Ísafold - 22.07.1879, Blaðsíða 2

4
skammtalækningunum af hálfu hins opinbera ; en of-
sóknir þær duttu aptur um koll og urðu að engu, og
smáskammtalækningarnar hjeldu áfram og útbreiddust
sem eldur í sinu eptir sem áður. En nú hefir aptur
komið moldviðri af málsóknum gegn smáskammtalækn-
unum. En á hverju er slíkt byggt? Jeg býstvið, að
mjer verði svarað : „A gildandi lögum-1. þ>á vil jeg
spyrja: „Á hvaða lögum?“ Jeg ímynda mjer, að aðal-
löggjöfin, er menn munu vitna til, sje tilsk. 5. septbr.
1794, sbr. við ákvörðun í instrúxi fyrir landlækni, dags.
21. desemb. 1824, 32. gr. Má jeg spyrja: Eru þetta
gildandi lög gegn smáskammtalækningum á íslandi?
Jeg held helzt ekki. Að vísu er það ómótmælanlegt,
að þau hafa verið lesin upp á alþingi 1795; en jeg ef-
ast um, að það út af fyrir sig sje nóg. Gæti menn
að þvi, að tilskipunin er á dönsku, og hefur mjer
vitanl. aldrei verið birt á íslenzkri tungu. Gæti menn
að þvi, að enda þótt það hafi verið álitið nóg á þeim
timum, sem tilskipunin er frá, til þess að gefa henni
lagagildi, að hún var lesin upp á dönsku á alþingi, þá
leiðir ekki þar af, að þetta sje nóg á þessum tímum.
Jeg skal i þessu tilliti taka það fram, að mjer virðist
það ærið vafasamt, að lagagildi þessarar tilskipunar
geti samrýmzt við tilskipun 15. des. 1831, er ákveður,
að öll lög, er gild skulu vera fyrir ísland, skuli vera
bæði á íslenzku og dönsku. Og þó menn nú ekki
vildu byggja á þessu, þá geta menn þó ekki hlaupið
fram hjá grundvallarreglum og anda hinnar nýju stjórn-
arskrár, og eptirþeim er ekkert lög nema löggjafans
auglýsti vilji á voru máli, íslenzkunni. Jafnhliða öllu
þessu get jeg þess, að mjer vitanlega hefur þessi til-
skipunfrá 1795 aldrei rótfest sig með praxis eða dóms-
venju hjer á landi. þetta er nú það, er jeg vil taka
fram viðvíkjandi hinni formlegu hlið málsins. — J>á
er nú innihald tilskipunarinnar. Getur nokkur sagt,
að löggjafinn hafi ætlazt til, að tilskipun sú, er hjer er
um að ræða, skyldi verða gildandi fyrir ísland? í til-
skipuninni er Danmörk nefnd, en ekki ísland; og sjúk-
dómar þeir, er í henni eru nefndir, eru enn fremur þess
eðlis, að þeir eru óvenjulegir á íslandi. Enn er það,
að m e n n þeir, er tilskipunin beinist að, eru hinir svo-
kölluðu „kloge Mænd og Qvinder“. jpessi orð geta þó
ekki heimfærzt upp á presta þáogvísindamenn, sem
jeg áður nefndi.
En nú er eptir aðalatriðið, og það er það, að homöo-
pathían var ekki til, þegar þessi tilskipun var gef-
in. Hvemig gat löggjafinn því haft hana fyrir augum ?
En menn munu segja : Analogía hennar nær til smá-
skammtalækninganna; en við því kveð jeg nei, því
stórskammtalæknarnir, sem tilsk. eingöngu hefur fyrir
augum, segja einmitt að smáskammtalækningarnar sjeu
áhrifalausar, og allt svo ómögulegt að þær setji heilsu
manna og líf í hættu, sem er skilyrðið fyrir því, að til-
sk. 1795 verði beitt. þ>að er því engin spurning um,
að lög þessi geta eigi átt við smáskammtalæknana, að
minni hyggju. Má jeg spyrja: Hvað á þá að gjöra
viðþetta? Að láta málið ganga sinn gang, er ógjörn-
ingur. Allopatharnir hafa engan frið meðan þeir vita
af homöopöthunum svona, sem þeir segja, í lagaleysi.
Jeg verð því að álíta ráðlegt og æskilegt, að þessum
ófriði og ofsóknum sje sett takmörk með lögum. J>að
er og kunnugt, að í öðrum löndum hefir homöopathían
rutt sjer til rúms þrátt fyrir allar ofsóknir og mót-
spymur; vísindin viðurkenna hana, og stjórnirnar einn-
ig, og mjer virðist, að það sitji ekki á íslendingum, að
reisa sjer þann hurðarás um öxl, að bæla homöopathí-
una niður. Eptir minni skoðun ættu lækningar að vera
sem fijálsastar, og að eins bundnar nauðsynlegum tak-
mörkum af hálfu hins opinbera. J>ess vegna og í þessa
stefnu hefi jeg komið fram með frumvarp þetta, sem
sjálfsagt er ófullkomið og þarf breytinga við. Jeg leyfi
mjer því að stinga upp á, að 5 manna nefnd sje skipuð
i mál þetta, og 1. umræðu þess svo frestað.
