Ísafold - 16.07.1879, Blaðsíða 1

ALÞINGISFRJETTIR.
II. VIÐAUKABLAÐ
Reykjavlk, miðvikudaginn 16. júlímán.
Yínfangatollur. Frumvarp frá Eyfirðingum um
að fimmfalda tollinn flutti
Einar Ásmundsson fram í n. d. 7. þ. m., og sagð-
ist hafa mælt í móti þvi nyrðra, en sjer þætti þó skylt
að koma því á framfæri, því að kjósendur sínir kynnu
að hafa haft rjettari skoðun: betur sjá augu en auga.
Tilgangurinn óneitanlega góður: að afstýra ofdrykkju.
Tollurinn hafður svo gífurlega hár, að sama og að
banna algjörlega aðflutning áfengra drykkja. Hann
1 vildi hækka hann nokkuð, en eigi svona mikið. Til-
gangurinn ætti að vera tvöfaldur: að takmarka nautn
áfengra drykkja og auka tekjur landssjóðsins. Af því
að landssjóður er nú eigi svo mjög þurfandi tekjuhækk-
unar, á að nota hækkun tollsins til þess að afnema
eitthvert annað gjald, t. d. lestagjaldið, sem kemur
þyngst niður á nauðsynjavöru, svo sem komi, salti,
kolum o. s. frv.
Bened. Sveinsson kvað hin eldri tolllög eigi nógu
glöggt orðuð sumstaðar, og ætti því að nota þetta
tækifæri til að bæta þau að því leyti til.
þórarinn Böðvarsson lagði á móti frumvarpinu.
Hlægilegt væri að hafa toll á vöru 6-falt hærri en verð
hennar. Nær að banna hreinlega allan aðflutning vín-
fanga. Að afnema lestagjaldið væri að minnka tekjur
landssjóðins kaupmönnum í hag, en öðrum eigi; tollur-
inn, sem í staðinn kæmi, lendi á landsbúum, en kaup-
menn mundu eigi lækka hót sína vöru þótt þeir los-
uðust við lestagjaldið. ísjárvert og jafnvel fyrir neðan
virðingu þingsins að vera að breyta tollinum nær á
hverju þingi. Sómatilfinning manna ætti að útrýma of-
drykkjunni; það áynnist eigi með hækkun tolla.
Varaforseti (Gr. Th.) kvað frumvarpið geta tekið
þeim bótum, að vel færi. það færi fram á gegndar-
lausa hækkun á tollinum; en töluvert yrði þó að hækka
hann, ef hækkunin ætti að koma í stað lestagjaldsins,
sem hefði numið nær 80,000 kr. nú á fjárhagstímabilinu.
Kaupmenn mættu gjarnan hafa hag af afnámi lesta-
gjaldsins; skylda þingsins væri að líta á þeirra hags-
muni jafnframt hinna. Vörur mundu sjálfsagt lækka í
verði, væri lestagj. af ljett. Ef Spánverjar t. d. eptir-
leiðis sendu tóm skip hingað eptir fiski, mundu þeir
efalaust gefa meira fyrir hann ef þeir losuðust við 2
króna gjald af hverri smálest.
(Málinu vísað til 2. umræðu með 17 atkv., og síð-
an til fjárlaganefndarinnar með 16 atkv.).
BrennÍTÍnssala. Frumvarp frá Eyfirðingum um
sölu brennivíns og annara vínfanga, þess efnis, að
enginn mætti fást við slíka sölu nema með leyfi lands-
höfðingja, er skyldi kosta 40 kr. á ári fyrir hvern sölu-
stað, 20 kr. í landssjóð og hinar 20 í sveitarsjóð, flutti
einnig s. d. þingmaður þeirra
Einar Asmundsson, og kvaðst miklu fremur geta
mælt með því en hinu. Tilgangurinn væri auðsjáanl.
að afstýra prangi með brennivín og staupasölu, smá-
baukum og veitingakofum, sem alstaðar kæmi fram
þar sem kauptún risi upp, svo að veitingahúsin yrði
nálega eins mörg og hin húsin. Með slíkum lögum
sem þessum gæti þeir einir haft vínföng til sölu, sem
gerðu sjer von um mikla verziun.
