Ísafold - 05.04.1882, Blaðsíða 3

á, að sameina kvennaskólana í báðum
sýslunum, og að kvennaskólinn stæði 1
Húnavatnssýslu, þvi hver Jsýslan fyrir
sig mundi hafa nog með að sjá um i
skóla hjá sjer, með sameiginlegum styrk
þess opinbera og beggja sýslnanna.
Eptir áskorun frá nokkrum mönn-
um í Svinavatnshrepp, til sýslunefndar,
var tekið til umræðu á fundinum að
færa brjefhirðingu frá Blönduós, að
Sólheimum eðaReykjum, því Blönduós
er álitinn óhagkvæmur brjefhirðingar-
staður, vegna hins mikla króks fyrir
póstinn í ófærð og illviðrum á vetrar-
dag, sem getur tafið hann um 2 daga,
eins og reynslan sýndi í seinustu suður-
ferð hans, og þurfa eigi ókunnugir ann-
að en líta á uppdrátt íslands til að sjá,
hvað það er úr vegi fyrir póstinn að
fara á Blönduós heldur en að fara um
Reyki, og þaðan austan megin Svína-
vatns og yfir Blöndu, þar sem Svartá fell-
ur í hana; þóþetta sje enn eigi ákveðin
póstleið frá Reykjum yfir Blöndu, þá er
það álit gagnkunnugra manna að póstleið-
in ætti að leggjast þannig, og fyrverandi
póstur fór jafnaðarlega þessa leið, og á-
leit hana þá hagkvæmustu, og er reynsl-
an i þessu sem öðru sannleiki, enn það
lá nú eigi fyrir sýslunefndinni bein upp-
ástunga um breytingar á tjeðum vegi.
Ef brjefhirðing helzt við á Blönduós,
eða þar verður póstopnunarstaður, og
póstopnun leggt niður á Sveinstöðum,
eins og ábúandi þar hefir farið framá,
þá mundi leiða af því, að bæði Áss-
og Svínavatnshreppar mundu óska eptir
aukapóstum af Blönduós að Kornsá
og Auðkúlu, í hverri ferð sem póstur
kæmi að sunnan og norðan, því í tjeða
hreppa ganga flest brjef að tiltölu við
aðra hreppa sýslunnar. f>að mætti
einnig búast við, að pósturinn sækti um
launaviðbót, ef hann ætti að gjöra sjer
krók á Blönduós í hverri ferð, sem
væri sanngjarnt að veita honum, alltað
200—300 kr., og væri óvíst hvort hann
gjörði sig ánægðan þar með, því póst-
ar hafa kveðið svo að orði, að þeir
vildu ekki vinna það til fyrir neina
borgun. Að yfirveguðum öllum ástæðum
með brjefhirðingu á Blönduós, sam-
þykkti sýslunefndin með öllum atkvæð-
um, að sækja um, að brjefhirðingleggð-
ist niður á Blönduós og færðist að
Reykjum, og póstopnunarstaður hjeld-
ist á Sveinstöðum, og þaðan gengi
aukapóstur um Blönduós á Skagaströnd,
þegar póstur kemur að sunnan, eins
og við gengist hefir. Sömuleiðis væri
aukapóstur sendur frá Sveinsstöðum
sömu leið í hvert sinn þegar póstur
kemur að norðan frá Akureyri, og er
vonandi að póststjórnin fallist á þessa
tilhögun, sem er hin hagkvæmasta fyrir
hlutaðeigandi hjeraðsbúa, og kostnaðar-
minnst fyrir landssjóðinn, þegar á allt
er litið. það er að búast við, að hin
umrædda breyting á brjefhirðingar-
23
stöðum hafi töluverðan tíma með sjer,
þar sem þarf að sækja um staðfestingu
þess í 30omilna fjarlægð til ráðgjafans
í Danmörku, og lýsir það bezt, hvað
óhagkvæmt ogaflvana vald vorrar inn-
lendu stjórnar er, því það væri hag-
kvæmara að þess konar mál þyrftu eigi
að ganga lengra en til landshöfðingja,
svo hlutaðeigendur þyrftu eigi að bíða
eptir úrslitum málsins um lengri tíma.
f>að var enn fremur samþykkt af
sýslunefndinni að ráða 2 búfræðingatil
þess að leiðbeina og starfa að jarða-
endurbótum í sýslunni næstkomandi
sumar, og hefir það að undanförnu vel
gefist, og aukið áhuga sýslubúa á fram-
förum til jarðabóta; eins og það er al-
mennt álitið, að bændur vanti næga
verklega kunnáttu við ýms jarðabóta-
störf, og að sú fræði þyrfti að kennast
í búnaðarskólum, þá virðist það vel
fallið, meðan slíkir skólar komast eigi
á stofn, að halda búfræðinga til leið-
beiningar, þar sem áhugi er vaknaður
til framfara í þeirri grein, til þess að
hvetja bændur og leiðbeina þeim, sem
komnir eru í. fasta lífsstöðu, og geta
eigi á annan hátt aflað sjer þeirrar
kunnáttu, sem að því ætlunarverki þeirra
lítur; því ekki geta þeir hjeðan af
gengið á búnaðarskóla, og seint er að
bíða eptir búfræðingum af innlendum
skólum, sem enn eru eigi stofnaðir.
f>að er því vonandi, að sýslunefnd Hún-
vetninga fái opinberan fjárstyrk til
launa handa tjeðum búfræðingum, auk
þess sem þeir fá af sjóði búnaðarfjelags
sýslunnar, og dagkaups þess, semþeim
er ákveðið af þeim, sem þeir vinnahjá
að sumrinu.
