Ísafold - 14.01.1882, Blaðsíða 1

Árgangurinn kostar 3 kr.
innanlands, en 4 kr. er-
lendis. Borgist í júlímán.
ISAFOLD.
Pöntun er bindandi fyrii
ár. Uppsögn til áraskiptí
með tveggja mán. fyrirvarc
Auglýsingar í blaðinu kosta 10 aura fyrir hverja línu með meginmálsletri, en 8 aura með smáletri.
IX I.
Reykjavík, laugardaginn 14. janúarmán.
1882
Arið 1881 hefir að ýmsu leyti verið
eríitt ár fyrir íslendinga. Fyrir nýár-
ið í fyrra voru þegar komin mikil harð-
indi, en eptir að hið nýja ár var geng-
ið í garð, fóru þau sívaxandi fram í
marzmánuð að heita mátti að bjargleysa
væri komin yfir land allt; frostin voru
svo míkil að óvíst er að nokkru sinni
hafi meiri og langvinnari frost komið á
íslandi, og þau voru þess ollandi, að
skepnum varð eigi beitt, þóttjörðværi
nokkur. Með aprílmánuði byrjaði góð-
ur og mjög hagstæður bati, en vorið
var aptur á móti, eins og sumarið allt,
mjög kalt og þurrt, svo að mjög víða
fór eigi klaki úr jörðu og grasbrestur
varð hinn mesti á þurrlendi öllu; þar
sem votlent var og á fjallaflóum þeim,
er snjór hafði legið yfir allan veturinn,
var aptur á móti grasvöxtur í meðal-
lagi, eða því nær, og sakir þurrviðranna
var þar venju fremur hægt aðstöðu við
heyskapinn, en nýting var hvervetna
hin bezta. Haustið hefir verið gott og
veturinn til ársloka hvervetna þar sem
greinilega hefir til frjezt. þ>rátt fyrir
hin miklu harðindi í fyrra vetur og
þótt innistöður fyrir allt fje i mörgum
hagasælum góðviðrasveitum væru yfir
20 vikur, þá varð samt eigi fellir neinn
á fje í fyrra vor, svo kunnugt sje, nema
aðeins í suðurhluta Gullbringusýslu og
á Barðaströnd; aptur á móti munu
hross víðar hafa fallið úr megurð. Að
menn almennt gátu staðizt slíkan vík-
ingsvetur, átti sumpart rót sina í því,
að heyskapur var góður sumarið áður
og víða fyrningar miklar eptir hinn
blíða vetur þar á undan, en sumpart
má eflaust skoða það sem gleðilegan
vott um, að menn eru farnir að setja á
hey sín með meiri fyrirhyggju, en áð-
ur þegar menn felldu skepnur sínar,
þótt harðindi leggðust eigi að fyrri en
undir miðjan vetur. Fiskiafli var víðast
hvar i meðallagi, en síldarafiinn, þar sem
hann var stundaður, sjerlega góður ; að
vísu voru það mest útlendir menn, er
gagn höfðu af honum. en innlendum
mönnum ,var hann einnig til mikilla
hagsmuna, og það hefir komið í ljós,
að hann getur orðið mikil auðsupp-
spretta fyrir íslendinga, ef þeir hafa
kunnáttu og dugnað til að nota sjer
hann.
Verzlunin var yfir höfuð í erfiðara lagi,
að því leyti, sem kornvara öll var í ó-
vanalega háu verði, en um skort á að-
flutningum var hvergi getið, og það
var mikilsvert fyrir almenning að verð
á sláturfje var í betra lagi, því víða
urðu menn að fækka skepnum sínum,
eigi að eins af því, að heyaflinn var
lftill, heldur og af því, að fyrningar
voru víðast hvar engar. Sjer í lagi var
það eigi þýðingarlítið, að hægt var að
selja mikið fje og hross til Englands
sumpart fyrir peninga og sumpart fyrir
aðrar nauðsynjar; það var nýlunda að
menn fengu eigi alllítið fóðurkorn og
jafnvel hey frá Englandi, og þótt það
sje sorglegt, að slíka vöru þurfi að
sækja til annara landa, þá er það á
hinn bóginn vottur um, hvað hægra
mönnum er orðið en áður, að ná til
veraldarmarkaðarins og bæta með því
úr þörfum sínum.
