Ísafold - 19.10.1877, Page 1

Isafold.
IV 27.
Útlendar frjettir.
Kaupmannahöfn, 25. sept. 1877.
Ófriðurinn. Eptir júlíhríðirnar (21. og
22.) varðheldur kyrrtum á vígsvæðinu
á Bolgaralandi það eptir var mánaðar-
ins og til miðs ágústmánaðar. Rússar
höfðu fengið drjúgt skarð höggið i her
sinn, sem þurfti að fylla, og sáu sjer
ráðlegast að búa sig tryggilegar til
næstu atreiðar að vesturher Tyrkja. En
á hinn bóginn þótti Tyrkkjum sem mest
undir, að reka þann herfleyg aptur, sem
svo Íangt var suður genginn, og búast
sem vandlegast við nýjum sóknum að
Plevna og stöðvunum í námunda við þann
bæ. Mesti óleikurinn varð Tyrkjum sá,
að Gurko hershöfðingja (sjá „ísafold“
IV 23.) hafði tekizt að hrekja lið þeirra
úr alfaraskarði því um Balkan, er Sjipka
heitir, og láta lið sitt setjast þar á vörð
og búa sjer þar rammlega vígi. Tilað
vísa Rússum aptur yfir Balkan hafði
soldán kvatt að vestan, frá landamær-
um Svartfellinga, Soleiman pasja, með
mestan hluta liðs, þess er hann stýrði.
Með 20—30 þús. manna rjeðst hann á
herdeildir Rússa þar syðra (hjá Jeni
Sagra.þorpi, er svo heitir) og stökkti
þeim norður að fjöllunum eptir mann-
skæða orustu. Lið Gurkos settist þá í
leiðarskarðið, sem fyr er nefnt, og önn-
ur fleiri, og hjer varð Suleiman að láta
staðar nema að sinni. þ>egar hann hafði
fengið meiri liðskost, og þeir höfðu líka
dregið meira lið að sjer, Mehemed Ali
(aðalforinginn í kastalahverfinu) og Os-
mann pasja, tóku allir senn til sókna —
eða því nær. Rússar höfðu sjeð það
mót á hreifingum aðalhersins (Tyrkja)
fyrir austan, að keisarinn og foringja-
sveit hans flutti sig frá Bjela og tók
sjer vistarstöð þrem mílum vestaríbæ,
er Gornji Studen heitir. 20. ágúst ljet
Mehemed Ali taka til sókna að for-
varðadeildum Rússa nálægt Rasgrad
(í suður frá Rústsjúk) og Eski Djúma,
nokkuð sunnar. Rasgrad liggur fyrir
vestan eystri kvísl Lómár, sem rennur
fram hjá Rustsjúk f Duná. Rússar
veittu ekki lengi viðnám á neinni þeirra
stöðva og hrukku sumar deildir þeirra
undan vestur á milli Lómár og Jantra-
fljóts, nokkuð vestar. Fyrir vestan þá
á er Bjela. þ>á daga urðu víðar at-
burðir með forvarðardeildum, en orustu
mátti að eins kalla viðskiptin við Djúma,
og hjer biðu Rússar allmikið manntjón
og misstu 2 fallbyssur. Eptir það varð
ekki mikið um viðureignir á þeim slóð-1
Reykjavik, föstudaginn 19. októbermán.
um til 30. ágúst. þá ljet Mehemed Ali
lið sitt halda vestur yfir Lómá. Hjer
sló í harða orustu, og lauk við það, að
Rússar lögðu á flótta. þeir misstu hjer
talsvert, en vart svo mikið, sem Tyrk-
ir segja (9000 manna). það er sann-
frjett, að Mehemed Ali hefir sfðan smám-
saman hrundið fram deildum sínum, en
Rússar þokað undan og allt vestur yfir
Jantra. 21. ágúst sóttu Tyrkir (deildir
af Osmanns her) f suður frá Lóvatz eða
Lóftsja (fyrir sunnan Plevna) að her-
stöð Rússa við bæ, er Selví heitir. Hjer
var fyrir liði Rússa sá hershöfðingi, sem
Mirski (fursti) heitir, og tókst honum
að stökkva Tyrkjum aptur. Nú varð
hlje á sókn þeirra nokkra daga, eða
til mánaðarloka. 31. ágúst gerðu her-
deildir Osmanns nýtt áhlaup og stóð sú
orusta allan þann dag með miklu mann-
falli. Tyrkir urðu enn að hörfa aptur
til vfggirðinga sinna, og höfðu látið 2
—3 þúsundir manna. Rússar sóttu upp
eptir þeim að Lóvatz, oghjer varðvið-
takan hin harðasta 2. og 3. september.
