Ísafold - 05.04.1882, Page 1

Árgangurinn kostar 3 kr.
innanlands, en 4 kr- er"
lendis. Borgist í júlímán.
ISAFOLD.
Pöntun er bindandi fyrir
ár. Uppsögn til áraskipta
með tveggja mán. fyrirvara.
Auglýsingar í blaðinu kosta 10 aura fyrir hverja línu með meginmálsletri, en 8 aura með smáletri.
IX 6.
Reykjavík. miðvikudaginn 5. aprílmán.
18 8 2.
FYEIELESTUE á bæjarþingsstofunni
miðvikudaginn kl. 6, um fornskipin,
framhald.
Sigurður Vigfússon.
(Aðsent).
Smápistlar írá Kaupmannahöfn.
I. Efnahagur íslenzkra kaupmanna.
|>að mun ekki vera svo ýkjalangt síð-
an, að einum nafnkenndum og velmetnum
' dansk-íslenzkum kaupmanni sagðist svo frá
kjörum sínum, er hann átti tal við skipta-
vini sína á Islandi, að hann væri marg-
sinnis ekki betur staddur en svo á vetrum í
Khöfn, að hann þakkaði sínum sæla, ef
hann ætti steinbítskjamma og gráðasköfu
að næra sig á eða annað því um líkt.
Hvern trúnað skiptavinirnir hafi lagt á
þessa sögu, er mjer ekki kunnugt. En það
þykist jeg vita, að nú um stundir muni
fólk ekki auðtrúa á shkt.—Hjer í Khöfn
er nú prentuð á ári hverju eins konar
skýrsla um efnahag manna, sem hjer eiga
heima eða dveljast hjer eigi skemur en
þriðjung ársins og eru í tekjuskatti, sum-
part eptir framtali sjálfra þeirra, sumpart
eptir áliti kunnugra manna. Lesendum
Isafoldar til gamans og fróðleiks hefi jeg
tínt úr skrá þessari um árið 1881 handa
þeim alla þá, er mjer vitanlega eiga eða
hafa átt nýlega verzlun á Islandi eða reka
þar kaupskap. Hjer kem jeg með þá; og
er fyrri talan aptan við nafnið árstekjurnar,
en síðari talan tekjuskatturinn um árið
(sveitarútsvarið), hvorttveggja í krónum.
1. Frú Harriet C. Hemmert... 30000. 900
2. N. H. Knudtzon 30000. 900.
3. I. P. T. Bryde 25000. 750.
4. W. Fischer 25000. 750.
5. C. J. Höepfner 21000. 630.
6. H. A. Clausen 18000. 540.
7. N. C. Havsteen 17600. 528.
8 J. E. B. Lefolii 12000. 360.
9. B. W. Lass 10600. 318.
10. H. Th. A. Thomsen 10000. 300.
11. Frú A. Gudmann 7400. 222.
12. Frú S. Asgeirsson 6000. 180.
13. J. H. E. Zöylner 6000. 180.
14. M. Smith 5000. 150.
15. H. E. Thomsen (+) 5000. 150.
16. V. Th. Thostrup 4200. 126.
17. N. Chr. Gram 4000. 120.
18. E. Jaeobsen 4000. 120.
19. Tryggvi Gunnarsson 4000. 120.
20. Lárus Snorrason 2800. 84.
21. Hjálmar Johnsen 2400. 72.
22. Jón Magnússon 2000. 54.
23. Jörgen H. Johnsen 2000. 54.
24. Jón Guðmundsson 1800. 45.
Hinir, sem hjer er ekki getið, eru ekki í
skatti; enn minnstu skatt-tekjur eru 800kr.
l. = Örum & Wulffs verzlun; 2. = P. C-
Knudtzons & Söns verzlun; 6. og 13. sam-
eigendur Hans A. Clausens-verzlana; þriðji
eigandinn er Holger P. Clausen í Stykkis-
hólmi.
Skýrsla þessi mun reka menn úr skugga
um það, að efnahagur kaupmanna vorra í
Khöfn sje almennt all-viðunanlegur. það
þarf líka svo að vera; verzlun getur ekki
þrifist nema menn hafi bein í hendi. Og
þótt sumir þeirra hafi tekið hlut á þurru
landi að erfðum eða því um líkt, má þó
segja um marga, og það einkum suma þá
al-íslenzku, að efni þeirra sjeu maklegur á-
vöztur mikillar atorku, elju og fyrirhyggju.
— EMBÆTTISPEÓF í LÖGFEÆÐI
við háskólann í Kaupmannahöfn hafa í
vetur tekið 2 Islendingar: Jón Jensson
(rektors Sigurðssonar) með 1. aðaleinkunn
og Guðlauqur Guðmundsson með 2. aðal-
einkunn.
Um vegabætur.
