Ísafold - 02.12.1882, Side 1

Árgangurinn, 32blöð, kostar
3 kr. innanlands, en í Danm.,
Svíþjóð og Norvegi um 3J/2
kr., í öðium löndum 4 kr.
Borgist í júlím. innanlands,
erlendis fyrir fram.
ISAFOLD.
Auglýs ngar kosta þetta
hver lína : *aur>
Ímeð meginletri ... 10
með smáletri..... 8
H ímeð meginletri ... 15
'\með smáletri.....12
Pöntun er bindandi fyrir ár. — Uppsögn til áraskipta með tveggja mánaða fyrirvara

IX 29.
Reykjavík, laugardaginn 2. desembermán.
18 82.
Um kvennaskólann
í Reykjavík.
(Frá forstöðunefnd kvennaskólans).
Eins og kunnugt er, var það frú
Thora Melsteð, er fyrst hreifði því máli
að setja á fót kvennaskóla hjerálandi;
eptir áskorun hennar myndaðist
nefnd af konum hjer í Reykjavík, er
tók að sjer að leitast við ásamt henni
að koma því máli til framkvæmdar, og
var landshöfðingjafrú O. Finsen frá
upphafi forstöðukona hennar. Nefnd
þessi samdi því næst árið 1872 áskor-
anir um samskot til að koma nefndri
stofnun á fót, bæði til almennings hjer
á landi og til ýmsra manna í Danmörku,
er einstakir meðlimir nefndarinnar
þekktu, sem og til nokkurra stofnana
þar. Árangurinn af áskorunum þess-
um varð eigi mikill hjer á landi, og
mun það meðfram hafa valdið þvf, að
þegar farið var að hreifa því, að stofna
kvennaskóla hjer í landi, þá komu fram
uppástungur um, að hagfelldara væri,
að hafa slíkan skóla í sveit heldur en í
Reykjavfk, sem og að einn kvenna-
skóli væri engan veginn nægilegur
handa landinu; og þetta hefir éinnig
síðan gefið tilefni til þess að þrír kvenna-
skólar hafa komizt á fót í Norðurlandi.
Á hinn bóginn safnaðist allmikið fje í
Danmörku til að koma á fót kvenna-
skóla hjer í Reykjavík, sumpart í pen-
ingum og sumpart í öðrum munum, er
komið var í peninga með Basar, er
haldinn var hjer í bænum; voru sam-
skotþessi mikið aðþakka framkvæmd og
áhuga landshöfðingjafrúarinnar, og hafði
faðir hennar jafnan til dauðadags alla
fyrirhöfn við að taka á móti þeim og
koma þeim til nefndarinnar. þ>annig
myndaðist töluverður sjóður, og fyrirþað
varð unnt, að setja skólann á stofn haust-
ið 1874, og varð þá frú Th. Melsteð for-
stöðukona hans. í byrjuninni hafði
stofnunin eigi annað við að styðjast en
vextina af sjóði sínum, og styrk, er
henni var veittur af stofnunum tveim í
Danmörku, „Vallö Stift“ og hinu „Class-
enska Fideikommissi“; en þegar al-
þingi árið 1875 í fyrsta sinni kom sam-
an með fjárveitingarvaldi, þáveitti það
skólanum 200 kr. styrk á ári af lands-
sjóði fyrir árin 1876 og 1877, og í fjár-
lögunum fyrir 1878 og 1879 var styrk-
ur þessi hækkaður upp í 400 kr. á ári;
styrkur þessi var veittur með því skil-
yrði eða að því ráðgjörðu, að skólinn
stæði undir umsjón stiptsyfirvaldanna.
Árið 1878 fór herra málaflutnings-
maður P. Melsteð, þess á leit við for-
stöðunefnd kvennaskólans, að hann
fengi mestan hlut af sjóði skólans,
8000 kr., að láni, til að byggja nýtt hús
handa sjer, og veitti nefndin það móti
venjulegri rentu og afborgun í 28 ár.
Jafnframt var gjörður við hann leigu-
samningur um, að leigja skólanum
herbergi með ljósi og hita fyrir
280 kr. á ári. jpví sem afgangs var af
sjóðinum, var mestöllu varið til að kaupa
rúmfatnað og önnur áhöld handastúlk-
um þeim, er forstöðukonan hefði í kosti
heima í skólahúsinu, en sem forstöðu-
konan að öðru leyti hefir til afnota.
