Ísafold - 19.12.1879, Qupperneq 1

í
I
VI 31.
Allir skattar og tollar landsins bein-
línis og óbeinlínis, að meðtöldum brenni-
víns- og tóbaks-tolli, og lesta- Kr.
gjaldi, nema...................225,244
Sje frá dregið:
1. Aðflutn.gj. af brenni-
vfni og tóbaki að með
reiknuðum innheimtu-
launum, með því það
hvílir eingöngu á þeim,
sem þennan munað
brúka...............102,000
2. Lestagj., er greiðist af
skipum, er fara landa
á milli, að frá dregn-
um póstgufuskipum . 30,000
3. Vitagjald, sömuleiðis . 5,000
4. Nafnbótaskattur, sem
ekki snertir aðra en þá,
sem nafnbætur hafa . 40
5. Gjöld fyrir leyfisbrjef,
sem að eins snerta
einstaka..............1,000
6. Gjöld af fasteignarsöl-
um, sem einnig eru
sjerstaks eðlis . . . 600
7. Sá helmingur af auka-
tekjum, sem kemur inn
fyrir afgreiðslu skipa
(og er lágt reiknað) . 7,000
8. Erfðafjárskattur, sem
eingöngu hvílir á þeim,
er erfa..................2,500
þ>á ganga frá . . . . 148,140
og verða eptir................ 77,104
sem er hin rjetta upphæð þeirra eigin-
legu föstu skatta á öllum gjaldþegnum
og atvinnuvegum landsins yfir höfuð,
að frá skildri verzluninni. þetta nemur
rúmrikrónu á hvert mannsbarn í land-
inu, og mun, eins og von er, mikið
þykja, þegar þar á ofan bætast tíundir
til fátækra, prests og kirkju, jafnaðar-
sjóðsgjöld og aukaútsvör, sem óhætt
má reikna 2 kr. á hvert nef í landinu,
svo að beinlínis gjald til opinberra þarfa
verður að minnsta kosti 3 kr. á hvern
mann.
Hafa nú þeir, sem blása mæðilega
undir þessum gjöldum, gjört sjer ljóst,
hvern skatt þeir greiða á ári hverju til
kaupmanna, sumpart óafvitandi, sumpart
vísvitandi, ýmist viljugir eða nauðugir?
]?eir greiða nú fyrst viljugir og vísvit-
andi fyrir kaup á tóbaki og brennivíni
einum saman................102,000 kr.
og nauðugir í lesta-, vita- og
Reykjavík, föstudaginn 19. desembermán. 1879.
skipa-afgreiðslu-gjald . . 42,000 kr.
eða samtals hjer um bil tvöfalt
við ábúðar-, lausafjár-, tekju-,
húsa-skatt, spítalagjald o. s.
frv., sem sje................142,000 kr.
því þó kaupmenn greiði þessa upphæð
í landssjóð, þá heimta þeir hana inn
hjá landsbúum, og meira en tvo part-
ana hjá þeim landsbúum, sem það er
ljúft, að kaupa tóbak og brennivin;
hinir gjalda ekkert. þ>ó er það bót í
máli, að þetta fje verður kyrrt i land-
inu, gengur til landsþarfa, og rennur
því aptur inn í æðar landsins.
En — hvaðerþetta hjá þeim skatti,
sem verzlunin, eins og hún er, leggur
á landsbúa, og sem fer út úr landinu,
án þess nokkurn tíma að koma aptur?
þessu til andsvara slculum vjer taka tvö
ár, með 20 ára millibili, hið fyrra árið
eptir að verzlunin var gefin frjáls 15.
apríl 1854, sem sje árið 1855, og hið
síðara árið 1875, sem er hið síðasta,
er vjer höfum skýrslur um, þótt harla
ófullkomnar sjeu. Athugandi er við
skýrslur þessar, að bæði vantar í þær
sumar aðfluttar og sumar útfluttar vör-
ur, t. d. Ijáblöð og í töfluna fyrir 1875
sundmaga, sem þó munar nokkuð um,
þó þeir kunni ekki að vega upp á móti
ljáblöðunum, allra sízt eptir reikningi
2. þingmanns Eyfirðinga á síðasta þingi;
— að verðlag á sumu er sett nokkuð
af handahófi, en þó alla jafna útlendi
varningurinn með lægsta móti;— aff þar
sem skýrslur vantar fyrir 1875, t. d. frá
Olafsvík og ísafirði, er farið eptir öðru
hvoru hinna næst undanförnu ára: 1873
eða 1874, sem mun láta nærri;—og aff
í skýrslurnar fyrir 1855 vantar svo mik-
ið af aðfluttum varningi, að óhætt mun
að fullyrða, að þar standist hjer um bil
á andvirði hins aðfiutta og útflutta.