U111 ágang af skcpnum.
Eitt af hinum þýðingarmestu atriðum
landbúnaðarmálsins eru ákvarðanir til að
koma í veg fyrir bótalausan ágang af skepn-
um annara. Að hinar núgildandi lagaákvarð-
anir um þetta efni sjeu ófullkomnar og þurfi
umbótar við, kemur flestöllum saman um,
en um hitt eru aptur deildar skoðanir, hverj-
ar ákvarðanir sjeuhagfeldastar. Uppástung-
ur þær, sem gjörðar hafaverið umþettaefni,
eru yfir höfuð þrennskonar, sem sje að ákveða
að menn skuli vera skyldir til: 1. að gjöra
griphelda girðingu á landamerkjum á móti
grönnum sínum, eða 2. hlíta ítölu, ef ein-
hver þeirra óskar þess; eða 3. að gjalda bæt-
ur fyrir ágang þann, er skepnur þeirra gjöía
í landi annara. 1. Sú ákvörðun, að menn
skuli vera skyldir til að gjöra griphelda
girðingu á landamerkjum móti granna sín-
um, er hann óskar þess, hefir forn lög og
jafnvel foma venju við að styðjast, en það
sem hefir valdið því, að lög þessi hafa eigi
verið notuð og venja þessi laggst niður, er
hætt við að enn mundi valda því, að þar að
lútandi ákvarðanir yrðu að litlum notum, og
þetta er án efa kostnaðurinn. Kostnaður-
inn við að byggja og viðhalda gripheldum
girðingum er á flestum stöðum svo mikill,
að gagnið, sem af þeim er, nemur honum
enganvegin; gagn þetta er sem sje eigi svo
mikið, sem virðast kann 1 fljótu bragði, því
bæði mundi girðingin sjaldnast veita vöm
nema fyrir stórgripum, og svo mundi hún
að eins vera til verulegs gagns þann tíma
árs, sem jörð væri snjólaus, en af hrossum
er einatt tilfinnanlegastur ágangur þann tíma
árs, sem klaki og snjór mundi liggja að
girðingunni, svo að engin vörn væri aðhenni.
En á hinn bóginn er kostnaðurinn mikill;
það mundi eigi vera landmikil jörð, þótt
vörzlugirðing fyrir landinu þyrfti að vera
svo sem 2000 faðmar á lengd; þótt nú grann-
ar þess manns, er á slíkri jörð byggi, væru
skyldir að gjöra helminginn, þá mundi þó
vera svo mikið verk að gjöra 1000 faðma langa
girðingu, að hver maður mundi líta í kring-
um sig, áður en hann færi að ráðast í þann
kostnað, er til þess þyrfti, sem venjulega
væri eigi til neinna nota fyrri en girðing-
unni væri allri lokið, einkum þegar hann
gætti þess, hversu mikið mundi kosta árlegt
viðhald á henni framvegis. það væri einn-
ig því að eins skynsamlegt af honum að
verja fje og fyrirhöfn til girðingar þessarar,
að hann sæi eigi, að hann gæti á annan hátt
varið því til meiri hagsmuna, en þetta
mundi óvíðast eiga sjer stað. þótt lögin
því veittu mönnum þann mikla rjett, að
geta heimtað af grönnum sínum, að þeir
girtu landið móti sjer, þá mundi sjaldnast
vera fært að nota rjett þennan, ogþótthann
væri notaður, þá væri það aðeins að nokkru
leyti og nokkurn hluta ársins, að girðingin
veitti vörn fyrir ágangi af skepnum annara.
En svo þýðingarlítill sem sá rjettur optast
nær yrði, er hjer ræðir um, þá leggur hann
þó jafnframt mjög þungbæra birði á herð-
ar þeim, sem kvaddir kynnu að verða til
að gjöra girðinguna, því opt getur staðið
svo á, að þeir hafi svo sem ekkert gagn af
girðingunni eða að minnsta kosti miklu
minna en granni þeirra; jeg tek dæmi, sem
víða getur átt við: bóndi á bæ upp undir
afrjett er kvaddur garðlags af granna sínum
næst fyrir neðan; garðurinn veitir bóndan-
um enga vörn, því hann verður að eins
fyrir ágangi af afrjettarpeningnum og það
er heldur eigi til vörzlu fyrir skepnum
hans, að granninn vill byggja garðinn;
en þótt garðurinn gjöri fyrnefndum bónda
ekkert gagn og þótt skepnur hans gjöri
öðrum sjaldan eða aldrei mein, þá skal
hann samt vera skyldur að leggja fram að
sínu leyti kostnaðinn til hennar og við-
halda henni framvegis, meðan granna hans
gott þykir; þetta er svo þungbær og svo
ósanngjöm byrði, að hún er eigi bótalaust
leggjandi á herðar nokkurs manns. A-
kvörðun sú, sem hjer ræðir um, er því í-
sjárverðari, sem óhlutvandir menn gætu að-
eins haft hana sem grýlu á granna sína.
Svo óvíða sem gagnið að girðingunum
mundi borga kostnaðinn fyrir einstaka
menn, þá mundi það þó enn síður eiga sjer
stað fyrir landið í heild sinni, því á sama
má því standa, hvoru megin við ein landa-
merki að hestur bítur gras, ef rjetturinanna
að eins er eigi fyrir borð borinn; beitilandið
í heild sinni framfleytir eigi fleiri skepnum
fyrir það, þótt því sje skipt sundur með
afar-kostnaðarsömum girðingum. það eitt
er landinu til sannra framfara, er gefur
beinhnis eða óbeinlínis meiri afrakstur að
tiltulu við tilkostnað, heldur en annað, er