Ísafold - 09.08.1879, Síða 1

ALÞINGISFRJETT IR.
IX. VIÐAUKABLAÐ VIÐ ÍSAFOLD VI. 1879.
Reykjavík, laugardaginn 9. ágúst.
Smáskammtalækiiiiigar. (Niðurlag frá bls. 32).
Framsögum. (A.Ó.): Jegerfúsáað taka breytingar-
tillögu þessa aptur. Jeg er sannfærður um, að tilskip-
un þessi var eingöngu gefin Danmörku með fyrsta. Á
þeim tíma var Norvegur í sambandi við Danmörk, og
engin lög giltu á Islandi, nema þau væri annaðhvort
gefin sjerstaklega fyrir landið, eða þá gefin Norvegi
sem almenn lög. En hjer er teikn móti teiknum; til-
skipunin 5. sept. 1794 er annað teiknið, en dómarnir
hitt. þessi breytingartillaga er ekki gjörð frá laga-
setningarinnar sjónarmiði, heldur frá sjónarmiði dóm-
stólanna. Nú er búið að höfða mál eptir þessari til-
skipun; dómur landsyfirrjettarins er því miður eigi
upp kveðinn enn, og verið getur að eigi verði upp
kveðinn dómur í aðalmálinu. En jeg er hræddur um,
að einhverjum skörpum manni, sem Gr. Th. þekkir vel,
hafi þó dottið i hug að dæma eptir tilsk. 5. sept. 1794í
sama skilningi sem hjeraðsdómarinn. En jeg álít, að
breytingartillagan hafi nú náð tilgangi sínum, sem sje
að vekja athygli á þessu, og í trausti til dómstólanna
og í trausti til „skarpleikans“ tek jeg hana aptur.
Guðmundur Einarsson: Jegvilleyfa mjer að geta
þess, að í tilskipun 25. febr. 1824 er með berum orð-
um tekið fram, að skottulæknum skuli hegnt eptir til-
skipun frá 5. jan. 1794, og jeg veit líka að landphysi-
cus hefir eptir 6. gr. hennar gefið veniam practicandi
(lækninga-leyfi). fannig er hún óbeinlínis komin hjer
inn. Væri hún ekki í gildi, hvernig mætti þá dæma
eptir henni og vitna í hana. Mýrasýslumaður hefði
nýlega dæmt eptir henni.
Benedikt Sveinsson: Jeg er á því að það sje áríð-
andi, að slík breytingar-tillaga, sem hjer um ræðir, fái
ekki framgang, því ef deildin samþykkti hana, þá væri
ekki annað að sjá, en að deildin hefði álitið að þessi
tilskipun hefði verið gildandi áður um smáskamtalækn-
‘ingar, sem, eins og eg tók frair við fyrstu umræðu
skýrt og skorinort, eptir sögiisögn sjálfra allopathanna,
eptir eðli sínu, ekki geta haft skaðleg álirif á líf eða
heilsu manna, sbr. stjórnarbrjef 19. júlí 1856, sem skil-
ur hina umgetnu tilskipun alveg rjett. Allt öðru máli
skiptir um stórskamtalækningatilraunir; þær geta skað-
að líf og heilsu, en þá falla þær undir hin almennu
hegningarlög, og er það því engin sönnun fyrir laga-
gildi tilsk. 5. sept. 1794, hjer á landi, þó slíkt varði
hegningu. Að því er kemur til álita dómstólanna, þá
breytir þessi tillaga því sannarlega ekki til batnaðar,
því að ef hún hefði verið samþykkt, þá hefði dóm-
stólarnir getað byggt á því og sagt: svona leit neðri
deild alþingis á málið. Hvað því viðvíkur sem G. E.
sagði, að instrúxið frá 1824 sýndi það og sannaði, að
tilsk. 5. sept. 1794 sem slík væri gildandi hjerálandi,
þá skal jeg segja honum það, að instrúxið er ekki al-
menn lög og getur eigi haft almennan bindandi krapt.