þórarinn Böd'varsson: Jeg þarf ekki miklu að
bæta við orð flutningsmanns; hann rakti sögu smá-
skammtalækninga hjer á landi, og taldi upp, hverjir
hefðu iðkað þær, en hann fór minna út í það gagn,
sem þeir og aðrir hafa gjört með lækningum sínum.
Jeg veit ekki betur, en það sje eindregið álit almenn-
ings, að smáskammtalækningar hafi gjört mikið gagn,
og þó almenningur heyri það opt, að hann hafi ekk-
ert vit á slíku, þá hefur hann þó vit á því, hve nær
hann kennir til, og hve nær hann hættir að kenna til.
Jeg er því meðmæltur, að smáskammtalæknar hafi sömu
rjettindi og þeir, sem stunda læknisfræði, án þess að
vera prófaðir, en jeg efast um hvort rjett er, að gefa
lög um það efni; jeg álít það ísjárvert fyrir löggjafar-
valdið að leyfa það, sem ekki er bundið þeim skilyrð-
um, sem vani er að binda slíkt við. Jeg er ekki laga-
maður, en jeg held þó, að ekki þurfi lög um þetta;
flutningsmaður sagði sjálfur, að sú eina löggjöf, sem
snerti þetta, gilti eigi hjer á landi, og það er víst rjett.
J>ó jeg sje ekki sjálfur lagamaður, get jeg þó lesið,
hvað aðrir, sem eru lagamenn, segja, og þannig hef
jeg lesið brjef ráðherrans til amtmannsins fyrir norðan
29. maí 1855; hafði amtmaður skotið því til ráðherr-
ans, hvort banna ætti smáskammtalækningar í norður-
amtinu og sagði meðal annars, að þó farið væri að
lögsækja smáskammtalækna, mundu þeir þó ekki verða
sakfelldir fremur en aðrir skottulæknar, ef þeir ekki
hefðu gjört skaða. Á þessa skoðun fjellst ráðherrann,
og efast jeg ekki um, að það sje rjettur úrskurður, og
ímynda mjer því, að ekki þurfi nýrra laga við ; en ef
lög verða sett, þá ætti að setja þá reglu, að hverjum
væri bannað að iðka smáskammtalækningar, þegar upp-
víst er, að hann hafi gjört hinn minnsta skaða með að-
ferð sinni, eða með öðrum orðum, að setja nákvæmari
reglu um aðgæzlu á þeim, sem stunda lækningar án
leyfis, og ákvarðanir um að hegna þeim, sem gjöra
skaða. Að vísu eru hegningarlögin til, en jeg verð þó
að álíta, að reglur um þetta væri ekki óþarfar.
Guðm. Einarsson: Deildinni mun ekki úr minni
liðið, að fellt var hjer um daginn frumvarp um stofnun
læknishjeraðs í Dalasýslu; landshöfðinginn taldi það
sem aðalástæðu móti frumvarpinu, að enn væru óveitt
4 læknishjeruð, og dreg jeg þá ályktun út af því, að
mest sje nauðsynin á læknishjálp í þeim hjeruðum.
J>essi þörf á lækni verður því tilfinnanlegri, þegar far-
ið er að elta þá og ofsækja, sem veita hjálp og lið-
sinni, þar sem ekki verður náð í lækni, og er það ó-
heppilegt hapt á frelsi manna. Jeg er nú orðinn 60
ára gamall og veit marga ólærða lækna, sem hafa
hjálpað, og hjálp þeirra komið að miklu gagni, en jeg
þekki ekki eitt einasta dæmi þess, að þeir hafi gjört
skaða. Jeg vil ekki tala um homöopathíuna, því að
jeg er ekki fær að dæma um hana; nema mjer hefur
hún einu sinni hjálpað, og læknað í mjer tannpínu,
eptir að jeg hafði árangurslaust reynt mörg allopathisk
meðul við henni, svo að jeg hef aldrei fundið til henn-
ar síðan. Jeg fyrir mitt leyti tel það hina mestu fá-
sinnu að takmarka þá hjálp, sem einstakir menn af
náttúrufari, nauðsyn og góðsemi láta í tje, til að reyna
til að líkna sjúkum, já, jeg vil taka dýpra í árinni, og
kalla það enda ókristilegt, að lögsækja menn fyrir slík-
ar sakir, ogviljeg því fara miklu lengra en frumvarp-
ið, og veita fullt lækningafrelsi; jeg er samdóma síra
J>. B., að þá fyrst eigi að setja mönnum takmörk, þeg-
ar þeir gjöra skaða með lækningakáki, og þá eru líka
hegningarlögin til taks; en, eins og jeg áður sagði, jeg
þekki ekki eitt einasta dæmi, að skaði hafi hlotizt af