Ísafold - 13.08.1879, Side 1

ALÞINGISFRJETTIR.
XI. VIÐAUKABLAD VIÐ ÍSAFOLD VI. 1879.
Reykjavik, miðvikudaginn 13. ágúst.
Laxalög. Niðurlag (frá bls. 40).
þorl. Guðmundsson: f>etta dæmi, sem hjer liefir
komið fyrir, er þó ekki hið eina dæmi þess, að nauð-
synlegt sje að breyta lögunum ; þannig veit jeg að i
Árnessýslu sjer í lagi hefir tíma-ákvörðunin í lögunum
vakið almenna óánægju.
(Síðan var málinu skotið til 2. umræðu og nefnd
kosin: Grímur Thomsen, Hjálmur, Páll bóndi).
Fjárlög 1880 og 1881. Við 2. umræðu um fjár-
lagafrumvarpið í neðri deild, 1. þ. m., var
Landshöýðingi mótmæltur því, að 2000 kr. handa
fulltrúa stjórnarinnar á alþingi væri sleppt. Astæða
mín fyrir þessu er sú, að íjárlögin eigi að til taka þær
tekjur og útgjöld landsins, er áætla má fyrir fjárhags-
tímabilið, en ekki sú, að ef þessari upphæð verði sleppt
í fjárlögunum, þá missi fulltrúi stjórnarinnar á alþingi
þessa þóknun ; því að hún er heimiluð í 25. gr. stjórn-
arskr. — að vísu ekki með þeirri upphæð, sem ákveð-
in hefir verið með fjárlögum þeim, er alþingið hingað
til hefir samþykkt, — heldur með þeirri upphæð, er á-
kveðin verður af konunginum og sem samkv. stjórnar-
skránni skal borga fyrir fram af tillagi ríkissjóðsins.—
I.andshöfðingjanum getur það því staðið alveg á sama,
hvort þetta verður samþykkt af þinginu eða ekki; —
en af ástæðum þeim, er jeg tók fram við 1. umræðu,
virðist þessi breyting mjer miður heppileg frá hálfu
landsins. — Að öðru leyti álít jeg það óþarft og fjár-
lagafrumvarpinu óviðkomandi að ræða stöðu landshöfð-
ingjans samkv. stjórnarskránni; og þar sem við 1. um-
ræðu skírskotað hefur verið til athugasemda yfirskoð-
unarmanna, skal jeg láta mjer nægja að skírskota til
svars landshöfðingja upp á þær, og bæta því við, að
þetta er í fullri samhljóðun við skoðun stjórnarinnar í
þessu máli.
Fravisögmnaður (Grímur Thomsen): Landshöfðing-
inn rjeði deildinni frá að fella burt 2000 krónurnar
handa fulltrúa stjórnarinnar á alþingi og áleit hana
ekki samhljóða 25. gr. stjórnarskrárinnar (Landshö/ð-
inginn : þetta er misskilningur!). Tillagið til fulltrúa
stjórnarinnar á alþingi áleit hann fastákveðið eitt skipti
fyrir öll. Jeg verð að vera á öðru máli ; þangað til
landshöfðinginn leggur fram konungsúrskurð, sem til-
tekur þessi útgjöld, þangað til verð jeg að álíta þessa
upphæð heimildarlausa og enga ástæðu til að taka
hana í fjárlögin ; en þegar stjórnin tilkynnir þinginu
þann úrskurð, sem ákveður þessa upphæð, þá er sjálf-
sagt að taka hana upp í fjárlögin. þessi upphæð á,
á sama hátt sem laun landshöfðingjans, að ákveðast
með konungsúrskurði; jeg vil ekki rengja orð lands-
höfðingja, að þessi upphæð sje heimiluð, en jeg trúi
ekki fyr en jeg sje konungsúrskurðinn fyrir því. þar
að auki veit jeg ekki, hvort hjer á þingi er nú sem
stendur nokkur fulltrúi stjórnarinnar, og enn síður,
hvort hann verður á þingi 1881. í 34. gr. stjórnar-
skrárinnar er gjört ráð fyrir að stjórnin gefi öðrum en
landshöfðingja umboð til þess að semja við þingið ann-
aðhvort við hlið landshöfðingja eða í forföllum hans.
