Ísafold - 14.11.1879, Blaðsíða 3

103
þeir, sem blása að deilum og málssókn-
um; því íslendingar eru eins þrætu-
gjarnir og þráir, þegar út í deilur er
komið, eins og þeir að jafnaði eru hvers-
dagsgæfir og seinir til, og sami maður-
inn, sem, ef til vill, ekki tímir að láta
af hendi álnarvirði til einhvers góðs,
horfir ekki í hundraðið til ills, þegar
komið er í þras og málaferli. f>eir
menn, sem fyrir samtökunum hafa geng-
izt í Elliðaárkistubrotunum, eru meðal
vorra beztu bænda, og hafa komið
heiðarlega fram t. d. í því að stofna
barnaskóla á Seltjarnarnesi. Hvernig
lízt þeim á að verja eptirleiðis krónum
þeim, sem þeir hafa afgangs, til ein-
hvers álíka fyrirtækis, en ekki í sekt-
ir fyrir yfirgang? J>eir sýna á ári
hverju karlmennsku og dugnað sem
bændur og sjómenn; er ekki karl-
mennskunni betur varið á þann hátt,
en til þess að mölva laxakistur? — Sekt-
ir, skaðabætur og málskostnaður í Ell-
iðaármálunum munu til samans nema
2—-3000 krónum; ætla þeim hefði ekki
mátt verja betur fyrir sveitarfjelagið ?
Svar til a -f- h.
Höfundur, sem auðkennir sig a -)- b,
minnist í 23. tölubl. „ísafoldar“ á Kirkju-
tíSindin og ummæli „Skuldar11 um það,
sem út er komið af þeim. f>ykir hon-
um ritháttur Skuldar ósæmilegur, og
erum við því samdóma, að hann svo sje
ósæmilegur, að langt sje frá því, að grein
Skuldar sje svaraverð. Ritstj. hefir
sýnilega reiðzt því, að kirkjutíð. and-
æptu áburði þeim, sem í fyrra var bor-
inn á prestastjettina og jafnvel kirkju-
trúna, einkum í Skuld, og því, semtal-
að var um aðskilnað á ríki og kirkju,
er hann án ástæðu álítur sjerstaklega
til sín talað; lætur hann ástæðulaus og
ósæmandi atyrði gilda fyrir röksemdir
og rjetta dóma. Sem sýnishorn afþví,
hversu rjett menn eru dæmdir þar, og
hversu vel ritstj. er heima í því, sem
!hann fer stórum orðum um, má geta
þess, að Guizot, sem vitnað er til í
Kirkjutíð., er í Skuld nefndur „annál-
aður katólskur ófrelsismaður“(!!); en
það er alkunnugt, að hann var próte-
stant og hafði endurbætta trú, og varði
miklum hluta æfi sinnar til að beijast
fyrir rjetti hennar.
En a -j- b þykir sjálfum efnið í
því, sem út er komið af Kirkjutíð.,
Íekki heppilega valið; það er þá líklegt,
að við í þessu efni eigum að hans dómi
■ sammerkt við marga, því efnið í því,
\ sem komið er, er svipað þvi, sem er í
Iöðrum kirkjulegum tímaritum. Að öðru
leyti er það vitaskuld að skoðanir manna
um það, hvað heppilegt sje og hvað
óheppilegt, hljóta jafnan að vera mjög
mismunandi. Engin ritstjórn mun hitta
allra smekk.
Höf. þykir liggja næst, að ritið
; hefði byrjað á því, að lýsa bæði hinu
innra og ytra kirkjulega ástandi hjerá
landi. Við verðum nú að vísu að álíta,
að litlu skipti í þessu efni, hvað fyrst
er og hvað síðar, en við höfum þegar
frá upphafi ráðgjört, að tíðindin færðu
ritgjörðir um ýmislegt til að skýra á-
stand kirkjunnar innanlands og utan,
þó það hafi ekki getað orðið enn. Að
lýsa rjett hinu innra ástandi kirkjunnar
hjer á landi útheimtir að okkar ætlun
svo yfirgripsmikla þelcking á því efni,
að slík lýsing mundi vera flestum ofvaxin,
nema biskupi landsins, sem árlega fær
skýrslur úr öllum prófastsdæmum. En
góðri grein um þetta efni mundum við
taka með mestu þökkum, frá hverjum
sem hún kæmi. Yfir höfuð höfum við
ráðgjört, að hafa flest það í tíðindunum,
sem hinn heiðraði höf. bendir okkur á
að hafa, og hefði okkur verið kærara
og tíðindunum gagnlegra, ef hann hefði
sent okkur góða ritgjörð um eitthvað
af því, heldur en hitt, að minna okkur
í ísafold á það, sem við sjálfir höfðum
viljað og ætlað að gjöra, en til þessa
eigi höfum haft ástæður til að gjöra,
meðfram sökum annara anna, sem á
þessu sumri jafnvel hafa verið í mesta
lagi.
Eigi getum við sjeð fulla ástæðu
til þess að vísindalegar ritgjörðir megi
ekki vera í tíðindunum, eins og helzt
virðist vera meining höfundarins. þ>ætti
okkur vel við eiga, að prestum gæfist
einnig kostur á, að senda tiðindunum
ritgjörðir um ýms efni guðfræðinnar,
og viðhalda með því menntun sinni.
