Ísafold - 18.07.1879, Blaðsíða 2

78
verið borgaðar, heldur og þess, sem að
jarðabótin gefur meira af sjer en hið
hækkaða afgjald, meðan hann býr á
jörðinni.
Jeg hefi tekið nokkur dæmi í töl-
um; sjeu þau vefengd sem stórkostleg
og ef til vill ekki rjett, þá játa jeg, að
þetta megi skoða á fleiri vegu; en auk
þess, að landið framleiðir minni jarðar-
gróða en áður með meiri fólksfjölda, þá
er það fast og óhrekjanlegt, að allt að
70,000 hundruð hundraða er í leiguliða-
ábúð, og að jarðabótum þar hefir lítið
verið sinnt um undanfarinn tíma. það
eru jarðeigendurnir, sem öðrum fremur
verða að styrkja að því, að jarðirnar
framleiði meira; og þeir eiga með engu
móti hægra með að koma þessu fram
en með því að stofna lánsfjelög, sem
smátt og smátt magnast og styðja að
því, að jarðirnar aukist í verði og fram-
leiði meira, svo að þeir, sem nú eru
uppi, lifi betra lífi og fólkið nái fjölgun
á sama hátt og í öðrumlöndum. Vjer
erum fámenn þjóð og megum ekki
standa öðrum á baki í því.
Póstbrjefatal og sendinga áriö
1877.
Skýrsla þessi um póstbrjefatal og
sendinga nær að eins yfir árið 1877,
og efninu í hana var safnað um leið
og póstreikningurinn fyrir 1877 varend-
urskoðaður. Jeg veit til þess með vissu,
að landshöfðingi hefir safnað líkum
skýrslum meðan hann endurskoðaði
póstreikninginn, og að póstmeistarinn
hefir gefið skýrslur um sama efni um
árin 1875, 1876 og 1877, eptir skipun
landshöfðingja. Skýrslu póstmeistarans,
og þeirri, sem hjer kemur mönnum fyr-
ir sjónir, ber þó ekki saman, og sýnir
það, hve örðugt er að komast að rjettri
niðurstöðu. Hjer tek jeg að eins fram
höfuðatriðin, til þess að halda sem spar-
ast á rúmi blaðsins.
Árið 1877 fóru í gegnum hendur
póstmeistarans, póstafgreiðslumannanna
og brjethirðingarmannanna á íslandi
brjef.......................... 39323
ennfremur blaðabögglar . . . 5568
og böggulsendingar . . . 4423
Af þessum 39323 brjefum voru
með frímerkjum................35819
en frímerkjalaus................ 1574
verðsendingar og peningabijef 1930
Af brjefunum, 39323, fóru til
Reykjavíkur...................12921
til Akureyrar....................3428
til ísafjarðar...................2180
til Stykkishólms ................1224
Eptir skýrslu póstmeistarans fóru
með póstum árið 1876: almenn brjef og
krossbandssendingar . . . . 33521
ábyrgðarbrjef og peningabijef . 629
böggulsendingar .................4682
Til að ljetta samanburðinn milli ár-
anna skal jeg geta þess, að almennum
brjefum og krossbandssendingum sam-
svara í skýrslu minni brjef og blaða-
bögglar. Tala þeirra er 1876: 33521,
en 1877 : 44893. Það getur verið, að
talan fyrir 1877 sje reiknuð of há hjá
mjer, sem kemur af því, að jeg hef
jafnan talið öll þau bijef með, sem send
hafa verið til brjefhirðingarstaðanna,
þó sum þeirra muni optast vera talin
áður á póstsendingaskránum til póstaf-
greiðslustaðarins, en póstmeistarinn mun
opt sleppa þeim. En hallinn verður
aldrei mikill, því brjefin til bijefhirðing-
arstaðanna eru svo fá, að jeg mun í
hæsta lagi hafa getað tvítalið 3000 brjef,
en hef að líkindum tvítalið 1500 brjef,
og svo mörg brjef getur maður álitið
að standi á póstsendingaskrám þeim, er
jafnan vanta.
Nokkur af bijefum þessum komu
frá útlöndum, og eru þau talin í aðal-
upphæðinni.....................44893
þau voru samtals árið 1877 :
brjef og blaðabögglar . . . 6773
peningasendingar................ 147
böggulsendingar.................1213
Afþessumó773 brjefum og blaðaböggl-
um voru 580 frímerkjalaus, og af þeim
fóru til Reykjavíkur (og ekki lengra)
3814. þessi brjef sem nú eru talineru
þó í rauninni eingöngu frá Danmörku,
og í þeim eru ekki innifalin brjef þau
sem koma frá Englandi, Frakklandi og
Vesturheimi, því þeim brjefum fylgja
engar póstsendingaskrár, og enn ganga
frá brjef þau, sem íslendingar í Höfn
skrifa og senda með pósti, en leggja á
káetu-borðið eða í brjefakassann, sem
er á póstskipinu þegar það fer. Og að
brjefþau, sem þannig ganga undan, eru
ekki fá, getur sjest af því, að brjefin
frá Ameríku munu nú vera orðin hjer
um bil eins mörg og brjef þau, er koma
frá Norðurálfunni. þ>ó ganga brjefþessi
ekki öll frá aðalupphæðinni, því þau af
þeim, sem fara lengra en til Reykja-
víkur, eru talin í póstsendingaskránum
þar, þau af þeim sem fara til Reykja-
víkur falla alveg burt og eru ótalin, og
aað er enn ein sönnun fyrir því, að
tala sú, er jeg hef fengið, muni ekki
vera of há.
