Ísafold - 30.12.1882, Síða 1

Árgangurinn, 32 blöð, kostar
3 kr. innanlands, en í Danm.,
Sviþjóð og Norvegi um 3
kr., í öðium löndum 4 kr.
Borgist í júlím. innanlands,
erlendis fyrir fram.
ISAFOLD.
Auglýsingar kosta þetta
liverj'lína : aur_
fmeð meginletri ... 10
\með smáletri.... 8
Jmeð meginletri ... 15
\með smáletri....12
liMÍt.
Pöntun er bindandi fyrir ár. — Uppsögn til áraskipta með tveggja mánaða fyrirvara.
</
IX 32.
Reykjavik, laugardaginn 30. desembermán.
18 8 2.
Almenn sýning í Reykjavík 1883.
í fyrra vor kom iðnaðarmannafjelag-
inu í Reykjavik til hugar að gangast
fyrir almennri sýningu fyrir Island hjer í
Reykjavík næstkomandi sumar; boðs-
brjef um þetta var sent út víðsvegar um
land í sumar sem leið og var það svo-
hljóðandi:
»það er orðið viðurkennt með öllum þjóð-
um, hve góð áhrif að sýningar hafi á verkn-
að og alla framleiðslu (production). Sýn-
ingin gefur þeim, sem annaðhvort eru sér-
lega hagir menn, eða hafa fundið eitthvað
nýtt upp, tækifæri til að gjöra handbragð
sitt öðrum kunnugt; hún gefur öðrum kost
á að sjá, á hverju stigi hver iðngrein er á
þeim stöðum, sem munir eru frá sendir, og
hún veitir færi á að kynna sjer aðferðir og
annað, sem menn ættu torveldlega kost á
með öðru móti. Sýningarnar eru spegill, þar
sem bóndastéttin eða iðnarstjettin eða lista-
mennirniro. s. frv. geta skoðað sig sjálfa í.
Viðurkenningin um nytsemi sýninga virð-
ist enda að vera farin að ryðja sér til rúms
hjer á voru landi, sem annarstaðar, og hafa
Norðlendingar orðið fyrstir til að ríða ávað-
ið með að byrja dálitlar sýningar.
Iðnaðarmannafjelagimi í Beykjavík hefir
nú þótt æskilegt, að á gæti komizt almenn
sýning fyrir allt land á smíðisgripum alls
konar, tóskap, hannyrðum, verkfærum,
veiðarfærum og jafnvel matvælategundum,
—að svo miklu leyti, sem þær eru lagaðar
til að koma fram á sýningu—og yfir höfuð
á öllum þeim hlutum, sem með handafli eða
vjelum eru gjörvir eða tilreiddir, og hagleik-
ur eða hugvit er í fólgið, og að öðru leyti
svo lagaðir, að þeir með hægu móti verði
sendir hingað og sýndir hjer. Af hlutum,
sem ofstórir þykja til að senda, þykir æski-
legt að fá eptirlíki í minni stíl, en að öllu
eins, bæði að lögun og stærðarhlutföllum.
Sýning þessa hefir fjelagið hugsað sjer að
halda í Eeykjavík, um þingtímann 1883,
og í því skyni hefir það valið oss, sem hjer
ritum nöfn vor undir, í nefnd til að annast
um sýninguna, veita móttöku gripum þeim,
sem sendir verða, raða þeim niður, og yfir
höfuð að sjá um allt, er að sýningunni lýtur.
Svo er til ætlað, að þeir gjörendur hlut-
anna, sem þess eru verðir, samkvæmt áliti
sjerstakrar nefndar, sem til þess verður val-
in, verði eptir maklegleikum sæmdir heið-
urspeningi úr silfri, og úr málmblendingi
(bronce), og prentuðu heiðursskjali.
Hvað snertir fyrirkomulag með sending-
ar á munum þeim, er nefndin væntir eptir,
að Islendingar muni senda til sýningarinn-
ar, þá hefur hún hugsað sjer það þannig,
að sá, sem sendir hluti til sýningarinn-
ar, borgi flutningseyrinn til Eeykjavíkur,
en nefndin aptur á móti borgi fiutnings-
eyrinn frá Eeykjavík, fyrir þá hluti sem
kynnu að verða endursendir af sýningunni
Með hverjum hlut, sem sendur er til sýn-
ingarinnar, þarf að fylgja fullt nafn og heim-
ili sendanda, og sömuleiðis nafn og heimili
þess sem hlutinn hefir gjört, sje það eigi
sendandi sjálfur. Einnig ætti að fylgja ná-
kvæm lýsing á notkun þeirra hluta, sem
nýir eru eða með öllu óþekktir, og einnig
þeim hluium, sem endurbœttir væru, og al-
þýðu því ekki kunnir. Enn fremur verður
hver sá, sem muni sendir til sýningarinnar,
að gefa nefndinni til vitundar hina lægstu
verðhæð er hann geti selt þá fyrir, hvort
sem þeir eru falir eða ekki.