þórarinn Buðvarsson mælti með frumvarpinu. Að
sjá um að útsölumenn vínfanga væri sem fæstir, væri
VIÐ ÍSAFOLD VI. 1879.
miklu betra ráð til að minnka ofdrykkju heldur en
hitt, að hækka tollinn. Leyfið ætti að vera enn dýrara.
Pdll Pálsson prestur áskildi sjer breytingaratkv.
um, að vínfangasalar ættu að vera skyldaðir til að hafa
rúm handa vissri tölu gesta.
Einar Asmundsson sagði, að frumvarpið lyti jafnt
til kaupmanna sem veitingamanna; en ekki tjæði að
skylda kaupmenn til að hafa rúm handa gestum.
Tryggvi Gunnarsson sagði, að þessi lög mundu
minnka til muna tekjur landssjóðsins, með því að salan
væri gjörð svo Qarska erfið, sem raunar væri nokkur
hjálp gegn ofdrykkju, en þó eigi einhlít. Aðalhjálpin
væri að innræta þjóðinni þá sómatilfinning, að of-
drykkjan sje skaðleg og ósæmileg; að hún hefir minnk-
að dálítið hin síðustu árin, er eigi að þakka dýrleik
vínfanganna, heldur því, að málinu hefir mjög verið
hreift í blöðunum og á mannfundum, og fyrir það
vaknað óbeit á ofdrykkju. Að dýrleikurinn er eigi
nóg, sjest á því, að fátæklingurinn drekkur vanalega
mest; því miklu betra ef þingið vildi reyna að styðja
að því með einhverju móti, að ofdrykkja útrýmdist.
Reyna að fyrirbyggja smávínsölu, herða á lögum um
staupasölu í búðum, og láta veitingamenn hafa nóg
herbergi og rekkjur handa mönnum til gistingar. þetta
mundi hrífa betur en 40 kr. gjald.
II. Kr. Friðriks.: það getur eigi samrýmzt, að
taka fyrst af kaupmönnum hátt aðflutningsgjald af vín-
föngum og banna þeim síðan að selja þau vínföng,
sem þeir hafa goldið toll af; þangað til þjóðinni er orð-
inn innrættur sá hugsunarháttur, að ofdrykkja sje við-
bjóðsleg, dugar tollur eða bann gegn vínföngum næsta
lítið.
Björn Jónsson taldi aðferð frumvarpsins til að tak-
marka víndrykkju sjer í lagi óheppilega að því leyti,
að þetta 40 kr. gjald á ári fyrir hvern vínsölustað væri
raunar nýr tollur, umfram aðflutningsgjaldið, en sem
kæmi ranglátlega niður, því þyngra sem salan væri
minni. Miklu betra að binda vínsöluleyfi veitingamanna
t. d. því skilyrði, að þeir hefði nógu mörg rúm til
næturgistingar, en kaupmönnum ætti að banna alla
veitingasölu í smærri skömmtum en t. a. m. 40 pottum
I einu, eins og lengi hefði verið lög I Norvegi, og
reynzt þar vel. Að því er veitingamenn snerti mundi
annars í rauninni vel mega una við það vald, sem
sveitarstjórnarvöld nú hafa til að banna veitingar í
sínu umdæmi, sje það rjettilega notað. í Gautaborg
væri haft það ráð til að minnka ofdrykkju, að bæjar-
stjórnin tæki sjálf að sjer alla sölu áfengra drykkja, til-
tæki verð þeirra og hagaði útsölunni þannig, að út-
sölumönnunum væri hagur að því að sem minnst seld-
ist. fetta ráð væri nú jafnvel farið að taka upp á
Englandi, og þætti gefast vel.
(Málinu vísað til 2. umræðumeð ióatkv., ognefnd
sett: Einar Ásmundsson, Benedikt Sveinsson, Tryggvi
Gunnarsson).
þjúftjaí'ftasala. 1. í'rumvarp um að selja þjóðjörð-
ina Miðhóp í Húnavatnssýslu, fyrir 3400 kr.
Páll Pálsson (bóndi), flutningsm. þess, lagði með
því, að ekkja, sem á jörðinni býr, fengi hana keypta,
fyrir hið tilnefnda verð, af því að maður hennar hefði
búið á jörðinni í 30 ár, byggt upp öll jarðarhúsin vel
og vandlega, og bætt mjög mikið tún og engjar. Verð-