Ísafold - 04.02.1885, Blaðsíða 2

22
íslenzkar kaupstaðarvörur 1884.
Eptir því sein segir í venjulegri árs-skýrslu
þeirra Simmelhags & Holms,brakúna 1 Khöfn,
um aðflutning á ýmsum varningi frá Nor-
vegi, Islandi, Færeyjum og Grænlandi, hefir
árið 1883 flutzt frá íslandi til Khafnar hjer
um bil þetta: (Til samauburðar eru hjer
einnig settar milli sviga samsvarandi tölur
úr skýrslunni frá árinu á undan, 1883).
Ull 983,000 pd. (1,070,000). Lýsi 8,400
tnr. (9,300). Saltfiskur 14,750 skpd (20,000).
Harðfiskur 260 skpd (481). Sauðakjöt
saltað 5,200 tnr. (4,200). Tólg 217,000 pd.
(164,000). Sauðargærur saltaðar 29,200
(19,600). Æðardúnn hreinsaður 6,900 pd.
(6,700).
En til Englands: Ull 221,000 pd.
(236,000). Saltfiskur 8,000 skpd (7,375).
Og til Spánar: Saltfiskur 13,000 skpd.
(27,031).
Samtals til Khafnar og Englands : Ull
1,204,000 pd. (1,306,000).
Samtals til Khafnar, Englands og Spánar:
Saltfiskur 35,750 skpd (54,406).
Eptir óselt í Khöfn í árslok: Ull 5,000
pd (30,000). Lýsi 500 tnr (1,200). Salt-
fiskur 470 skpd (3,437). Saltað sauðakjöt
900 tnr. Tólg 41,000 pd. Saltaðar sauð-
argærur 9,200.
Mannalát og slysfarir m. m. Hinn
28. des. andaðist óðalsbóndi Benidikt Jóns-
son (Ormssonar frá Kleifum í Gilsfirði) á
Kirkjubóli í Strandasýslu, hreppstjóri og
sýslunefndarmaður, einn hinn mesti merk-
ismaður þar í sýslu.
Báturinn, sem getið er um í síðasta blaði
að farizt hafi við Isafjarðardjúp með 4
mönnum, var í fiskiróðri. Formaður Jón
Kristjánsson frá Barmi í Gufudalssveit.
það var um þrettánda, sem hann fórst.
Taugaveiki stungið sjer niður hjer og
hvar um Skagafjörð í vetur, einkum norður
í Fljótum. Skrifað 10. jan.: »1 Glaumbæ
er taugaveiki, sem ménn eru hræddir við að
útbreiðist, og hefir þó hinn ungi sýslumaður
lagt bann fyrir samgöngur við þann bæ, en
sem lítill gaumur mun gefinn fremur en vant
er, þegar varna á útbreiðslu sjúkdóma«.
Tíðarfar. Hjer var vikuna sem leið
mesta stórviðri á norðan, frá föstudegi til
þriðjudags; á laugardaginn einkum einhver
hin mestu aftök, sem hjer koma. Eitthvað
8 manns voru veðurtepptir í póstskipinu
úti á höfninni í þrjá daga.
Lengra að er Isafold skrifað þetta helzt
um tíðarfar. Húnavatnssýslu : Tíð hef-
ir nú um langan tíma verið stirð hjer, vegna
útsynningshríða. Skagaf. § : Tíðarfar hef-
ir verið í vetur óstillt, opt suðvestanvind-
ar með blotum. Fljótum ff : þótt snjó-
lítið sje og jarðsælt í Skagafirðinum og
víðar í sveitum, þá höfum við hjer á út-
kjálkanum nóga fannkomu og harðindatfð
allt af, alveg jarðlaust síðan litlu eptir jóla-
föstubyrjun. þingeyjarsýslu ||: Tíðin hef-
ir mátt heita góð það sem af er vetrinum ;
fjenaður manna í góðum þrifurn, og hvergi
getið um óþrifakláða. Suðurmúlas. T\:
Hjeðan er að frjetta beztu tíð síðan um
miðjan f. m.; í byrjnn nóv. setti niður
mikinn snjó, og gjörði haglaust nokkra
daga.
