Ísafold - 08.06.1882, Side 1

Argangurinn kostar 3 kr.
innanlands, en 4 ltr. er-
lendis. Borgist i júlímán.
ISAFOLD.
Pöntun er bindandi íynr
ár. Uppsögn til áraskipta
með tveggja mán. fyrirvara.
Auglýsingar í blaðinu kosta 10 aura fyrir hverja línu með meginmálsletri, en 8 aura með smáletri.
IX 12.
Reykjavík, fimmtudaginn
8. júnímán.
18 8 2.
Nokkur orð
uiii ullarverkun og ullarverzlun.
Af öllum verzlunarvörum íslending'a
er engin, sem eins mikið verð liggur
í eins og ullin ; svo sem sjá má á
verzlunarskýrslum fyrir undanfarin ár,
þá eru það hjer um bil 1800000 pd. af
ull, sem árlega er ílutt út úr landinu
og liggur þá í augum uppi, hversu
mikilsvert er fyrir landsmenn, að þeir
gætu fengið sem mest verð fyrir hana.
f>að hefir því lengi verið, að þeir, sem
unnað hafa framförum landsins, hafa
viljað styðja að þessu með því að fá
menn til að vanda sem bezt þvott ull-
arinnar, í þeirri von, að íslenzk ull
mundi þá komast erlendis í meira álit
og hærra verð, og hversu mikilsvert
það væri er auðsætt af því, að hver
eyrir á ullarpundinu munar landið allt
um 18 þúsund krónur, en það leiðir
af sjálfu sjer, að erfitt er að fá því
framgengt, að hver einstakur maður
vandi sem bezt ull sína, þegar lítill
eða enginn munur er gjörður á því í
verðinu, og að tilraunir þessar hafinokk-
urn verulegan árangur haft, að því er
snertir verðið á íslenzkri ull erlendis, er
oss ókunnugt; en þar sem tilgangurinn
með þessu að eins hefir verið sá, að
bændur gætu fengið meira verð fyrir
ull sína, þá er auðsætt, að sama til-
gangi má ná, ef menn geta verkað
ullina svo, að hún verði þyngri i vikt-
ina, án þess að vera síður útgengileg;
nú stendur svo á, að íslenzkir kaup-
menn heimta að ullin sje hrein og
bændur verða því að þvo hana; en
auk sjálfra óhreinindanna, þá er sauð-
fitan í ullinni, sem eigi er nauðsynlegt
að koma burtu, til þess að ullin sje
góð verzlunarvara, en sje lögurinn,
sem ullin er þvegin úr, mjög heitur,
sem almennast mun vera, þá bráðnar
sauðfitan að mestu leyti úr; sje lögur-
inn aptur á móti eigi nema rúmlega
nýmjólkurvolgur, þá bráðnar sauðfitan
eigi, en auðvitað er, að þvotturinn
verður þá erfiðari, ef ullin á að verða
eins hrein eins og ef lögurinn er heit-
ari1. Afleiðingin af því, að þvo ullina
þannig, er, að hún ljettist eigi nærri
því eins mikið, eins og þegar sauðfitan
bráðnar úr; og á hinn bóginn verður
hún þó eigi síður útgengileg til verzl-
I) |>ess má geta, að það er eigi að marka, þótt
ull, sem mikil sauðfita er í, sje eigi vel hvít,
meðan hún er vot; hún lýsist við þurrkinn.
unar; vjer vitum af eigin raun, að ull,
sem mikil sauðfita er í, getur orðið
með útlitsfallegustu ull, og auk þessa
höfum vjer ástæðu til að ætla, að ullin,
þannig þvegin, sem nú var sagt, muni,
eins og síðar segir, erlendis verða út-
gengilegri en annars.
En það, sem vjer hjer ætluðum sjer
í lagi að taka fram, er eigi, hvernig
ætti að þvo ullina, heldur hvort eigi
mundi vera rjettast og bezt til þess,
að fá sem mest fyrir hana, að þvo
hana alls ekki, og að kaupmenn keyptu
hana hjer óþvegna og seldu hana svo
erlendis, og þótt oss bresti þá þekk-
ingu, sem þörf væri á, til að gjöra
fullkomna grein fyrir þessu, þá er þó
málið í sjálfu sjer svo mikilsvert, að
vjer viljum eigi leiða hjá oss að láta 1
ljósi skoðun vora um það, og þær á-
stæður, er hún byggist á, til að vekja
eptirtekt annara á þessu atriði og gefa
þeim mönnum tilefni til að íhuga það,
sem ástæður hafa til að kynna sjer
það betur og reyna það.