(Eptir Björn Björnsson búfræðing).
(Niðurlag frá bls. 20).
Jeg verð að álíta það fyrirkomulag
sem nú er á vegabótum vorum eigi
hið heillavænlegasta fyrir framtíðina.
þó vjer sjeum nú á eptir tímanum,
þurfum vjer eigi að fylgja gangi fram-
faranna fet fyrir fet á sama hátt og
þær þjóðir hafa gjört, sem nú eru á
undan oss; vjer getum tekið beina stefnu
eptir fyrirrennurum vorum á braut fram-
faranna, þó þeir stundum hafi farið
krókótt; því fyr getum vjer komizt á
líkt stig og þeir. En því lengur sein
vjer höldum áfram, að eyða vorum litlu
kröptum og efnum í viðhaldi hinna ó-
greiðu og óvaranlegu vega eptir hinu
gamla formi, því seinna komumst vjer á
hið rjetta stig. J>að er t. a. m. mjög
óheppilegt að kosta út mörgum þús-
undum árlega til fjallvegaruðnings, (t.
d. á Kaldadalsvegi og Grímstunguheið-
arvegi o. fk), sem eigi er bót að
nema eitt eða tvö ár á eptir, og gjör-
ir þar að auki eigi einusinni almennt
gagn í bráð, en eptir nokkurn tíma lið-
inn má búast við að það verði alveg
óþarft verk. Eptir því sem sjóvegsferð-
irnar aukast og batna hætta menn að
nota fjallvegina. En sje sú ástæða færð
fyrir viðhaldi fjallveganna, að þeir sjeu
ómissandi nú, þá færi jeg þá þýðing-
armiklu ástæðu aptur þar á móti, að
við það að bæta úr þessari stundar-
nauðsyn nokkurra manna, verður ó-
mögulegt, eða í hið minnsta mikið tor-
veldara en annars mætti vera, að full-
nægja einu aðalskilyrðinu fyrir vexti og
viðgangi allrar þjóðarinnar framvegis.
Svo lengi sem vér höldum áfram að eyða
kröptum vorum til viðurhalds fjallaveg-
anna, getum vér litlu kostað til gufu-
báta, hafna, lendinga o. fl. viðvikjandi
sjóferðum, eða til brúa og betri vega
í bygðunum. þ>að er líkt á komið með
vegina og með húsabyggingarnar.
Eigi að byggja nýtt og betra hús,
hættir maður að viðhalda hinu gamla,
en byggir hið nýja af þeim kröptum,
sem annars hefðu þurft hinu til viður-
halds. Alþingi er húsbóndi veganna,
og getur á sama hátt bætt hag þjóð-
arinnar með því að vinna henni í hag-
inn og byrja í tima á því að verja fje
því, er það veitir til vegabóta, á þann
hátt sem bezt má verða fyrir framtíð-
ina. Land vort er eigi svo peninga-
byrgt, að það geti eytt miklu til þeirra
verka, sem hafa einungis stundar þýð-
ingu, svo sem er vegaruðningur. Mestu
varðar að það, sem gjört er með al-
menningsfje, sje verulegt og varanlegt
eða hafi framfaralega þýðingu fyrir land-
ið eða þjóðina.
Með tilliti til vegagjörðar vil jeg
geta þess, að eigi varðar minna að veg-
urinn sje haganlega lagður en að frá-
gangurinn sje að öðru leyti góður; en
í því hefir mönnum mjög opt mistek-
ist; þar sem brúvegur heíir verið gjörð-
ur, hefir hann opt verið lagðursvo, að
hann annað hvort liggur fyrir áföllum
eða er of brattur svo eigi er að hugsa
til, að hann geti orðið notaður fyrir
æki á sínum tíma. Vil jeg til dæmis
taka Oskjuhlíðarveg upp frá Reykja-
vík. Til þess vegar hefir miklu verið
kostað; þó er hann svo úr garði gjörð-
ur, að hann naumast verður notaður
þegar farið yrði að nota æki almenn-
ara; hann er of erfiður; hann liggur
beint upp og ofan hæðirnar, sumstað-
staðar með halla sem i: 9—10; en
hægt hefði verið að leggja hann þar
sem hallinn er mjög lítill, með því að
sneiða fyrir hæðirnar1. Menn verða að
gæta þess, að á vegi er lárjettur bug-
ur (fyrir hæð; horizontal) betri en lóð-
rj ettur (yfir hæð; vertical), og að það
er óhyggilegt að kaupa prýði beinna
vega fyrir æfinlega erfiðleika. Eigi er
1) Eins er vegurinn yfir Kamba á Hellisheiði hin
mesta ómynd sakir of mikils halla, sem á löng-
um vegi ætti aldrei að vera meiri en í mesta
lagi 1 : 12.