Ísafold - 05.08.1879, Qupperneq 1

ALÞINGISFRJETT IR.
VIÐAUKABLAÐ VIÐ ÍSAFOLD VI. 1879.
VII.
Reykjavík, þriðjndaginn 5. ágúst.
Kauptún við Kolbeinsárós. Niðurlag (frá bls. 24)
á ræðu
Benedikts Kristjánssovar: f»að væri ósannað
enn, að höfnin væri óbrúkandi. Skerin brytu sjó-
ina, og væri þess vegna að því leyti til jafn-
gagnleg og sjálfur hólminn. I.andssjóður hefði
alls enga ábyrgð á þvi, hvernig um varpið færi ; hún
yrði að lenda á kaupmönnum þeim, er því spilltu. Hið
fyrirhugaða uppsiglingaleyfi bætti hjer eigi hót úr
skák, af þvi að það væri bundið við fasta kaupmenn),
en þeir keyptu engir kvikfje (Magnús Stephensen:
Gránufjelagið !), nei, það kaupir ekki; kaupstjóri þess
hefir einungis verið milligöngumaður í þeim samn-
ingum.
Asgeir Einarsson trúði því eigi, að hafnirnar á
Hofsós, Grafarós og einkum Sauðárkrók mundu leggj-
ast niður, eptir því sem þeim væri háttað ; hitt gæti
hann skilið, að verzlun gæti lagzt niður þar, ef höfnin
á Kolbeinsárós reyndist betri. Blönduóss-höfnina hefði
J. J. aldrei sjeð og gæti því eigi um dæmt að verri
væri en Kolbeinsárós. Sandbotn aldrei góður, þó dýpra
væri en 3—4 faðmar. Vildi hann vega hafnir þessar
á metin hans Jóns Arasonar, sem hann væri allt af að
stagast á, þá væri hann hræddur um þau væri farin
að verða ryðjetin. Skerin við Kolbeinsárós væri jafn-
an í kafi, þegar hásjávað væri; festarnar upp í hólm-
ann yrðu að vera 250 faðmar og úr járni, svo að mar-
flærnar ætu þær eigi, eptir því sem J. J. segðist frá,
og væri það ærinn kostnaðarauki; lengstu landfestar
væri annars 70—80 faðmar. Og svo ætluðust menn
til, að stór gufuskip legðu þar inn áður en smærri skip
væri búin að reyna hana. Hvað sk)7ldi koma til, að
aldrei hefði verið minnzt á þessa höfn, svona inndæla
og góða, fyr en J. J. sá hana ? J>á sprakk Líkaböng,
þá varð höfnin ómissandi. Ekki hollt að láta skipa-
menn og aðra drasla um varp, og ef kaupmönnum
væri gjört að skyldu að ábyrgjast það, mundi koma
hik á þá. Bezt fyrir J. J. að taka frumvarpið aptur
og bíða með það til næsta þings ; Skagfirðingar mundu
eflaust kjósa hann aptur þá, ef þeir mældu ræðar hans
með sirkli eða kvarða.
Eiríkur Kúld sagði, að klettarnir við Kolbeinsár-
ós, sem B. Kr. hefði talið höfninni þar til gildis eitt
með öðru, væri lítill kostur; þeir væri líka nógir und-
ir Svörtuloptum, og mundi hann muna, hvernig farið
hefði fyrir póstskipinu þar. Kastmöl í botni væri sjó-
mönnum verst við. Ábyrgðin fyrir varpspjöll mundi
vafalaust lenda á landssjóði, kaupmenn mundu varla
svara neinu góðu um, úr því að staðurinn væri lög-
giltur. Auðsjeð, að aðeins tveir hreppar mundu sækja
í kaupstað við Kolbeinsárós, hverju megin árinnar sem
hann væri heldur settur; það yrði of lítið verzlunar-
magn, kaupmaðurinn gæti eigi þrifizt; smá-verzlunar-
staðir drægi optast úr velmegun manna í kringum sig,
vegna tíðra pelaferða o. s. frv. Til fjárkaupa yrði höfn-
in aldrei að liði; hún væri eigi fyrir stór gufuskip.
Bezt að fresta málinu þangað til betri og áreiðanlegri
skýrslur fengjust um það: um nauðsyn löggildingar-
innar, um að prestakallið bíði eigi halla af henni
o. s. frv.