Aflabrögð. Aflaleysi enn hið sama hjer
sunnanlands. Við Isafjarðardjúp var byrj-
aður góður afli um þrettándaleytið. Strönd-
um ff: Á Gjögri, aðalveiðistöðunni hjer,
hefir aflazt nokkuð í vetur bæði af þorski og
heilagfiski. Skagaf. -XT3-: Aflaleysi hefir
verið hjer í meira lagi eða jafnvel mesta
lagi. Suðurmúlas. T\ : I sumar var hjer
mjög lítið um afla, en síðan veturinn kom
hefir hann ölnað, og má nú heita að sje
góður afli.
Skýrsla um búnaðarfjelagið í Svínavatns-
hreppi.— Eins og kunnugt er, var búnaðarfje-
lagið fyrst stofnað 1842, og má sjá af sögu
Jiess í ritinu Húnvetningi, að fjelagið átti mjög
erfitt uppdráttar með fyrstu, svo því lá við falli,
af því menn vantaði á þeim tíma sannfæringu
fyrir nytsemi þess, og jarðabætur voru þá lítt
kunnar á Norðurlandi; t. d. hafði engin þúfa
verið sljettuð í túni í Svínavatnshreppi fyrir
þann tíraa. En fyrir umtölur einstakra manna
hjelt þó fjelagið áfram í 4—5 ár; var þá breytt
lögum fjelagsins og eru þau prentuð í „Hún-
vetn.“ og ákveðið að hver fjelagsmaður lofaði
að vinna tiltekna dagsvérkatölu á ábýlisjörð
sinni eptir leiðbeiningu forstöðunefndarinnar og
skipti hún mönnum í flokka og setti verkstjóra
fyrir hvern flokk, er skyldi gefa skýrslu um
verkið til nefndarinnar. Hjelt nú fjelagið þann-
ig áfram til 1852, að Jón sál. Espólín, sem num-
ið hafði jarðyrkju í Norvegi, var kominn heim
aptur. Fjekk þá fjelagið ungan og líklegan
mann, Björn Erlendsson, til að nema verklega
og bóklega búnaðarfræði hjá honum, og heppn-
aðist það vel. Yorið 1853 byrjaði lærisveinn
Espólíns í fjelaginu á plægingu og vatnsveit-
ingu með fl., og hófst þá nýtt framfarastig í
íjelaginu, og áhugi jókst þegar menn sáu að
jarðabætur urðu fljótunnari og hestum varð
beitt fyrir haganleg verkfæri, og var skýrsla
um jarðabótaverk ljelagsins það ár prentuð í
Norðra 1854. þó að fjelagið væri komið á
framfarastig, þá fundu menn, að það vantaði
sjóð til að styrkja viðleitni fjelagsins og upp-
örfa menn með verðlaunaveitingum, svo að
sóminn ræki á eptir með nytsemdinni, enda
fylgjast þau ætíð að í raun rjettri, því ekk-
ert er sannarlega nytsamt, nema það sje
sæmilegt. En fjelagsstjórnin sá sjer ekki
fært að koma á tjeðum sjóði fyr en fjelags-
menn væru komnir lengra áleiðis. þessi árin
unnu fjelagsmenn samt miklar jarðabætur og
er skýrsla frá fjelaginu prentuð í „Húnvetn11.
1856. —Voru það ár unnin 707 dagsverk, því nú
sáu menn, að jarðabætur borguðu sig ríkulega.
En eins og kunnugt er, fluttist hinn sóttnæmi
útlendi fjárkláði inn í Húnavatnssýslu sumarið
1857, og veturinn eptir var hann hjer upp-
rættur með niðurskurði. Dró þetta úr fram-
kvæmdum með jarðabætur í fjelaginu. Samt
hjeldu nokkrir fjelagsmenn áfram jarðabótum.
