Ísafold - 21.09.1882, Blaðsíða 3

87
í/
er því eigi hægt að segja fóðurgæði
þess, því að þau er alls undir því kom-
in af hverjum korntegundum þetta mjöl
er samsett. þ>etta fóðurmjöl, sem herra
Eggert Gunnarsson flutti hingað í fyrra
sumar, reyndi jeg að nokkru, og reynd-
ist mjer það heldur gott handa kúm
til mjólkur, en eigi þori jeg þó að telja
fóðurgæði þess meiri en fjórða hluta
minni en rúgs.
7. Úrsigti (Klid). Úrsigti er hrat-
ið eða hýðið af ýmsum korntegundum
möluðum, er það því mjög misjafnt að
gæðum, bæði eptir því, af hverjum korn-
tegundum það er, og hversu mikið er
af kjarnanum í. Verður því eigi sagt
með neinni vissu, hversu mikið þarf af
því til fóðurs á móts við korntegundirn-
ar sjálfar eða töðu. Björn búfræðing-
ur Bjarnarson hefur ritað grein urn
fóðuriæti, og er hún prentuð i ísafold
VIII, 20, 5. dag ágústmánaðar 1881.
þ>ar talar hann um þetta úrsigti (Klid),
en mjer virðist hann eigi taka það ljóst
fram, hversu mikil fóðurgæði úrsigtis-
ins er á móts við hey ; en það gefur
hverjum einum að skilja, að þau eru
miklu minni, en kornsins sjálfs, sjálf-
sagt þriðjungi minni, ef eigi meir; en
ef einhver vill kaupa úrsigti til fóðurs,
verður sá hinn sami, að finna hlutfallið
við reynsluna, enda þarf eigi langan
tíma til þess, einkum ef úrsigtið er
notað til fóðurs handa kúm, því að þá
segir mjólkin fljótt til.
Um olíukökur þarf víst lítið að
ræða að þessu sinni; því að þeirra mun
lítill kostur nú í haust. Björn búfræð-
ingur Bjarnarson hefur um þær talað i
grein sinni, sem jeg þegar gat um. En
þó vil jeg taka það fram, að ef olíu-
kökur eru hafðar til fóðurs, sem helzt
mundi verða handa kúm, má eigi gefa
mikið af þeim í senn eða í hvert mál;
því að annars verður olíubragð af mjólk-
inni, og þykir það eigi gott.
Mörgum þykir það að mikilli
korngjöf, að skepnurnar verði kviðlitl-
ar, og eru hræddir við, að skepnurnar
t. a. m. sauðfje, kviði sig eigi eins vel
á eptir og taki eigi eins sumarbata,
en slíkt eru hjegiljur einar. Eins og'
eg gat um áður, hef jeg ávallt gefið
kúm þeim, sem jeg hef átt, helming
fóðurs í korni, og hefur eigi borið á því,
að þær hafi eigi kviðað sig á sumrum,
eða eigi þrifizt eins vel fyrir það.
Kindur þær, sem jeg hef átt, hafa ein-
att verið talsvert strengdar á vorum
eptir veturinn, og hefur eigi heldur bor-
ið á því, að slíkt hafi komið þeim að
neinu meini, enda hafa þær verið feit-
ari og þriflegri en flestar aðrar kind-
ur, sem gengið hafa í sama hagkvisti,
og að eins haft hey eitt að fóðri að
vetrinum til. Jeg veit þess og dæmi,
að 60 ám var um 3 vikur gefið að eins
korn (ertur), og ekkert hey, og bar
ekkert á, að þeim yrði það að nokkru
meini.
þ>að er sjálfsagt, að grasbítum öll-
um er það eðlilegra, að fá talsvert af
heyi til fóðurs; en þegar sagt er, að
sauðkindin t. a. m. þurfi eitthvað til
jórturs, þá jórtrar hún eigi af því, að
jórtrið sje nauðsynlegt, heldur af því,
að fæðan er þannig, að hún þarf að
tiggja hana betur, en hún gjörði að upp-
hafi, ef hún á að koma skepnunni að full-
um notum. Jeg segi þetta eigi í því
skyni, að jeg vilji ráða neinum til að
ala skepnur sínar á korni einu, heldur
til þess, að bændur skuli eigi vera
hræddir við, að gefa skepnum sínum
talsvert af korni og lítið af heyi, ef
svo stendur á. En hitt er athugandi,
að ef kindur fá lítið annað en korn til
fóðurs í innistöðum, getur hæglega svo
farið, að þær venjist á, að jeta ullina
hver af annari; því að það ereðlijórt-
urdýranna, að jeta opt, og verður því
fyrir, þegar maginn er orðinn tómur,
að narta í hvað eina, sem fyrir verður.
SAMSKOT HANDA fSLENDINGUM,
ERLENDIS.
Oss er skrifað frá Khöfn, að undir eins
og landshöfðingi Hilmar Finsen kom þang-
að, hafi ýmsir stórhöfðingjar og merkismenn
þar leitað fundar við hann til að ráðgast um
hjálp handa Islendingum. Gengu menn
síðan í nefnd og rituðu áskorun til sam-
skota um allt land í því skyni. Er landsh.
einn 1 nefndinni, og etasráð H. A. Clausen,
gjaldkeri. Er búist við miklum árangri
þar af, með því að mjög mikið orð fer af
harðærinu hjer í dönskum blöðum, sem má,
en þar í landi er veltuár, uppskera t. a. m.
hin bezta Samskotin voru að eins nýbyrj-
uð, og höfðu konungur og drottning gefið
2000 kr., og krónprinsinn og krónprinsessan
1000 kr.; auk þeirra höfðu þessir gefið
mest: kaupmennirnir H. A. Clausen, J. P.