Einungis í þessu tilfelli, að landshöfðingi semji ekki
sjálfur við þingið, eða annar við hlið hans, getur verið
tiiefni til þessara útgjalda, og það væri skylda þings-
ins að greiða þessi útgjöld, ef ræða væri um, að hjer
væri maður, sem semdi við þingið; en, eins og lands-
höfðingi veit, hefir hingað til enginn slíkur maður ver-
ið á þingi. í öðrum löndum eru ráðherrarnir þeir,
sem semja við þingin, og leiða þau í allan anda og
sannleika, ef jeg má segja svo ; þeir segja þingunum
með fullri vissu, hvort þetta eða hitt lagafrumvarp verði
samþykkt; en vjer sitjum hjer í fullri óvissu um, hver
af lagafrumvörpunum verða að lögum, og hver ekki.
J>að er ekki nóg að mæla móti þessu frumvarpi eða
mæla með hinu, því að reynslan hefir sýnt, að sum
frumvörp, sem landshöfðinginn hefur mælt móti, hafa
samt verið samþykkt af konungi, og sum, sem lands-
höfðingi hefur verið meðmæltur, hafa ekki náð stað-
festingu konungs. þetta er ófullkomleiki við þá svo
nefndu „Repræsentation“ stjómarinnar á alþingi. Jeg
ætlast ekki til, að hjer hjá oss sje eins og á Englandi,
þar sem lögin eru staðfest daginn eptir, að þingið hef-
ur samþykkt þau; en til hins ætti að mega ætlast, að
þingið hefði mann að halda sjer til, er gæti sagt, hver
frumvörp megi búast við að verði að lögum og hver
ekki.
Arnlj. Ólafsson: Jeg skal ekki neita því, að þeg-
ar framsögumaður komst svo að orði, að ekki væri á-
stæða til að setja 2000 kr. inn ,.til fulltrúa stjórnarinn-
ar á alþingi“, — jeg skal ekki neita því, að mjer þykir
það hart, ef nú er „engin“ ástæða til þess, fyrst fram-
sögumaður 1875 °S 1877 hefur enga athugasemd gjört
við þessa veitingu; þá var hún veitt án athugasemdar
eða efasemdar, en nú er „engin ástæða“ til að veita
hana. Jeg lái ekki framsögumanni, þó hann geti breytt
skoðun sinni, en þá vil jeg hafa meiri ástæðu en að
engin ástæða sje til að vera sjálfum sjer samkvæmur,
því að það er sama sem engin ástæða. Jeg veit, hver
ástæðan muni vera, hún mun vera sú, að það vanti
konungsúrskurð fyrir þessari upphæð; en það vantar
konungsúrskurð fyrir ýmsum veitingum öðrum (Fram-
sögumaður: Til dæmis?). það vantar konungsúrskurð
fyrir 2000 kr. veitingunni til bókmenntafjelagsins. Og
þó ekki sje til úrskurður fyrir þessum 2000 kr., þá
vitum vjer samt, að umboðsmaður stjórnarinnar er hjer
á þingi; hvort hann fyllir stöðu sína að semja við
þingið, það er annað mál. í erindisbrjefi landshöfð-
ingjans 29. júní 1875, þar er ekki talið starf hans að
semja við þingið.—-Jeg er ekki að verja þetta af því,
að jeg ætli mjer að hafa gott afþví (Framsögumaður:
Hver veit!). Jeg ætla mjer hvorki að sækja um neitt
embætti, eða held jeg muni fá það, þó jeg verji þetta;
jeg ætla mjer ekki að sækja um þessar 2000 kr., eða
að fá annari upphæð bætt við annan gjaldalið, en jeg
álít, aðjeghaíi eins mikinn rjett til þess að lýsa skoð-
un minni á stjórnarmálum, eins og framsögumaður, þó
jeg viti að hann þykist skilja þau og máske skilur þau
margfalt betur en jeg.
Landshöfðinginn: Mjer virtist framsögumaður mis-
skilja mig, þar sem jeg talaði um 25. gr. stjórnarskrár-
innar. Eg sagði, að í 25. gr. væri heimild fyrir út-
borgun á fje handa landshöfðingja fyrir þingsetu hans,
en hitt sagði jeg aldrei, að upphæðin væri þar ákveð-
in af konungi með 2000 kr., heldur er hún ákveðin í
fjárlögunum. J>að er snertir það, að hann fann það að
stöðu landshöfðingja, að hann væri eigi fulltrúi stjórn-
arinnar á þinginu, þá get jeg vísað honum til 34. grein,
sbr. 25.gr. stjórnarskrárinnar, þarsemsegir: „Stjórnin
getur einnig veitt öðrum manni umboð til að vera á
þingi við hlið landshöfðingja“ o. s. frv. Ilvað snertir
annmarka þann, sem framsögumaður fann við stöðu