Ben. Kristj'ánsson kvað E. K. hafa verið að berj-
ast við skuggann sinn i allri ræðu sinni: og hann bæri
sjer á brýn það sem hann hefði aldrei talað. Að bera
fyrir aðsóknarleysi, eins og E. K. hefði gjört, sýndi
ókunnugleik; eða vissi hann eigi, að tveir kaupstaðir
hefðu þrifizt austan vatna til þessa, og nú væri ein-
mitt svo til ætlazt, að þeir flyttist báðir saman á þenn-
an eina stað, ef hann reyndist vel ; og þar væri fjöl-
mennar sveitir.
(Síðan var málinu hrundið frá 3. umræðu með
5r atkv. gegn 5, að viðhöfðu nafnakaili, og sögðu já:
Árni Thorsteinsson, Ben. Kristjánsson, Jón Jónsson,
Sighvatur Árnason og Stefán Eiríksson, en nei:
Bergur Thorberg, E. Kúld, M. Stephensen, Jón Hjalta-
lín og Ásgeir Einarsson).
Tekjur presta og kirkna. Lagafrumvarp frá
stjórninni, um breyting á tilskipun 27. jan. 1847 um
tekjur presta og kirkna, þannig, að fyrir barnsskírn
skyldi greiða 5 álnir, fyrir ferming 15, fyrir hjónavígslu
15 °g fyrir að jarðsetja 10; fyrir kirkjuleiðslu kvenna
ekkert. Legkaup til kirkju fyrir börn yngri en tvæ-
vetur 5 áln., fyrir þá, sem eldri eru 10 álnir. Fyrir
sveitarlimi og öreiga skal greiða gjöld til prests og
kirkju úr sveitarsjóði.
Nefndin í málinu í neðri deild, hin sama og í mál-
inu um stjórn prestakalla og kirkna, færði fermingar-
gjaldið niður í 12 álnir, hjónavígslu í 10, fyrir aðjarð-
setja 6, og (bætti við) fyrir líkræðu 10. I.egkaup vildi
hún láta standa við sama og áður.
Framsögumaður (Páll prestur Pálsson) kvað nefnd-
ina hafa verið á því, að ekki væri rjett að hækka auka-
tekjur presta nema sem minnst, þar í ráði væri að
jafna hinar föstu. Sanngjarnt að prestum væri goldið
fyrir aukaverk fyrir öreiga og sveitarlimi sem aðra,
einkum þar sem þeir væri nú sviptir þeim undanþág-
um, er þeir áður höfðu.
porl. Guðmundsson, einn í nefndinni, sem hafði á-
samt 3 þingmönnum öðrum, komið fram með þá breyt-
ingaruppástungu, að sveitarsjóður skyidi eigi borga
presti f y r i r önnur aukaverk en ferming barna, upp-
alinna á sveit, -— mælti fram með því; það mundi baka
prestum óvinsæld, efþeirfæri að láta borga sjermikið
úr sveitarsjóði.
Snorri Pátsson, sem hafði komið með breytingar-
tillögu um að afnema borgun fyrir barnsskírn, hækka
fermingarkaup upp í 20 álnir, og af nema legkaup
— kvað sjer þykja mjög óviðkunnanlegt, að selja
skírnina, af því að hún væri sakramenti. (Varaforscti:
En fermingin þá ?). Fermingin vita allir, að ekki er
sakramenti. Enginn kennimaður mun vilja selja kvöld-
máltíðarsakramentið; því á þá heldur að selja hitt
sakramentið, skírnina ? (Varaforseti: í Reykjavík er
altarissakramentið selt skólapiltum !). J>að hefir líka
vakið hneixli um allt land. Að þjónusta kostar presta
opt miklu meiri fyrirhöfn en að skíra, og er þó eigi
borgað. I.egkaupsins gæti kirkjur án verið, ef söfn-
uðirnir tæki að sjer fjárhald kirkna og ávöxtuðu por-
tion þeirra, sem prestar hefðu nú leigulaust; þá tvö-
faldaðist höfuðstóllinn á 20 árum, fimmfaldaðist á 40.
Oviðfelldið, að bóndi, sem hefir goldið til kirkju í 50
ár, skuli síðan þurfa að borga fyrir þennan 4 □ álna
blett, þar sem hann á að hvíla bein sín í síðasta sinn.
Jeg vil ekki telja eptir gjöld til prests og kirkju, en
jeg vil eigi hafa þau svo, að þau verði hneixlanleg
fyrir tilfinning manna.
pórarinn Böð'varsson sagði, að eptir tilsk. frá 1847