Vjer höfum talað um það við ýmsa
íslenzka kaupmenn, hvernig íslenzk
ull ætti að vera verkuð, svo að sem
mest verð fengist fyrir hana, og þeir
hafa eigi getað gjört oss aðra grein
fyrir því, en að hin hreinasta ull seld-
ist bezt, en þó hafa þeir eigi viljað
staðhæfa, að þeir ættu von á mun
meira verði fyrir hana, heldur en aðra
miður þvegna ull; sama sagði oss
ullarkaupmaður einn í Kaupmanna-
höfn, er vjer leituðum upplýsingar hjá
þessu viðvíkjandi; hjá ullarkaupmanni
þessum sáum vjer margs konar ull frá
ýmsum löndum, en af öllum þeim ull-
artegundum, er hann hafði, að undan-
tekinni pólskri úrgangsull, var íslenzka
ullin í minnstu verði og þó var hún
hreinust og hvítust; í útlöndum er
ullin sem sje venjulega seld óþvegin,
að því undanteknu, að nokkuð er
skolað af fjenu, áður en ullin er
tekin af því1. þegar vjer nú inntum
ullarkaupmann þennan o. fl. eptir, hvort
búast mætti við þeim mun meira verði
fyrir hina bezt þvegnu íslenzku ull,
sem hún ljettist meira í þvottinum en
hin miður þvegna, þá gátum vjer ekk-
ert fullnægjandi svar fengið. Af þessu
virðist oss þá eigi vera annað að ráða
I) Fje það, sem vjer höfum sjeð á nokkrum stöð-
um á pýzlcalandi og Englandi, var allt svo ó-
hreint, að vjer eigi höfum sjeð neinar kindur
eins óhreinar hjer á landi, nema þær, sem
hýstar hafa verið í blautum húsum.
en það, að af þveginni íslenzkri ull að
vera, sje sú að vísu útgengilegust, sem
bezt er þvegin, og því vilja kaupmenn
hana einnig helzt, þegar þeir fá hana
fyrir sama verð, en um verulegan
verðmun á henni erlendis sje þó eigi
að ræða; á hinn bóginn hlýtur hinn
mikli verðmunur á íslenzkri ull og
flestöllum útlendum ullartegundum að
liggja í öðru en því, að hin íslenzka
ull sje eigi nógu vel þvegin; vjer
ætlum, að verðmunurinn leiði öllu heldur
af gæðum ullarinnar í sjálfu sjer; verð-
munur sá, sem er á sunnlenzkri og
norðlenzkri ull, getur einnig komið af
því, að hin sunnlenzka ull er, vegna
útilegunnar og meðferðarinnar á fjenu,
grófari (og sauðfituminni) en hin norð-
lenzka, fremur en af því, að hún er
lakar þvegin.
Að vísu skyldu menn ætla, að á
ullarverkstöðunum vildu menn mikið
heldur þvegna ull en óþvegna; reyndar
er öll ull venjul. þvegin þar áður en
farið er að vinna úr henni, svo að það
sparar enga fyrirhöfn að hún sje
þvegin áður. en sá vanhagur, sem að
því er fyrir bóndann, hvað ullin ljett-
ist í þvottinum, er hagur fyrir þann,
sem ullina kaupir til að vinna úr henni,
með þvf að hann fær þá meiri ull í
hverju pundi; en þegar hann hvort
heldur er þvær ullina, þá er eigi sagt,
að hann gjöri þann greinarmun, sem
vert er á hinni þvegnu og óþvegnu
ull, og auk þess getur þvotturinn haft
þá verkun, að ullin virðist verri en
hún í raun og veru er, eða að hann
beinlínis skemmi hana, eða hvort-
tveggja.
Einn af höfuðkostum ullarinnar er
það, að hún sje fín og mjúk, en það
er almenn regla, að því fínnisem ullin
er þvi meiri sauðfita er í henni; þótt
nú sauðfitan í sjá.lfu sjer sje til einkis
gagns, og sje hreinsuð úr áður en
ullin er unnin á verkstöðunum, þá
getur það þó þótt vottur um grófa og
slæma ull að hana vanti, svo að sú ull
sem sauðfitan er þvegin úr, sje að mun
óútgengilegri. Annar af höfuðkostum
ullarinnar er að hún sje eins og lífmikil
og hárin fjaðurmögnuð, og kippi sjer
í bugður, svo að þau geti þæfst og
fljettast sem bezt saman þegar ullin er
unnin1. En þegar ullin kemur í heitt
vatn, þá missa ullarhárin fjaðurmagn
1) Að eins sjerstaka ull er farið svo með, að hár-
in liggi beint og sljett (Kamuld).