þ>að getur skuldbundið þann mann, sem það er gefið
fyrir og á að hegða sjer eptir því. Ur því eg fór nú
enn að tala um þetta mál, vil eg enn fremur leiða rök
að því atriði, að tilsk. 5. sept. 1794 hefir heldur aldrei
gjört sig gildandi í rjettarmeðvitundinni hjer á landi
hvað smáskamtalækningarnar snertir, en að þær þvert
á móti hafi rótfest sig með almennriviðurkenningu, sem
leyfilegar og gagnlegar, um allt land. Eg hefi þá
hjer í höndunum frumrituð eiginhandarvottorð frá 3
sýslumönnum, sýslumanni Rangæinga, sýslumanni Ár-
nessýslu og sýslumanni Strandasýslu, og er í þessum
vottorðum öllum gefinn ágætur vitnisburður fyrir lækn-
ingar alþekktum smáskamtalækni, sem eg hirði ekki
að nafngreina, en get nafngreint. Hvernig getur nú
nokkur maður ímyndað sjer, að þessir menn gæfu slík
vottorð, ef þeir álitu að til væru gildandi lög, sem
undir hegningu bönnuðu smáskamtalækningar ? Eg hef
líka öldungis samkynja eiginhandarvottorð í höndunum
hjerna í salnum frá 9 prestum, frá prestinum á Kálfa-
fellsstað, Kálfatjörn, Stóra-Núpi, Holti, Arnarbæli og
Vestmannaeyjum o. fl., um þvert og endilangt Suður-
land. Sannar nú þetta eigi, að það sje ekki ofsagt að
smáskammtalækningarnar sjeu útbreiddar og rótfestar
alstaðar ekki einungis meðal alþýðunnar, heldur einn-
ig meðal hinna menntuðu manna þjóðarinnar, þar á
meðal sjálfra valdsmannanna ? Enn hef jeg vottorð frá
10 málsmetandi alþýðumönnum, en þau skal eg hjer
ekki leggja mjög mikla áherzlu á, þó þau sanni allt
hið sama sem embættismannavottorðin. En það get
eg ekki lagt á hylluna, að eg hefi líka í höndum eig-
inhandarvottorð frá allopathiskum hjeraðslækni hjer i
grenndinni, sem kórónar allan þenna vottorðagrúa. Nú
vona eg að nokkuð sje komið máli mínu til sönnunar,
og þó get eg ofan á allt saman sagt H. Kr. Friðr.,
fyrst hann er að gjöra athugasemdir við ræðu mína,
að jeg þekki einn allopathiskan lækni, sem á konu
sem er smáskamtalæknir og hefir tekizt vel, og þess
er jeg viss, að • þingmaðurinn mundi sjálfur fús á að
þiggja lækning af henni, ef hann þyrfti lækninga við.
Eg ætla því, að konan lækni mann sinn „homöopathiskt11
þá er hann sýkist, og maðurinn konuna „allopathiskt“
þá er hún sýkist. fætta n1'1 hinn háttvirti þingmaður
ekki lá. J>etta vona eg að sje þá óbilug innri sönnun
fyrir þvi, að tilskipunin hafi aldrei gjört sig gildandi í
rjettarmeðvitund þjóðarinnar, sem bindandi og viður-
kennd lagasetning gegn smáskamtalæknum hjer á landi.
Guðmundur Einarsson: Eg skal játa, að það situr
illa á mjer að keppa við lögfræðinga; en það get jeg
með sönnu sagt, að hans hátign konungurinn hefir
samkvæmt instrúxi frá 25. febr. 1824 skipað landphysi-
cus að klaga fyrir skottulækningar, og að sá seki sje
dæmdur til sekta eptir tilsk. 5. jan. 1794. f>egar nú
konungur skipar þetta, hvernig verður þá sagt að það
sjeu ekki lög, hve margir vitnisburðir sem kunna að
koma ? Tilskipanin og instrúxið staðfesta hvort annað,
og að segja að það sje ekki lögmætt sem einvaldur
konungur skipar, það sýnist mjer hart, en það verða
menn að gefa mjer rjett í, að konungur hefir skipað
að dæma eptir þessari tilskipun.
Björn jónsson mælti með breytingaratkv. um, að
kunnátta í öðrum málum en dönsku, svo sem frakk-
nesku, ensku eða þýzku, skyldi einnig veita aðgang
til lækningaleyfis.
Framsögumaður aðhylltist það. þ>etta mál er að
miklu leyti sprottið af því, hve örðugt er hjer á landi,
að ná til hinna lögskipuðu lækna, því þegar menn gá
að hve margar ferhyrningsmílur landið er, og að tala
hinna lögskipuðu lækna er að eins 20, og þó nú að
eins 16 til, 4 lækna vantar enn, og menn svo deila
ferhyrningsmílnafjöldanum með læknatölunni, þá kem-
ur stærra svæði á hvern stjórnarlækni en „Amt“ er í
Danmörku. jþetta vildi jeg að hver sá maður hug-
leiddi, sem í hjarta sínu er á móti samveikislækning-
um, og jeg vona, að stjórnin gæti að þessu, áður en