Aðfluttar vörur. 1855: andvirði í krón. 1875: andvirði i krón.
Korn- og brauðvara allsk. 903252 1461374
Brennivín og vínföng ... 277824 308680
Kaffi, sykur, tegras, sjó-
kólade og tóbak allsk.... 520940 1028485
Salt 122052 252000
l'jara, koi, járn, hampur,
seglgarn, hör og færi... 167480 217250
Viður allskonar 71400 180330
Dúkar allskonarog járn-
kram 400000 618000
Sveskjur, fíkjur, rúsínur 26500
Sápa og pappír 26800
Leir-ílát allskonar 20000
Steinolía 25000
Samtals |2462948| 4174469
Útfluttar vörur. 1855: andvirði i krón. 1875: andvirði í krónum.
Fiskæti og lýsi allkonar 1207058 170235766
Kjöt og skinn 479954 474336so
Ull og prjónles 912000 152946623
Dúnn og fiður 44446 15475265
Hestar 9760 97160
Kjúpur 2500 100
Sauðfje á fæti 10890
Samtals |2655718|3969063s4
Hafi maður sjer minnisstætt, að
mannfjöldi hjer í landi óx frá 1855 til
1875 ekki nema um 8000 manns — rúm
64000 árið 1855, rúm 72000 árið 1875
—- þá sjezt fyrst af þessu yfirliti, aff
brúkun á kaffi og tóbaki hefir, að and-
virðinu til, hartnær tvöfaldazt, aff bæði
aðflutningur og útflutningur yfir höfuð
hefir talsvert aukizt, en þó sjer í lagi
verðlag á hvorumtveggja að undan-
skildu kjöti og tólg — hækkað, aff lands-
búar, sjeu þær vörutegundir teknar til
greina, sem skýrslu vantar um fyrir
árið 1855, náðu þá hjer um bil heim
með verzlunina, svo útflutta varan gekk
upp á móti hinni innfiuttu, en aff þeir
1875 höfðu rúman 205,000 króna halla,
og framleiddu eða seldu þeim mun
minna en þeir keyptu. fessar rúmar
205000 kr. hafa því sumpart farið út
úr landinu í peningum — en um þessa
grein verzlunar vorrar vantar allar skila-
greinir—sumpart staðið í skuld hjá kaup-
mönnum, eða verið fólgnar í vöruforða,
til næsta árs. Auk gróða síns á bæði
aðfluttum og útfluttum varningi, hafa
kaupmenn því haft þessa upphæð af-
gangs, því ekki er svo að láta, sem
þessar krónur standi í jarðabótum eður
húsabyggingum í landinu, því hvorki
er það að tiltölu mikið, sem tjeð ár
hefir keypt verið af við nje járni. Nei!
þ>ví miður! þ>essar 200000 kr. hafa
farið í magann, munninn, nefið og, ef
til vill, upp í höfuðið. Allt að hálfri
annari miljón króna, eða því nær 20
kr. á hvert mannsbarn, gengu í kaffi,
tegras, sjokolade, tóbak, brennivín og
önnur vínföng. Nefið eitt á íslending-
um kostaði 76,500 lcr. það ár, eða rúma
krónu hvert nef á ungum og gömlum,
konum og körlum, en munnurinn 100000
kr., hvorttveggja samanlagt lítið minna
en öll viðarkaup. f>eir sem nú kvarta
yfir beinlínis sköttunum til landsþarfa,
því bera þeir sig ekki upp við sjálfa
sig undan þeim sköttum, sem þeir með
frjálsum vilja og vísvitandi gjalda til
kaupmanna með þessu framúrkeyrandi
kaffi-, brennivíns- og tóbaks-óhófi ? Hver