Jafnframt var sama ár, endurnýjaður
samningurinn við frú Th. Melsteð um
að vera forstöðukona skólans framveg-
is, og var ákveðið að hún skyldi hafa
fyrir umsjón með 2 bekkjum skólans
300 kr. á ári, og þess utan sem styrk
til að halda námstúlkur heima í skól-
anum 100—200 kr. eptir tölu þeirra ;
(borgunin frá stúlkunum sjálfum hefir
verið 1 kr. um daginn); seinna hefir
henni verið lofað, að borgun sú, er hún
fær, skyldi vera 100 kr. meiri á ári, svo
lengi sem stofnunin er fær um það.
Kennslu var henni eigi ætlað að hafa
neina á hendi, og tímakennara við skól-
ann skyldi hún velja.
Á alþingi 1879 voru kvennaskólan-
um í Rvík veittar 1000 kr. á ári úr
landssjóði fyrir 2 eptirfarandi ár, en sú
ákvörðun var gjörð um fjárveitingar til
allra kvennaskólanna, að fjeð væri veitt
með því skilyrði að hlutaðeigandi amts-
ráð, sýslunefndir og bæjarstjórnir veiti
fyrir sitt leyti að minnsta kosti helm-
ing fjár á móts við þá upphæð, er veitt
er úr landssjóði, sem og að skólar
þessir stæðu undir umsjón amtsráðanna.
Með fjárlögunum fyrir árin 1882 og
1883 eru enn fremur í einu lagi veittar
3000 kr. til kvennaskóla og tjeð skil-
yrði eigi nefnt, en eptir ummælum í
fjárlagafrumvarpi stjórnarinnar 1881
hefir verið álitið, að fjárveitingin væri
þó bundin tjeðu skilyrði. Samkvæmt
þessu hefir kvennaskólinn í Reykjavík
fengið úr landssjóði fyrir árin 1880 og
1881 900 kr. á ári á móts við 200 kr.
af jafnaðarsjóði suðuramtsins, 150 kr. af
jafnaðarsjóði Vesturamtsins og 100 kr.
af bæjarsjóði Reykjavíkur.
Ákvörðun fjárlaganna um að kvenna-
skólarnir skyldu standa undir umsjón
amtsráðanna, gaf tilefni til þess, að á-
greiningur nokkur varð milli forstöðu-
nefndar kvennaskólans og amtsráðsins
í Suðuramtinu um, hversu mikil umráð
amtsráðið skyldi hafa yfir skólanum.
Meðan á ágreiningi þessum stóð, neit-
aði amtsráðið að útborga styrk til skól-
ans; en ágreiningi þessum hefir verið
ráðið til lykta með reglugjörð, er gildir
fyrst um sinn, sem oddviti amtsráðsins
hefir samþykkt i næstl. sept.
Framanaf var aðeins einn bekkur í
skólanum, en síðan 1878 hafa þar ver-
ið 2 bekkir; kennsla hefir verið jafn-
aðarlega veitt þar í þessum greinum :
skript, reikningi, rjettritun, dönsku, sögu,
landafræði, teikning, söngfræði, klæða-
saum, ljereptasaum, skattering, baldýr-
ing, hekling, bródering, prjónaskap.
þ>ess utan hafa næstliðna vetur verið
kenndar líkamaæfingar.
Skólinn hefir frá upphafi mátt yfir
höfuð heita vel sóttur af stúlkum úr öllum
hjeruðum landsins; hin síðustu ár hefir
tala þeirra verið þessi: haustið 1880: 24,
haustið 1881: 36 og nú í haust 22.
Eptir síðasta reikningi skólans var
eign hans 31. ág. næstl. í peningum
8952 kr, 61.; tekjur hans fyrir næstlið-
ið ár voru þessar:
krónur
Vextir af sjóði skólans.........362,14
Styrkur úr landssjóði...........900,00
----—jafnaðars. suðuramsins 200,00
----— --------vesturamtsins 150,00
----— bæjarsjóði R.víkur 100,00
----frá Vallö Stift og Class.
Fideikomm............400,00
Gjöf frá hr. M. Smitt........... 20,00
Aðrar tekjur.................... 15,00
Samtals kr.: 2147,14
Útgjöld skólans fyrir næstliðið skólaár
hafa verið þessi:
krónur
Húsaleiga til hr. P. Melsteds 280,00
Borgun til forstöðukonunnar 600,00
Borgunfyrirkennslu á skólanum 739,15
Fyrir auglýsing .............. i,6o
Samtalskr 1620,75
Eptir felli þann, sem varð í Vestur-
amtinu næstliðið vor, hefir amtsráð
Vesturamtsins eigi viljað á ný veita
kvennaskólanum sama styrk sem að
undanförnu og minnkar þá að tiltölu