Ísafold - 13.01.1879, Síða 1

f
0.
VI 1.
f>egar rennt er auganu yfir umlið-
ið ár, þá hefir það fátt til síns ágætis.
Veturinn 1878 var frá nýári bæðikald-
ur og snjóasamur, hafísinn kom i seinna
lagi, en staðnæmdist þess lengur, svo
vorið, sem í fyrstu spáði góðu, varð á
endanum þræsingasamt og gróðurlítið.
þ>ó varð grasvöxtur víðast 1 meðallagi,
nýttust töður vel nyrðra, en óþurkar
gengu syðra, og urðu hey víðast hvar
hrakin og ljett. Peningshöld voru í
flestum hjeruðum landsins með betra
móti, en miklir fjárskaðar urðu norðan
og vestan með haustinu. Sjávarafli var
afbragðs góður fyrir vestan, norðan og
austan, góður í net í sumum veiðistöð-
um við Faxaflóa, frá Garðsskaga inn
að Brunnastöðum, en lítill innfjarðar.
Verzlun var hvergi góð. Ull, fiskur og
æðardúnn voru í lágu verði, korn og
kaffi í háu, og árið endaði þrautirnar
með stórkostlegum skipaströndum bæði
nyrðra og syðra. Heilsufar manna á
meðal var yfir höfuð gott, Af dánu
merkisfólki skal helzt getið: frú Elinar
Jónassen í Hjarðarholti, frú Sigríðar
Stephensen, ekkju þeirra síra Tómasar
sál. Sæmundssonar á Breiðabólstað og
Olafs jústitsráðs Stephensens í Viðey,
síra Símonar Bechs á þingvöllum, mad.
Jóhönnu Gunnlaugsdóttur Briems, ekkju
þeirra síra Gunnars heitins í Laufási og
síra porsteins Pálssonar á Hálsi, Gísla
skólakennara Magnússonar, o. fl. Helzt
mun mega telja það með viðburðum,
að viti kom upp á Réykjanesi og að
Reykjavík, mánudaginn 13. janúarmán.
fjárkláðinn varð yfirstiginn, ef það reyn-
ist áreiðanlegt eptir á. í útlöndum
horfði til stórstríðs milli Rússa og Breta,
en skipaðist síðar, hvort sem sættir eru
á lcomnar meir en „að kalla“. — Korn-
uppskera var ágæt í Danmörku, en
ekki lækkaði korn þar fyrir í verði á
Islandi. Strandsiglingarnar umhverfis
landið reyndust heldur illa, sjer í lagi í
síðustu ferðinni. Urðu margir farþegar
fyrir skaða við það, að „Díana“ kom
ekki, eins og til stóð, á Skagaströnd.
Og þó póststjórnin, sem vjer ekki ef-
umst um, greiði mönnum skaðabætur
fyrir halla þann, sem af því hlauzt, að
svo miklu leyti, sem hann verður reikn-
aður í krónum og aurum, þá er marg-
ur bagi, sem ekki verður virtur til pen-
inga-upphæðar, sjer í lagi sá, að útsjeð
er um, að ferða-áætluninni sje fylgt,
nema þegar skipherra likar. petta
gjörir ferðirnar óáreiðanlegar og þar
með kostnaðarsamar fyrir landssjóð og
póststjórnina, því margúr fælist frá að
nota skip, sem „fer sinna'ferða“, en
ekki farþeganna, og þeirra, sem vörur
senda með skipinu.
J>að er víðar sandfok en á Meðal-
landinu og Jótlandsskaga. I útsuður-
horni Frakklands, heið'a landinu (De-
pardement des Landes) frá Adour og
að Lygrárósi skemrftdi allt að 1810 sand-
fok landið svo, að það varð hartnær
óbyggilegt. Sandurinn vann svo á,
1879.
að sjá mátti hjerumbil þumlungs mun
á hverjum þrem stundum. Hitinn og
þurkurinn var óþolandi á sumrum, en
á vetrum lá gljáin yfir öllu, nema hæstu
sandöldunum, því vatnið náði ekki að
síga gegnum sandhelluna, sem myndað-
ist undir lausa sandinum. Napoleon I.
skarst fyrstur í leikinn, og frá 1810 til
vorra daga hefir Frakkastjórn stöðugt
haldið áfram að vísa sandfokinu á bug,
með því að gróðursetja sjávargreni og
aðrar jurtategundir í sandinum, og stífla
fokið með öðru móti. Oss er ókunnugt,
hve miklu fje hefir verið varið til þessa,
enda dettur sjálfsagt engum til hugar,
að brúka hjer á landi sömu aðferð, eins
og Frakkar brúka, því það væri, að
líkindum, margra hluta vegna, lítt kljúf-
andi að gjöra Meðallandið að skóglendi.
