. A
þessa stofnun skal gjald lagt, er sam-
svari (sem mest) útsvarinu eptir efnum
og ástandi, samkvæmt því er hæfa virð-
ist eptir árlegri veltu og arði, án þess
að tillit sje tekið til annara tekja eða
eigna þess, sem í hlut á.
Undanskildar þessu gjaldi eru allar
þær stofnanir, sem eru til almennra
þarfa og eigendurnir engan beinHnis
arð hafa af.
4. gr. Um niðurjöfnun þessara
gjalda, ef til þess kemur, borgun og
gjaldheimtur, skal farið eptir reglunum
í tilskipun 20. apríl 1872.
5. gr. +>essilög öðlastgildi i.janú-
ar 1878.
12. Lög um gjafsóknir. — 1. gr. Gjaf-
sóknir fyrir hjeraðsdómi, annarstaðar
en í Reykjavík, veitir amtmaðurinrx í
því amti, þar sem málið er höfðað. Fyrir
yfirdómi og bæjarþingsrjetti Reykjavík-
ur veitir landshöfðingi gjafsókn. — 2.
gr. Gjafsókn má veita: 1. Snauðum
mönnum, sem fátæktar-vottorð hafa frá
hlutaðeigandi sveitarstjórn og sóknar-
presti. 2. Kirkjum, spítölum og stofn-
unum, sem ætlaðar eru fátækum til
framfærslu. 3. Embættismönnum, sem
boðið er að höfða mál. — 3. gr. J>á er
beiðst er gjafsóknar, kemur málstaður
beiðanda til álita. — 4. gr. Gjafsókn
nær eigi að eins til aðalmálsins, heldur
og til vitnaleiðslu og annara dómstarfa,
sem af því leiðir. — 5. gr. Kostnaður
af gjafsóknarmálum, sem eptir fullnað-
ardómi á að greiðast af almanna fje,
lúkist úr landssjóði.
13. Lög um fiskiveiðar þegna Danakon-
ungs, þeirra er eigi eru búsettir á ís-
landi, þá er þeir veiða i landhelgi frá
skipi. Hvert sinn, er skip frá útlend-
um þegnum Danakonungs koma til
landsins til fiskiveiða í landhelgi, greið-
ir skipstjóri í landssjóð 4 kr. af hverri