þegar menn hjer í sýslu höfðu sigrað þann
óvin velmegunar og framfara (kláðann) eða
nokkrum árum síðar, þá hjelt fjelagsstjórnin
fund árið 1864, og skutu þá 9 menn saman 60
kr. til að mynda hinn eptirþráða sjóð fyrir fje-
lagið, og var þá enn breytt lögum þess, og á-
kveðið að hver fjelagsmaður skyldi árlega greiða
2 kr. í sjóðinn, og auka hann svo og ávaxta
þangað til fært sýndist að verja vöxtum hans
til framfara fjelaginu. En þann tíma var hinn
mesti skortur á jarðyrkjumönnum í landinu,
meðan engin stofnun var innanlands, þar sem
menn ættu kost á að nema búfræði. þó gat
fjelagið einstöku sinnum fengið menn, sem
kunnu að plægja, mæla halla með fl. Gekk svo
til 1876.
þá fjekk fjelagið Pjetur Pjetursson til að
sigla til Norvegs til að læra búfræði og styrkti
hann til fararinnar. Eptir heimkomu sína
vann hann í fjelaginu 2 sumur, þangað til hann
rjeðist fyrsti ferðabúfræðingur í Húnavatnssýslu
1 sumar.
Nú í 2 seinastliðin sumur hefir fjelagið haft
fyrir verkstjóra Sigurð Magnússon búfræðing,
sem lærði á stofnuninni í Olafsdal, og hefir fje-
lagið haft mann með honum að sumrinu stöðugt,
auk þess sem fjelagsmenn hafa vor og haust
unnið að jarðabótum með þeim vinnukrapti sem
þeir hafa getað. þessar leiðbeiningar búfræðinga
hafa unnið fjelaginu mikið gagn, og sýnir þessi
reynsla, hvert gagu búfræðingar geta unnið
landinu; og bæri því að hlynna að búnaðar-
skólum landsins, að efla þá og laga, svo að þeir
gætu orðið að tilætluðum notum og þaðan gæti
fengizt nægilega margir menntaðir búfræðingar
í verklegum og bóklegum greinum.
Með stöðugu áframlialdi og fastri stefnu hefir
íjelagið unnið miklar jarðabætur síðan það hófst
og má bezt sjá þess ljós merki á ábýlisjörðum
fjelagsmanna, og töðuafli hefir aukizt á mörgum
jörðum um þriðjung til helmings, og hafa marg-
ir fjelagsmenn ástundað að eiga jafnan tals-
verðar heyfyrningar.
Síðastliðið sumar voru unnin í fjelaginu 1405
dagsverk að ýmsum jarðabótum ; þar af unnu
búfræðingarnir 202 dagsverk, og kostaði vinna
þeirra með hestabrúkun og verkfærum 582 kr.
54 a., auk fæðis, og má geta þess, að tjeð vinna
var unnin af 23 fjelagsmönnum, en kostnaður til
búfræðingahaldsins var borgaður af fjelagssjóði
og fjelagsmönnum í sameiningu. Af vinnunni
komu á hvern fjelagsmann að meðaltali 61
dagsverk, og má eigi meta hvert dagsverk
minna en 2 kr. 50 a. með fæði, og eptir því alla
jarðabótavinnuna í ár 3512 kr. 50 a.
Auk þessa hafa nokkrir fjelagsmenn kostað
miklu fje til bæjar- og peningshúsa og hey-
hlaðna, sem eigi er talið með i jarðabótavinnu.
Á fjelagsfundi að Tungunesi í fyrra vetur
var gjörð sú ákvörðun við fjelagslögin, að 2
menn skyldu kosnir árlega til að skoða alla
ijenaðar og nautgripahirðingu tvisvar að vetr-
inum hjá fjelagsmönnum, og heitið 4 verðlaun-
um af fjelagssjóði, sem úthlutast skyldi tilþoirra
sem sköruðu fram úr öðrum í peningshirðingu,
og samdi fjelagsstjórnin erindisbrjef fyrir skoð-
unarmenn, og áttu þeir að áminna og líta ept-