Ísafold - 30.01.1885, Blaðsíða 3

19
hann 6 skotum. |>au urðu manninum að
bana. Konunni var fundið margt til máls-
bóta, sem von var, en það er kallað tákn
tímanna á Frakklandi, er dómurinn kvað
ekki annað á en útlát 2000 franka.
Frá Spáni. Á aðfangadagskvöld jóla
kenndi fyrsta kipps af þeim jarðskjálftum,
sem síðan hjeldust með litlum millibilum
til 4. janúar, og hafa orðið að rniklu mann-
tjóni og fjenaðartjóni, borga spellum og
byggða. Vjer vitum eigi neitt nákvæmt að
greina um tölu þeirra, sem líflát eða lemstra
hafa hlotið, en af sögnum blaðanna má
ráða, að hjer muni þúsundum mega telja.
Mest hefir að kveðið í fylkjunum Malaga
og Granada, og sumstaðar hafa heilir bæir
hrunið niður. Alhama er einn nefndur (í
Granada), og þar stóðu tæp 200 hús uppi
af 1750. Hjer fórust meira en 300 manna.
í borgunum berst fólkið helzt fyrir á torg-
um og undir berum himni, og kveikir bál
á næturnar sjer til vermsla. Fjöldi manna
hefir flúið bústaði sína frá fylkjunum, sem
nefnd voru. Blöðin hafa getið um miklar
jarðsprungur á sumum stöðum, og í þær
hafa hús sokkið, og á einum stað kyrkja,
svo að vart sást til turnsins. Ménn geta
ekki enn reitt sig á, að þessar hörmungar
sje á enda, því stundum verða jarðskjálftar
mjög langvinnir á suðurlöndum (hjeldust í
Kalabríu fyrir 100 ára í meira en 2£ ár).
Frá Yesturlieiuii. Alþjóðasýning ný-
lega vígð í New-Orleans, og talin með þeim
stórfengilegustu sem haldnar hafa verið.
Sýningarhöllin stærri en »Kristallshöllin« f
Lundúnum. Grundvöllurinn undir henni
1,300,000 ferh. feta. Orð haft mjög á, að
sýnismunir suðurfylkjanna votti tvennt :
blómgun og þrifnað fylkjanna í iðnaði og öll-
um atvinnugreinum, og þær framfarir svartra
manna eptir fengið frelsi, sem gera þá jafn-
snjalla hinum hvítu samþegnum sínum.
Um sveitarstjórn og fátækralðggjöf.
Eptir II.
II.
það mundi ef til vill þykja nokkuð stór-
kostleg breyting á sveitarfestisákvörðuninni,
að hver maður ætti þar hreppsframfæri,
sem hann hefir síðast dvalið lengst frá 16.
aldurs ári þdr til er hann varð þurfandi1;
1) T. d.: I. Hver maður á þar hreppsframfperi,
er hann hefir verið lengst síðast áður hann varð
þurfandi,—2. Sá sem þarf meðlags undir eins eptir
16. aldurs ár, á það af sínum fæðingarhreppi. — 3.
Gipt kona fylgir manni sínum til hreppsframfæris
og börn þeirra, þar til þau eru 16 ára.— 4. Stjúp-
börn fylgja að lielmingi hreppi hins látna, en að
með því lenti engitin á sínum fæðingar-
hrepp, sem aldrei er heldur sanngjarnt og
líkist því mest sem sögurnar segja »að vera
í álögum« og komast ekki úr þeim fyr en....;
nema þeir einir, sem aldrei komast af með-
lagi (sveitarstyrk) eptir 16. ár, yrðu að vera
1 álögunum, því eins og hefir verið ætti börn
til 16 ára að fylgja foreldranna átthög-
um en lengur ekki. En sú breyting ætla
jeg að væri hægri viðfangs og hagfeldari.
Hversu opt er ekki ýmist með vjelum eða
ofríki verið að ýta við sumum, hvort held-
ur eru fjölskylduhjón eða einhleypingar, ef
þeir sýnast miður efnilegir eða fátækir, til
þess að ekki fylli þeir 10. árið þar í sveit ?
Og hversu mikil rekistefna verður ekki
stundum til að finna sveitfesti einhvers ?;
og loks lendir hann á sínum fæðingarhreppi,
sem hann hefir margopt ekkert til að segja
og ekkert til þess unnið að eiga þar fram-
færslu skilið, og vildi ef til vill sízt kjósa að
verða fluttur þangað.
Hið fyrsta skilyrði til að veita sveitar-
styrk, er það, að þeim sem þiggur, sje það
ljóst, að svo lengi sem hann ekki endur-
gjaldi þeginn sveitarstyrk, sje hann ekki
fjár síns ráðandi, og að því sje örugglega
framfylgt af hreppsnefndunum að taka af
honum öll ráð til að verzla með afla sinn.