T. Bryde, F. T. Adolphs Enke, G. Halkjer
& Co., L. P. Holmblad, Jakob Holm &
Sönner, J. P. Suhr & Sön og E. Nobel
500 kr. hver, Bille Brahe greifi 400 kr.,
Krag-Juel-Yind-Frus greifi og Georg Peter-
sen kaupmaður 300 kr. hvor.—Til þess að
koma sem mestu með af gjafakorni var
Romny, sem er stærra skip en Arcturus,
látið fara síðustu strandferðina í hans stað
frá Kh. 28. ágúst, og Arcturus var þar að
auki látinn fara nýja aukaferð hingað til
Rvíkur daginn eptir, 29. ágúst, og kom hann
hjer 12. þ. m. Vegna óvissunnar um ísinn
nyrðra átti ekki að senda neitt gjafakorn
með Romny til norðurlands, heldur að eins
á vesturhafnirnar Isafjörð, Patriksfjörð og
Stykkishólm. Sagt er að áformað sje að
leigja seglskip í haust með gjafakorn til
norðurlandsins. það er og skrifað að lands-
höfðingja muni falið á hendur að sjá um
útbýtingu gjafanna.
Frá Englandi er oss skrifað, að útaf á-
skorun þeirri, er auglýst var í síðasta blaði
Isafoldar, hefir þar myndast nefnd manna
til að standa fyrir samskotunum ; borgar-
stjórinn (Lord Mayor) í Lundúnum er for-
maður nefndarinnar, en sendiherra Dana í
forföllum hans ; meðal þeirra annara sem í
nefndinni eru, er einkum getið um, að
Morris, frú Sigríður, kona Eiríks meistara
Magnússonar, og F. S. Ellis, bróðir borgar-
stjórans leggi mikið kapp og alúð á að safna
samskotunum, enda var þegar búið að safna
allmiklu fje um lok fyrra mánaðar; barón
Hombro hafði gefið £ 100 (1800 kr.); það
hafði og verið ráðið að senda fóðurbjörg
til Borðeyrar frá Englandi, um miðjan mán-
uðinn.
Enn fremur er von á samskotum frá
Norvegi og Svíþjóð, og sömuleiðis frá Ame-
ríku, en um þau er oss að öðru leyti ó-
kunnugt.
Með sjerlegu þakklæti megum vjer taka
á móti þeim mikla styrk, sem þannig er
von á, og viðurkenna bæði rausn og góðvild
gefendanna og alúð þeirra manna, er gjöra
sjer fyrirhöfn fyrir, að safna samskotunum ;
að vísu höfum vjer það álit á framförum
þeim sem orðnar eru hjá þjóð vorri og ber-
um það traust til fyrirhyggju manna, menn-
ingar og framkvæmdarsemi í sambandi við
aðstoð af hálfu hins opinbera, að þótt gjafir
þessar hefðu eigi komið, þá mundu menn
hafa getað sjeð ráð til að kljúfa fram úr
vandræðum þeim sem harðærið veldur, án
þess að þau hefðu haft sömu hörmungar í för
með sjer eins og harðindin á næstliðinni
öld, eða að menn beinlínis hefðu orðið hung-
urmorða. En oss þykir einmitt því gleði-
legra að frjetta samskot þessi, sem vjer
treystum því, að þau verði eigi aðeins til
að seðja hungur manna í bráð heldur styrk-
ur til þess, að menn til frambúðar eigi lendi
í þeirri örbyrgð, sem annars væri viðbiuð
af harðindunum, sem eru svo mikil í sumum
hjeruðum, að önnur slík hafa naumast verið
þar nokkru sinni fyr, svo að menn hafi
glöggar eða áreiðanlegar sagnir um.
— Eptir undirlagi amtmanns Bergs Thor-
bergs, er gegnir landshöfðingjastörfum í fjar-
veru landshöfðingja Hilmars Finsens, birt-
um vjer eptirfylgjandi grein um gjafiríDan-
mörku og Noregi til að afstýra hallæri hjer
á landi, er vjer meðtókum eptir að framan-
prentuð grein var skrifuð.
Með póstskipi því, er kom til Reykjavík-
ur 15. þ. m. bárust hingað skýrslur um að
safnað hafi verið í Danmörku gjöfum til að
afstýra hallæri hjer á landi, fyrir forgöngu
nefndar nokkurrar í Kaupmannahöfn. J>að
er eigi kunnugt hversu miklar gjafirnar hafi
verið orðnar, en nú voru hingað sendar 20,000
kr. og þar að auki 2000 kr., er konungur og
drottning hafa gefið. Um þær 20,000 kr.,
er nefndin hefir sent, hafa af henni verið
gjörðar þær ákvarðanir, að þessu fje megi
einungis verja til þess að styrkjá til fjenað-
arkaupa þá menn, er hafa fellt fjenað sinn
í harðindunum, en ekki hafa efni á að kaupa
sjer aptur bjargrœðisstofn, og að sveitarlim-
ir og þeir er þiggja af fátækra fje, megi
ekki fá hlutdeild í gjöfinni. Enn fremur var
í ráði að senda nú í haust til Isafjarðar,
Stykkishólms og Reykjavíkur kornvörur
(0: 1300 tunnur) fyrir nokkuð af því fje, er
nefndin hefir safnað, en nefndin var eigi bú-
in að ákveða, á hvern hátt hjálp yrði veitt
norður og austurlandi. J>að hafa þegar ver-