Heilsufar var yfirhöfuð gott að því
undanteknu, að í fyrra vetur gekk yfir
andarteppuhósti á börnum, er mörg-
um þeirra varð að dauðameini, og síð-
ara hlut sumarsins bar víðsvegar, venju
fremur, á bólguveiki. Meðal þeirra
merkra manna, er land vort mátti sjá á
bak næstliðið ár, má sjer í lagi nefna
Halldór prófast Jónsson á Hofi.
í frostunum í fyrra vetur urðu nokkr-
ir menn úti og aðra kól til skemmda;
voru þó minni brögð að því en við
mátti búast; þess utan var það hið
helzta slys, að póstskipið Phönix fórst
vestur við Mýrar síðast f janúarmánuði
með hlaðfermi af vörum; marga af
skipbrotsmönnum kól mjög og 2 ljetu
lífið af því.
Af landsstjórninni er lftið að segja,
en það á einatt heima um hana, sem
sagt er um heimilisstjórnina, að hún
gengur því betur, sem hún gefur síð-
ur tilefni til umtals. Af lögum þeim,
er alþingi samþykkti voru fæst mjög
mikilsverð, og hinum þýðingarmestu
málum, er það tók til meðferðar, gat
það eigi ráðið til lykta. Nýjar opin-
berar stofnanir voru engar settar á
á fót, nje heldur ráðizt í nein ný al-
menn fyrirtæki, en almenningur lýsti
yfirhöfuð sama gleðilega áhuga, sem
undanfarin ár, á þvf, að nota
menntastofnanir þær, sem til eru
í landinu. Eins og að undanförnu
var töluverðu fje varið til að bæta sam-
göngur í landinu, enda sjer þess víða
merki; sömuleiðis var fje varið til að
bæta búnað og styðja ýms vísindaleg
og verkleg fyrirtæki, og má þess vænta,
að þetta allt beri síðar góðan ávöxt; í
því trausti hækkaði alþingi einnig að
mun fje það, sem lagt er af landssjóði
til síðastnefndra atriða.
Hið nýja alþingishús, sem jafnfra:
á að geyma forngripasafnið og lan<
bókasafnið, var fullgjört í sumar og Ijú
allir einum munni upp um það, hvei
vönduð og velgjörð bygging þessi s
Hið liðna ár hafa menn orðið
reyna aftaksharðan vetur, graslítið su
ar og dýrtíð; eigi að síður er eigi s
anlegt, að af þessu muni leiða nei
varanlegan hnekki fyrir velmeg
landsins og þess vegna má því helc
vænta þess, að sá framfarahugur, s<
í flestum greinum er farinn að vak
hjá landsmönnum, muni hafa góðan
rangur, þegar oss hlotnast betri ár.
Lífsábyrgð og lífeyrir.
í 28. blaði ísafoldar f. á. skýr^i hi
setti landlæknir J. Jónassen frá þvi,
menn gætu fengið hjá sjer skjöl þ;
sem nauðsynleg eru til að nota líf:
byrgðarstofnunina í Kaupmannahö
en með þvi að mönnum mun almer
vera lítið kunnugt hjer á landi hver r
má hafa af þesskonar stofnunum,
viljum vjer hjer fara nokkrum orðr
um þau atriði þeim viðvíkjan
er ætla má að helzt geti komið
greina hjer á landi.
þ>að er yfir höfuð ætlunarverk sto:
ana þessara, að því leyti sem unnt
með peningum, að bæta úr þeim var
kvæðum, er af því getaleitt fyrir sjá
an mann eða aðra, hversu óvístþað
hvað lengi maður lifir. Hin helztu st<
þeirra eru, að veita mönnum lifsábyr
og lífeyri, en hvoru þessu fyrir sig g
ur verið fyrirkomið á mjög mismr
andi hátt. Lífsábyrg'ð er venjulega;
því fólgin, að stofnunin tekur að s
að borga ákveðna upphæð, þegarm;
ur deyr, móti því, að fá ákveðið
lag á tilteknum gjalddögum; þanr
getur t. d. 25 ára gamall karlmað
fyrir 16 kr. á ári fengið ‘ tryggin;
fyrir því, að dánarbúi hans, eða hverju
sem hann hefir tiltekið, verði við fi
fall hans borgaðar út 1000 kr., og
sömu tiltölu meira eða minna eptir}
sem tillagið er meira eða minna;
ef hann eigi kærir sig um að fá tryg
inguna fyrir allt lífið, heldur t. d.
eins fyrir næstu 10 ár, þá þarf ha:
eigi að borga nema rúmar 8 kr. á í
í þau 10 ár fyrir lífsábyrgð upp
1000 kr. J>etta heitir lífsábyrgð u
stundarsakir (ophörende Livsforsi