En þá út heimtist eitthvert ráð til að geta
bent þurfalingnum á einhverja atvinnu, þar
sem hann gæti fengið nokkurt kaup ; og það
væri sannarlega hin bezta úrlausn, er hrepps-
nefndin gæti gert beiðandanum. Og trú
mjer til, að þá yrðu færri til að kvarta,
ef þeir ættu helzt von á að fá þá úrlausn.
f>að mundi því vera eitt af þeim nauðsyn-
legu fjárveitingum, að hvert sýslufjelag fengi
árlega töluverða fjárupphæð af landsjóði til
þess að vinna að einhverju þarflegu fyrir-
tæki, sem hentugast væri fyrir hvert byggð-
arlag og helzt í almennar þarfir, svo sem
vegabótum, sem aldrei yrðu of miklar eða
of vel gerðar, eða jarðabótum á opinberum
eignum, sem víðast eru í hverri sókn, því
að kirkjujarðir tel jeg opinbera eign; og
þó að landssjóður legði fje til að endurbæta
slíkar eignir, þá hefir hann þar bæði tögl og
hagldir til að ná sínu aptur. Sýslunefndir
ættu að úthluta fjenu til hreppanna og á-
kveða eptir tillögum hreppsnefnda, hvað
starfa ætti það árið í hverjum hrepp, en
hreppsnefndir aptur að skipa sínum þurfa-
lingum fyrst og fremst til vinnunnar og gera
þeim skil fyrir kaupinu. Verkið, sem fram-
kvæmt ætti að vera undir einhvers manns
stjórn, er sýslunefndin þar til kýs, skyldi
skoðað og matið til verðhæðar. Ef einhver
öðrum helmingi föður eða móður, sem á lifi eru.
— 5. Oskilgetin börn fylgja báðum foreldrum sín-
um og þeirra hreppum.
bóndi eða hver einstakur maður æskti eptir
að fá slíkt fjárlán til einhvérs fyrirtækis, er
hann vildi framkvæma, og til að geta veitt
fátæklingum atvinnu, ætti sízt að synja
honum þess, heldur veita það með vægum
kjörum. f>að er ekki altjend, þótt vetrar-
dagur sje og frosin jörð, að eitthvað verði
ekki starfað að vegavinnu eða jarðabótum
með forsjálegri fyrirhyggju, svo optast mundi
mega finna eitthvað til að gera sem gagn
væri f. það er víst, að af atvinnuleysinu
kemur iðjuleysið, og iðjuleysið gerið út af
við okkur.
Eitt er enn til mikillar fyrirstöðu góðri
sveitarstjórn og til að koma mörgum óspil-
sömum á knjen, og það er hið ljúfa lán,
sem kaupmenn eru svo fúsir á að láta í tje,
við hvern sem biður, ekki sízt ef það er
munaðarvara eða einhver búðarvarningur,
sem kaupmaðurinn þolir að skaðast á, ef
skuldin ekki gelzt. J>að væri því vel gert
af kaupmönnum og þeim líklega hagurinn
meiri, að lána ekki neinum neitt, nema mót
veði eða áreiðanlegri ábyrgð. þó að sumir
skoði það miskunnarverk af kaupmanninum
að lána og líða aumingja manninn, þá er
það í reyndinni ekki meiri velgjörð en ef
hann að eins selur honum þarfavöru með
vægu verði, en lánar ekki neitt. það eru
nokkur dæmi þess, að þegar einhver vill
byrja búskap og ganga í hjúskap, fær hann
ótæpt lán hjá kaupmanni, sem þá álítur
þetta efnilegan nýjan reikningsmann; en
reynslan hefir orðið sú, að sá efnilegi hefir
aldrei getað borgað veizlukostinn, auk held-
ur meir, og naumast það sem árlega þarf á
að halda, svo hin fyrsta skuld hefir aldrei
minnkað, en heldur aukizt. þetta er nú
til að greiða veginn fyrir öreigagiptingunum.
Eigi að síður vil jeg ekki hamla neinna
þeirra manna giptingum, sem hafa rjett til
þess að lögum; það er skerðing á náttúr-
legu frelsi, og enginn veit, að hvaða barni
gagn verður. Jeg vil að hver maður
hafi fullan rjett en líka strangar skyldur,
þær skyldur, að annast sig og sína svo
lengi sem heilsan endist og jafnvel þó lífið
þrjóti, sje eitthvað til sem kona og börn
komist af með án mikillar sveitarhjálpar.
Yæri það f lög tekið, að hver maður sem
ætlar að fá hjónaband, þyrfti til að sýna
það og sanna, að haun hefði keypt sjer lifs-
dbyrgð, þá væri nokkuð til þess gjört, að
hans eptirlifendur hefðu dálítið við að styðj-
ast. Tillagið til ábyrgðarinnar mætti vera
eptir því sem hver einn kýs sjer, þó mjer
þyki ein króna á mánuði eða 12 kr. um ár-
ið vera hvað minnst tilfinnanlegt. En þó
að einhver geti sýnt ábyrgð sína á giftingar-
degi, nægir það ekki til endurborgunarinn-
ar, ef ekki er borgað ábyrgðargjaldið æíin-