Hitt vitum vjer, að búið er á 68 árum
í Frakklandi að vinna frá sandfokinu
yfir 100000 dagsláttur, sem allar eru
nú skógi vaxnar og sem í tjöru og ann-
ari viðarfeiti einni saman nú gefa af
sjer .á ári hverju 15 miljónir franka
(10 miljónir króna). Svona er nú farið
að, þar sem nokkur þekking og nokk-
ur sinna er á verulegum framförum.
í bæklingnum, sem á var minnst
í blaði þessu um daginn, stingur Feil-
berg, sem hjer ferðaðist fyrir tveim
árum síðan, (bls. 18), upp á því, að
landssjóðurinn, sem er sá stærsti jarð-
eigandi hjer á landi, tæki fyrir eina
eða fleiri umboðsjarðir, til þess þar að
reyna að koma sem beztum jarðabótum
f>að er vafalaust, eins og á var
drepið í síðasta blaði Isafoldar 1878,
að Islendingar hafa, eins og flestar aðr-
ar þjóðir, fyr meir haft sina eigin þjóð-
dansa, að líkindum svipaða dönsum
Norðmanna, Færeyinga og Hjaltlend-
inga. Svo snemma sem á 13. öld, finn-
um vjer í Sturlungu getið um „dans“,
eða kvæða, sem dansað var eptir. „(þá
hrökkti |>órðr (Andrjesson) hestinn
undir sjer“, segir í Sturlungu 10. þætti
25. kapítula, „ok kvað dans þenna við
raust: “
Mínar eru sorgirnar þungar sem blý.
Sömuleiðis erþað dans, sem Ari, sonur
Jóns biskups Árasonar, kvað á Möðrur
felli við Martein biskup:
„Svo er mjer gott og gleðisamt, því veldur þú,
mig langar út í lundinn með þá jungfrú“.
I handritasöfnum í Kaupmanna-
höfn og Stokkhólmi finnast söfn af „dans-
leikum“, sem vert væri að prenta, þó
hingað til hafi ekki af orðið, og utan-
bókar kunna eflaust margir hjer á landi,
karlar bæði og konur, gamla dansa og
vikivaka kvæði, sem safna ætti og prenta,
svo þessi vottur um fjelagslíf og gleði
forfeðra vorra, deyi ekki alveg út úr
endurminningunni. Allar norðurlanda-
þjóðir dönsuðu á miðöldunum eptir kveð-
skap og söng; Kjœmpemser Dana eru
að mestu þessleiðis danskvæði, en dans-
inn sjálfur, eins og hann var stíginn,
er hvergi eptir svo vjer vitum, nema
hjá Færeyingum og Norðmönnum. Hjá
hinum síðari hefir bæði FIalling-áa.núxm
og Spring-dansinn haldizt við, og eru
dansar þessir enn þá á vorum dögum
stignir í hverri brúðkaupsveizlu og á
öðrum mannamótum, sjer í lagi upp til
sveita í Noregi.
Af Landstads Norske Folkeruiser
másjá, að „litli tröllaslagur“, sem nefnd-
ur varíísafold, síðasta blaði 1878, neð-
anmáls, hefir, eptir bragarhættinum og
stuðlatölunni að dæma, verið nokkurs
konar Hallingdans. það sem vjer kunn-
um af honum er þetta:
Fer her
í fótspor
Flokkum
Með stokkum
Vjer brokkum.
Undir grund
Og yfir sund
Eykjum
Reykjum
Vjer feykjum
Vindur blindar
Vog-sund
Vökum
Rökum
Vjer tökum.
Hrellir alla
Hríð göll
Hreppum
Skreppum
Vjer sleppum
Gull er grams múta,
Geymdu það Rúta!
Látum slúta,
Lengi lúta, —
J>etta kváðu meyjarnar við
Skjaldbreiðarskúta,
Fimmtygi í flokki saman
Frömdu þetta gaman.
Aptur á móti er stóri tröllaslagur
auðsjáanlega Springáans. Hefir hjer,
eins og enn í Norvegi, verið ætlazt til
að dansinn væri stiginn af tómum karl-
mönnum, ogfótatakið sem harðast og tíð-
ast, Afstóra tröllaslag kunnum vjer þetta: