Ísafold - 29.06.1882, Blaðsíða 2

frá Ameríku fróðleg skýrsla um þetta
efni, og vil jeg setja hjer dálítinn út-
drátt úr henni:
„Vjer minnumst þess ekki, að nokk-
urn tíma hafi verið jafn mikið af ís 1
Atlantshafinu, eins og á þessum vetri,
eður ísinn hafi komizt jafnlangt suður.
Lengst af hafa strendur Newfoundlands
verið innilokaðar af ís, svo hvergi hef-
ir sjezt í auðann sjó. Snemma í febr-
úarmán. byrjaði ísinn að reka suður í
Atlantshafið á vanalegar skipaleiðir.
Gufuskipið „Australía“ frá Hamborg,
silgdi 19. febr. á leið til New York
fram hjá miklum ís á 46. gr. 30*. N. B.
45- g’r- 3o‘. V. Lg. Fjögur önnur skip
komust nokkuru seinna inn í ísinn á
45- gr- 4°‘- N. B. 44. gr. 32.* V. Lg.
8. apríl. á leið frá Havre til New York
missti danska gufuskipið „Hermod“
skrúfuna, og brotnaði að framan í ísn-
um, þetta skeði á 43. gr. 40“ N. B.
49. gr. 30*. V. Lg. Framendi skips-
ins fylltist af sjó en skipið sökk þó
ekki, þvi vatnsþjett hólf voru í því; í
marga daga sást ekki út fyrir ísinn,
ýmist stórar íshellur, sem náðu yfir
margar mílur, ellegar stór ísfjöll sem
voru 500 til 600 fóta? há og yfir 1000
fet að ummáli. Skipið flæktist marga
daga í ísnum, en skipverjar máttu þola
miklar mannraunir af frosti og sjóvolki;
um síðir komst skipið til New York
fyrir framúrskarandi dugnað skipstjóra
ok skipverja, eptir að hafa farið 270
mílur, með stórt gat á bógnum og
fullann framendann af sjó. — Annað
skip ætlaði inn í Louisburghöfn, sem
optast er islaus, en það varð að hverfa
þar frá vegna íss og hleypa til Halifax
í „Limosa“ frá Aberdin í Skotlandi,
rakst á ís á 46. gr. 30.“ N. B. 47. gr.
30/ V. Lg., stórt gat kom á skipið svo
framendi þess fyltist af sjó upp að
þilfari, en járnskilrúmið hjelt, svo sjór
fjell ekki lengra aptur, og skipinu varð
bjargað til lands; fyrst á 43. gr. 30'.
N. Br. komst það út úr ísnum. — Tvö
stór vöruflutninga gufuskip hafa farizt
í ísnum, og mörg bilað að meira og
minna leyti. Talsvert af sel hefir sjezt
á þessum ís, en hætt er við, að hann
uni hag sínum illa í sumar, þegar bú-
staður hans er bráðnaður, en langt er
að fara til átthaganna aptur. Selveiða-
skipin við New foundland og Grænland
hafa veitt lítið í vetur vegna óvanalega
mikils íss“.
Greinin endar með þeim ályktarorð-
um, að árið 1882 verði fyrir langan
tíma merkilegt ísa ár fyrir sjófarendur
í Atlantshafinu; ísinn hafði náð yfir
mörg hundruð mílna svæði á vanalegum
skipaleiðum milli Evrópu og Ameríku.
í byrjun aprílmán. hafi fsinn verið
kominn suður á 43. gr. 20*. N. B. og
44. gr. 32“. V. Lg., og mikil Hkindi
væru fyrir því, að ísinn ræki enn lengra
suður.
Spádómurinn rættist, í apr. varð ís-
inn þjettari og rak lengra suður. í
skýrslu er kom í dag (6. maí) er þess
getið, að gufuskipið „Donau“ fráBremen
á leið til New York fór 9. apríl inn í
ís — stóran borgar-ís — á 42% gr. 44.'
N. B. f>að er á sömu breiddargráðu
sem Portúgal og suðurendi Ítalíu, ná-
lægt því jafnlangt fyrir suðvestan ís-
land eins og Spisbergen er fyrir norð
austan það, eða 6 sinnum lengra fyrir
suðvestan ísl. en vegalengdin er á
milli ísl. ogGrænlands. þetta er mjög
merkilegur viðburður. 18. spríl brotn-
aði gat, í ís, á gufuskip við st. Frangfis
höfða, sem þó lcomst af. Mörg fleiri
dæmi eru tilfærð, en svo virðist sem
ísinn hafi farið að minnka eptir 20.
apríl. 26. s. m. er telegraferað frá
Newfoundland að isinn sje á förum, og
annar telegram frá Quebeþ 23. apr.
skýrir frá því sama.
J>ótt íshafið sje ótæmandi ísforðabúr,
þá er þó líklegt að dálítið rýmist til,
þegar slík ógrynni af ís, sem í vet-
ur, rekur suður ísuðurhöf og bráðn-
ar þar. Enda þó líklegt sje, að það
geti enga verulega breytingu gjört,
að landsins versti óvinur ísinn villist
afvega suður í höf, og hverfur þar,
þá getum vjer íslendingar samt ekki
látið vera, að gleðjast af því. Jeg hefi
því sett þennan útdrátt hjer, auk þess
sem hann er að mörgu leyti merkileg-
ur. Skyldi svo vera, að Gólfstraumur-
sje að breytast um nokkurn ára kafla,
þá gæti sá viðburður haft skaðlega
verkun á veðuráttufar áíslandi, en von-
andi er að þetta sje hugarburður einn,
og að orsakirnar til þessa mikla ísreks
sje óvanalega sterkur Norðanstraumur,
en ekki að svo sje, að Gólfstrauminum
sje farið að förlast. — Furðanlegt er
það, að ekki skyldi vera ísalög mikil
í vetur á íslandi allt fram í miðjan
aprílmánuð, þegar svo mikið norðan-
rek hefir verið annarstaðar snemma í
febrúarmánuði, en þetta má ske jafn-
ast upp í vor.
það er eitt með öðru eptirtektavert við
þessa sögu, hversu fá skip hafa farizt í ísn-
um í vetur, af öllum þeim fjölda er fer og
kemur vestan um haf, og að þeim hefir
orðið bjargað til lands þó þau hafi lask-
azt stórlega í ísnum, en það er mikið
að þakka byggingarlagi þeirra, flest
þeirra eru stór skip, byggð eingöngu
úr járni, með vatnsheldum hólfum, sem
sterk járnskilrúm eru á milli, eins og
að framan er á vikið. A eitt skipið
í vetur er sagt að brotnað hafi í ísnum
6 álna langt gat, en þó komst skipið
til lands, því að eins fremsta hólfið
fylltist af sjó upp að neðra þilfari.
J>etta er sönnun fyrir því, hvernig
hentugast er að hafa skip þau, sem
höfð eru til póstferða norður fyrir ís-
land á vorin.
Mjer er það í fersku minni, að þeg-
ar talað var um, fyrir 3 árum, þá ný-
breytni, að láta bæði póstskipin fara á
sumrum norður fyrir land, þá var sú
tillaga nær því fallin, fyrir skýrslu, er
skipstjórarnir á Díönu sendu stjórninni,
hvar í stóð, að það væri óforsvaranlegt
að voga manna lífi og vörum norður
fyrir ísland á járnskipi. Gufuskipafje-
lagið danska, sem hafði boðizt til, að
senda bæði skipin norður, átti ekki
önnur skip en úr járni, en „Díana“
var trjeskip.
Framantöld dæmi sýna þó, að sterk
og vel byggð járnskip, eru betri i ís
að leggja, en trjeskip, nema þau sje
því rammgjörvari, einkum er það vegna
þess, að eigi er hægt að koma fyrir
vatnsheldum hólfum í trjeskipum.
Selveiða skipin sem byggð erutil þess
að eiga við ís alla sina daga, eru nú
flest orðin úr járni.
Jeg gat þess í framanprentaðri grein, er
rituð var 6. maí um hafstrauma og isrek,
að þegar seinast frjettist frá Ameríku,
hefði ísinn verið að reka frá ströndum
Newfoundlands, en það varaði ekki lengi,
því epfir síðustu frjettum láu mikil haf-
þök 20. maí, meira en nokkur hefir
áður þekkt, yfir fiskimiðum þar, og
og fyrir sunnan vanalega skipaleið frá
Englandi til New York. þ>að var bæði
heliuís í stórum spöngum sem náðu
yfir mílu vegar, og borgarís svo hár,
að sumir jakar voru sagðir allt að 1000
feta háir og sáust á 40 enskra mílna
fjarlægð, hætt er við, að hjer sje nokk-
uru við aukið og ýkt. ísfjöll þessi
áttu að vera sjeð suður á 43.0 N. B.
og 47°. V. Lg., sem er enn þá ólíklegra,
þar sáust á ísnum selir og ísbirnir,
ýmist dauðir eða lifandi. Suðurrek
hefir allt af verið í ísnum, sem sýnir
jafnan og harðan norðanstraum, þegar
þar kemur suður bráðnar ísinnfljótlega,
ekki er það svo ótrúlegt, að Gólfstraum-
urinn kólni nokkuð á því svæði þar sem
öll þau ógrynni af ís bráðna. Skipið
„Magdelene" mætti daglega ís á 43.0
N. B. frá 7. til 17. maí. 20. maí var
isinn nær því landfastur við Nýa Skot-
land og suðurenda Newfoundlands, láu
þá nálægt 100 skip föst þar í ísnum,
þar á meðal 2 stór gufuskip ; 2 önnur
gufuskip skrúfaði ísinn 20 áln. upp á
þurt land.
„Víðar er pottur brotinn“ en á ís-
landi. Ár þetta er sorglegt ísaár, og
gjörir fjölda manna ómetanlegt tjón.
Merkilegt er það, að ísinn byrjaði í
febrúarmán. að reka suður meðströnd-
um Ameríku, langt sunnar en ísland
liggur, en gjörði fyrst hafþök hjer við
land í miðjum april. Fyrstu dagana
af júni lá 15 til 20 mílna breið hafís-
spíldá fyrir austan landið, en mjókkaði
suður allt að Ingólfshöfða, eptir því
sem ýmsir skipstjórar segja, fjöldi skipa
urðu því frá að hverfa, ýmist vestur
fyrir land eða til Færeyja. Frá 7. til
10. júní fór ísspildan að mjókka, og 12.
júní var hafið austan við landið orðið