þeir hersforingjar, er rjeðu sókninni að
vígsstöðinni, hjetu Emerchinsky og Skó-
beleff, og tókst þeim loks að ná henni
eptir harðfengilegasta atvígi, en hins
þarf ekki að geta, að mannfallið varð
ógurlegt f hvorutveggja liði. Við þetta
urðu þau umskipti, að Rússar fengu
þar stöð til sóknar að Plevna sunnan-
verðri, sem hinir höfðu staðið til vama.
þeir þokuðu nú og her sínum nær að
austan, en um sama leyti (fyrstu dag-
ana f sept.) hjelt her Rúmena suður
yfir Duná og átti ásamt einni herdeild
Rússa að sækja Plevna að norðan. Vjer
hverfum nú hjer frá að sinni og suður
að skarðinu, sem fyr var nefnt. Hjer hafa
atvígin—eða rjettara sagt, hermorðin—
orðið með þeim fádæmum, að því ó-
trúlegra mundi þykja, sem sannara væri
af sagt. Rússar höfðu fátt lið hjer fyrir
í fyrstu, eða eptir sögn þeirra sjálfra
ekki meir en 3000 manna. Aðrar sög-
ur segja 6000. Soleiman pasja ljet her
sinn byrja sóknina 21. ágúst. þann
dag og hinn næsta gjörðu Tyrkir tíu
áhlaup á vfggarða Rússa, en urðu
reknir aptur í hvert skipti. Svo fór og
hinn þriðja dag, og var þá barizt frá
aptureldingu til hádegis. J>ann 24. tóku
hvorutveggju hvíld, og komu undan
svo miklu af særðum mönnum, sem
yfir varð komizt. þann 25. byrjaði
leikurinn að nýju, og þá hafði nær, að
Tyrkir gætu komizt fram hjá Rússum
og að baki þeim í skarðinu, en í því
bili sást til ferða að norðan. f>að var
105
1877.
hjálparlið Rússa, sem hjelt óðfara til
vetfangsins og kom frá Gabrova, syðstu
herstöð þeirra á sóknarlínunni fyrir
norðan Balkan. Við þetta hurfu sveitir
Soleimans enn aptur; en dagana næstu
hjelt hann sókninni áfram, og gekk
svo fram með köflum allan fyrri hluta
septembermánaðar, þar til honum tókst
að ná fastri stöð og hlaða sjer vfg-
garða uppi í skarðinu andspænis víg-
gyrðingum Rússa. þar heyjast hvoru-
tveggi enn við, og það er svo að sjá,
sem Soleiman ætli sjer að berjast til
þrautar. Sagnir segja, að atrennurnar,
unz svo vannst á, hafi kostað Tyrki
16,000 manna, fallinna og særðra, en
Rússa allt að 7—8 þúsundum. J>að hefir
sýnt sig hjer sem víðar í þessu stríði,
að hvorugir horfa í manns lífið eða
halda spart á liði sínu, þar sem þeir
vilja láta undan sjer ganga. f>ó Tyrkj-
um liggi mikið á að reka hina úr skarð-
inu, vfta skynberandi menn Soleiman
fyrir ofurkappið og segja of miklu til
varið, þó ráð hans hefði tekizt. Val-
fallið f Sjipkaskarðinu hefir gjört það
að sannkölluðum dal dauða og rotnun-
ar. Hjer hefir verið vaðið í blóði, og
hjer hefir valköstum verið hlaðið, sem
kallað var í fymdinni. Ferðamenn og
aðrir tala um dældir og granda þakta
mannabúkum, um nádaun og fýlu, svo
vart sje viðþolanda, en yfir uppi mor
hræfugla og hrafna, svo vart sjái f heið-
an himin. Hver mundi ætla, að slíkt
efni mætti fá á vorum tímum í rjettan
skálmaldarkveðskap í Evrópu? Nú
hverfum vjer aptur að Plevna, en að
svo komnu hafa Rússar látið meira
ganga hjer í súginn, en því svarar sem
þeim hefir unnizt á. 7. september hófu
Rússar sóknina með stórskotum að út-
vígjum Tyrkja, og hafði Rúmenaherinn
forsöng f þeirri messu, en Rússaliðið
var þá dáltið fjærri og tók ekki undir
til muna fyrr en nokkru fyrir miðjan
morgun daginn á eptir. Stórskota-
hrfðinni hjeldu bandamenn áfram í þrjá
daga, en tóku til áhlaupa á vfgin hinn
fjórða dag (þriðjudag 11. sept.). Að
sunnanverðu hröktu Rússar Tyrki úr
þremur vígjum, ogað norðaustan tókst
bandamönnum að ná helzta útvlginu,
sem Grivitsa er kallað. Hjer stóðu
Rúmenar helzt að í sókninni og fengu
bezta orðstfr fyrir framgöngu sína. Al-
staðar höfðu Tyrkir staðið svo fast fyrir,
sem á berg væri lostið, og gjörðu þeg-
ar hinn næsta dag (miðvikudag 12. sept.)
grimmilegustu atrennsli að ná aptur
stöðvum sínum í úthvirfingi vígjanna.