Um heimspeki er ekki að ræða í því,
sem út er komið, nema ef vera skyldi
í ritgjörðinni eptir próf. Fr. Hammerich,
og vonum við, að enginn, semleshana
með athygli, iðrist eptir því.
|>egar við tókumst á hendur að
gjöra tilraun til að halda úti kirkjulegu
tímariti — en það var meðfram fyrir á-
skorun synodusar — þá lýstum við þeg-
ar yfir því, að við hefðum svo mörg-
um öðrum störfum að gegna, að við
hefðum lítinn tíma til ritsmíða, og tók-
umst við því ritstjórnina á hendur mest
í þeirri von, að góðir menn mundu ljetta
vel undir, með þvi að senda okkur rit-
gjörðir. jpessi von hefir þó eigi rætzt
enn, því þótt við bæði í tíðindunum
sjálfum og í blöðunum höfum skorað á
menn í þessu efni, og jafnvel nefnt það
við allmarga einstaka menn, þá höfum
við enn eigi fengið eina ritgjörð frá
neinum manni hjer á landi. í þess stað
er þegar búið að rita allmikið í blöðin
um það litla, sem út er komið af tíð-
indunum. Ef mönnum þykir þessi að-
ferð rjett og heppileg framvegis, þá
viljum við þó mælast til, að menn beri
ekki örara á af dómunum en svo, að
það, sem um tíðindin er ritað, verði
ekki miklu lengra en pau eru sjálf.
Hógværar og á rökum byggðar aðfinn-
ingar að því, sem er í tíðindunum, tö-k-
um við fúslega í þau sjálf; dómumídag-
blöðunum aptur á móti, getum við síð-
ur sinnt.
Útgefendur »Kirkjutíðindann<u. 1
— ]?ann 5. þ. m. var haldinn bók-
menntafjelagsfundur og var þá ákveð-
ið, að gefa skyldi út tímarit, ekki und-
ir 12, og að svo stöddu ekki yfir 25
arkir að stærð, almenns og undir eins
vísindalegs efnis, svo sem sögulegs, mál-
fræðislegs o. s. frv. er einnig hefði rit-
gjörðirmeðferðis um búnaðarháttu lands-
ins, og yfir höfuð allt það, sem til nyt-
semda íslands horfir í andlegan og
líkamlegan máta.. Var þá kosin rit-
nefnd, sem ásamt stjórn deildarinnar
hjer á landi á að kjósa ritgjörðir í ritið,
og urðu þeir Grímur Thomsen, Jón
Árnason og Benedikt Gröndal fyrir
kosningu.
J>á var ákveðið, að út skyldi gefa
vikivaka, dansleika og gömul kvæði
sem III. bindi af þjóðsögunum, ef efni
fjelagsins leyfa. Uppástunga eins fje-
laga um að hætta við Sldrni, varfrest-
að að svo stöddu. þar á móti var á-
lyktað, að hætta skyldi við „Frjettir frá
íslandi11.
— Kaupmenn hafa nú, að sögn, lof-
að allt að 43 kr. fyrir skippundið af
saltfiski.
— Oss er skrifað að vestan, að einn
farmur af fiski, sem sendur var til Spán-
ar af ísafirði, hafi ekki selzt sökum
slæmrar verkunar og því orðið aptur-
reka af spánskum markaði. Fleiri
þurfa brýningar með fiskiverkun, en
Sunnlendingar einir.
— í Reykjavík hefir verið stofnað
fjelag til varðveitingar íslenzkra fom-
menja. Meðal forgöngumannanna munu
vera landfógetinn, Sigurður gullsmiður
Vigfússon og Jón bókavörður Árnason.
Vjer óskum fjelagi þessu alls mögulegs
þroska og þrifnaðar, og göngum að
því vísu, að það muni láta sjer annt um
einnig að grafast eptir fornmenjum,
þar sem þeirra er von. Hjer í nánd
eru sjálfsagt forn leiði, og haugar, sem
grafa ætti upp. Má meðal þeirra sjer
í lagi telja J>ormóðshaug ofarlega í
Seljadalnum fyrir ofan J>ormóðsdal, og
ýmsa fleiri á Kjalarnesi og víðar, þó
oss sjeu ókunnir. J>á leyfum vjer oss
einnig að biðja þetta fjelag fyrir Snorra-
laug í Reykholti, að henni verði kom-
ið í sitt forna lag. Væri einnig vert,
að rannsaka nákvæmlega Sturlungareit
í Reykholtskirkjugarði o. m. fl.
— Ymsir menn hjer'syðra eru nú farnir
að leggja járnþök á hús sín, og er von-
andi að þau gefist eins vel hjer eins.og
á Skotlandi og í Kaupmannahöfn. En
varlegra mun vera að setja þrumuleið-
ara (járnstöng, sem fylgir gaflinum í
jörð ofan) upp af þeim, því annars gæti,
ef til vill, slys afhlotizt. Enda munu
brunaábyrgðarfjelög erlendis krefjast
þess að svo sje gjört.
Tvær þýöingar úr Runeberg.
(Eptir sira Stefán Thorarensen)
I.
BERNSKUMINNING.
Jeg man þá tíð, í minni’ hún æ mjer er,