Nefndin áskilur sjer fullan rjett frá eig-
endum hlutanna, að mega selja muni þá,
sem til kaups eru falir, og sýninguna verða
sendir, með því verði sem á þá er sett um
leið og þeir eru sendir, og einnig að taka 5°/°
af andvirði þess er selzt frá hverjum einum.
Vonumst vjer þess, að menn eigi setji meir
en sanngjarnt verð á hluti sína, því það
gæti orðið skaði þeim er eiga að setja það
svo hátt, að enginn vildi eiga þá sökum verð-
hæðar; og loks áskiljum vjer oss heimild
til að senda til baka aptur þá muni, sem
ekki ganga út meðan á sýningunni stendur.
Vjer leyfum oss að taka það fram, að
vjer óskum að fá að vita með marzpóstum
18 8 3, hverju vjer eigum von á, og enn
fremur að hlutirnir komi með sírandferða-
skipinu, og með póstum eigi seinna en með
júníferðinni s. á., sökum þess að undirbún-
ingur sýningarinnar hlýtur að hafa töluverð-
an tíma og umsvif í för með sjer.
En fyrirtæki þetta getur því að eins
komizt á, og náð tilætluðum notum, að þér
heiðruðu landar ! hver um sig og allir í senn
eptir hvers vilja og hæfilegleikum, bregðizt
vel við þessu, og styrkið oss á þann hátt er
að framan er getið. Efumst vér alls eigi
um, að þjer í þessu efni gjörið allt sem í
yðar valdi stendur til þess að sýningin geti
orðið hlutaðeigendum og þjóð vorritil gagns
og sóma«.
(Nöfnunum er hjer sleppt).
Fyrir hið erfiða árferði hjóta að vísu
undirtektir manna undir þetta efni að
hafa orðið daufari en þær mundu að
öðrum kosti hafa orðið, en eigi að síð-
ur er mælt, að svo margir málsmetandi
menn hafi lofað að styrkja fyrirtæki
þetta, að búast megi við, að því muni
framgengt verða; og þykir oss gott
að vita það, því að sýningum má gagn
verða á margan hátt. Hver, sem
nokkuð getur búið til betra eða ódýr-
ara en aðrir, á þar kost á að gjöra það
alkunnugt, og almenningur getur þar
best sjeð til hverra helzt á að snúa
sjer, er menn vilja fá eitthvað inn-
lent smíði búið til eða einhvern innlend-
an varning, þ>að sem á einhvern hátt
tekur öðru fram verður og öðrum til
fyrirmyndar og eptirsókn eptir því
knýr menn til að keppast eptir að geta
búið annað til jafngott eða betra eða
ódýrara eptir gæðum. Vjer viljum því
leggja vor beztu meðmæli með fyrir-
tæki þessu, og skora á menn að styrkja
það á allan hátt.
Hið íslenzka bóknxenntafjelag.
(Niðurlag frá bls. 124).
Jeg ætla nú 1 stuttu máli að geta
um hinar helztu bækur, er fjelagið hefir
gefið út síðan árið 1879. Tel jeg þá fyrst
Sýslumannaæfir eptir Boga á Staðarfelli
með skýringum og viðaukum eptir Jón
Pjetursson jústitiaríus ; er komið út af þeim
1. hepti, sem nær yfir þingeyjar- og Eyja-
fjarðarsýslur, og verið að prenta annað
heptið, sem á að ná yfir Skagafjarðar- og
Húnavatnssýslur. það getur enginn neitað
því, að rit þetta er mjög fróðlegt og þýð-
ingarmikið fyrir sögu landsins, enda eru
skýringarnar mjög mikilsverðar og samdar
með mikilli nákvæmni og fróðleik, því Jón
Pjetursson er allra manna fróðastur að því
er viðvíkur fornum og nýjum ættartölum,
og sjer í lagi í öllum dómum og gömlum
brjefum, og hefir hann í riti þessu rannsak-
að margt um ættir manna á miðöldunum og
getið margs til, er hann hefir leitt út af
rannsóknum sínum, og það væri því æski-
legt, að honum entist aldur til að ljúka við
verk þetta, því til þess mun enginn vera
færari hjer á landi en hann, svo að í fagi
sje. þá eru Islenzkar Fornsögur, er fjelagið
byrjaði að gefa út 1879, og eru nú komin
út af þeim 2 hepti, og vonumst vjer til að
fjelagið haldi áfram með að gefa þær út.
Arið 1880 gaf fjelagið út Auðfræði eptir síra
Arnljót Ólafsson og er hún laglega rituð,
því að höfundurinn er eflaust hinn bezti
hagfræðingur, sem vjer eigum völ á. Sama
ár (1880) tók fjelagið að gefa út Tímarit, og
eru komnir út af því 2 árgangar; eru í það
teknar ritgjörðir ýmislegs efnis bæði að
því er snertir sögu landsins, búnað og fleira,
og verður rit þetta að öllum líkindum
fræðandi og uppbyggilegt fyrir almenning
þegar fram líða stundir. Náttúrufræðis-
bækur þær, sem fjelagið gaf út árín 1879
og 1880 ætla jeg ekki að dæma um; þær
bera sjálfar með sjer, hvernig þær eru af
hendi leystar. Árið 1882 gaf fjelagið út