Mig minnir að Schiller hafi ein-
hvern tíma sagt, að vilji menn þekkja
sjálfan sig, þá skuli þeir líta í brjóst
annara, og til þess að þekkja aðra, svo
skuli menn skoða sjálfa sig. J’etta
er regla, sem er eins gild og góð í
hagfræðinni og hún er í daglegu lífi.
Til þess að komast að því á hverju
stigi vjer stöndum í brjefaskriptum,—og
brjefaskriptir er eitt af þeim mörgu
atriðum sem koma til skoðunar, þegar
menn viljageta sjer til menntunar þjóð-
anna — þáþarf að bera oss samanvið
aðrar þjóðir. Vjer skrifuðum 0,6 brjef
á hvern mann 1877, eða lítið meira en
hálft brjef á mann. Árið 1878 fluttu
allir póstar heimsins 4020 miljónir brjefa,
11 miljónir á dag, eða i27brjef á sek-
úndunni. Island er reyndar ekki talið
þar með; til þess að heims-hagfræðin
taki nokkurt tillit til þess, þyrfti að gefa
út almennustu skýrslur um hagi vora
helzt bæði á ensku og frakknesku. Sje
fólksfjöldinn á jörðunni talinn 1400 milj.,
koma 3 brjef á mann um árið. Á Bret-
landi og írlandi koma 33x/2 bijef á mann,
í Sviss 24, á J>ýzkalandi 161/2, í Hol-
landi i5’/2, í Belgíu 13, íDanmörkui2,
í Austurríki 11, í Frakklandi 10, í Sví-
þjóð 7, í Norvegi 6, á Spáni, Ungverja-
landi, Ítalíu og Portúgal liðug 3, í Grikk-
landi 2, Rússlandi 1, Serbíu 0,9, íslandi
0,6, Rúmeníu 0,5 og á Tyrklandi 0,2 á
hvern mann. Hjer eru ekki taldarhrað-
frjettir. Hið eina, sem íslendingar geta
huggað sig við, er, að þeir eru Tyrkj-
um fremri.
Jeg hef gjört tilraun til að reikna
út hvað einfalt hrjef kostar skrifarann,
sem gengur innan lands. Reikningur-
inn er örðugur, og kemst að eins nærri
því rjetta, án þess að vera það í ein-
stökum tilfellum. Frímerkið kostar 10
aura, pappírinn í brjef og umslag með
pennasliti og bleki gjöri jeg að sje 5
aurar, tímann sem fer til að skrifa brjef-
ið tel jeg klukkutíma, og gjöri svo að
almenningur vinni almennt 10 tíma á
dag og hafi 10 aura um tímann (eða
krónu á dag, og það er lágt). Tíminn,
sem fertilað skrifa það, kostar 10 aura.
Að koma því á póstafgreiðslustaðinn
gjöri jeg 5 aura, því upp til sveita
verður opt að senda mann á hesti til
þess; sje brjefinu komið á aðkomu-
mann, sem fer þangað hvort sem er,
mun honum optast vera gjört eitthvað
gott. í þessum útgjöldum læt jeg einn-
ig felast að menn verða að sækjabrjef
sín á pósthúsin, svo þau verða ekki of
há. Póstarnir borga sig ekki ogland-
ið leggurþeim úr sínum sjóði um 5000
kr. um árið. Helmingurinn af því kem-
ur að líkindum á bijefin (hinn á bögg-
ulsendingarnar), og þar koma hjer um
bil 7 aurar á hvert brjef. Eptir þessu
kostar þá hvert einfalt brjef 37 aura.
þ>essi reikningur, þó margar athuga-
semdir mætti gjöra við hann, er ekki
þýðingarlaus nú, þegar verið er að gjöra
út um hvort innleiða skuli spjaldbrjefin.
í spjaldbrjef kostar pappírinn ekkert,
nema pennaslit og blek, frimerkið kost-
ar 5 aurum minna, tíminn sem fer til
að skrifa það er helmingi styttri, en
allt hitt er eins. Við hvert spjaldbrjef,
sem vjer skrifum í framtíðinni, sparar
skrifarinn 15 aura. þegar vjer förum
að skrifa 10000 spjaldbrjef um árið,
spörum vjer 1500 kr. um leið, og það
án þess að útgjöld póststjórnarinnar
þurfi að hækka fyrir það.
Indriði Einarsson.
Útlendar frjettir.
Khöfn 7. júli.
Frá Danmörku er engin nýnæmis-
tíðindi. Júbilhátíð háskólans fór vel
fram, sem við var að búast, þó hún