Ísafold - 18.03.1885, Síða 3

47
til öldungaráðsins vann þjóðveldið góðan
sigur, er tala þjóðveldissinna óx um 24. Af
87 náðu að eins 20 kosningu úr hinna liði.
Frökkum vegnar vel eystra á móti Sín-
lendingum. þeir hafa náð fastari tökum á
eynni Formósu og rekið Slnlendinga frá
Langson og öðrum kastala við landamæri
Tonkins. Kalla landið nú hreinsað að mestu.
Courbet, aðmlráll Frakka, koin flota Síu-
lendinga nokkuð á óvart á höfninni við
Sjeipó, og gat sökkt tveimur skipum þeirra
með aðsókn sprengibáta. A annari frei-
gátunni voru 600 manna, á hinni 150.
Italía. Italir komust yfir vík og bæ
við Kauðahaf, sem Assab heitir. I haust
eða í sumar leið var unnið á ítölskum
mönnum til bana á þeim stöðum. þetta
hafa þeir haft til saka, og lagt fleiri bæi
uudir sig. Massóvat er einn bærinn, sem
þeir hafa tekið hervaldi, án þess að gefa
nokkurn gaum að mótmælum hinna tyrk-
nesku yfirvalda. Hvað þeir ætla meira að
vinna, vita menn ekki, en allmikið lið, 3200
manna, er þegar komið til þeirra stranda.
Mælt er, að þeir hafi hugað til bandalags
eða fulltingis við Englendinga þar syðra, en
að hinir hafi mælzt undan, þegar ófarirnar
heyrðust frá Khartum, og að þeir yrðu ein-
ir að rjetta hlut sæmdar sinnar.
fiý z kaland. Alríkisþingið situr nú við
toll-lagabreytingar, og gengur það flest fram,
sem Bismarck vill. Drjúgur tollur lagður á
aðflutt korn og fleiri vörur. Grannar f>jóð-
verja og fleiri lönd segjast verða að taka
þetta eptir, að minnsta kosti þar sem
þýzkaland á í hlut.
Fyrir skörungsskap og atfylgi Bismarcks
eru málin á Kongófundinu til lykta leidd,
ogsvo, að fléstum mun líka. Lönd Kongó-
fjelagsins eru gerð að ríki sjer—konungs-
ríki, segja blöðin sem bezt þykjast vita—,
og mun Belgíukonungur ætlaður til höfð-
ingja. Yfirstjórnin verður að minnsta kosti
í Bryssel, en umboðsstjórnin þar syðra í
höndum landstjóra. Menn ætla, að Stan-
ley verði það embætti á hendur falið.
Skotlandi 7. marz 1885.
Út af hinum hraparlegu tíðindum frá
Súdan : falli Gordons o. 8. frv., tóku þeir
sig til, andvígismenn Gladstones í parla-
mentinu, og báru þar fram tillögu um að
þingið lýsti yfir því, að það hefði ótrú á hon-
um og sessunautum hans í ráðaneytinu.
Eptir margra daga rimmu urðu þau mála-
lok, að tillagan var felld í néðri deildinni
27. f. m.,með 302 atkv. gegn 288, en sam-
þykkt í lávarðadeildinni með 189 atkv.
gegn 68. Gladstone átti ráðstefnu við sessu-
nauta sína daginn eptir, og var það að ráði
gert, að hyggja ekki áannað en standa við
stýri jafnt sem áður, til hausts að minnsta
kosti, en þá eru ráðgerðar nýjar kosningar.
þetta þykir vel ráðið flestum nema Tory-
mönnum og Parnells-liðum.
Frá Súdan engin ný týðindi. Englend-
ingar búast við að geta þar ekkert að hafzt
nú í þrjá mánuði, fyrir hita sakir. Ymsný-
lenduríki Breta, þar á meðal Kanadamenn
í Vesturheimi, hafa boðið þeim ótilkvaddir
liðskost nokkurn á sjálfs síns kostnað í hern-
aðinn í Súdan, og þykir það drengskap-
arbragð.
Yiðsjár nokkrar með Bretum og Rússum
austur í Asíu. Hafa Kússar gengið fyrir
skömmu heldur nær Afgönum, skjólstæðing-
um Breta, og spá sumir, að þeir ætli að
sæta því færi, að Bretar eiga í þessum
kröggum í Súdan.
Fjörutíu manna týndu lífi í kolanámueldi
nærri Newcastle 2. þ. m.
Bavdaríkin í Ve s t ur h e i m i. Rík-
isforsetinn nýi,Cleveland, var setturinn í em-
bættiðá. þ. m., einsog lög standa til. Hann
kom við það helzt í innsetningarræðu sinni,
hvér nauðsyn til þess bæriað varðveitastjórn-
arlög ríkisins og kvað sjer mundi hugarhaldið
að hafa frið við allar þjóðir, en sneiða hjá
bandalagi við útlend ríki. Hann sagði að
samvizka þjóðarinnar krefðist sómasamlegr-
ar meðferðar á Indíönum.og þess annars, að
fjölkvæni væri niðurbælt með öllu.
Um ýsulóðarbrúkun í Árnessýslu.
það hefir verið farið nokkrum orðum í
blöðunum um ýsulóðarbrúkun; skal jeg því
einnig skýra frá hvernig hún komst á hjer
í Arnessýslu, og hvaða áhrif hún hefir haft
á aflabrögð manna í þau hjer um bil 30 ár,
sem hún hefir verið hjer tfðkuð.
það var Gísli bóndi Magnússon, á Vestri-1
Móhúsum í Stokkseyrarhverfi, sem fyrstur
tók hjer upp ýsulóð; mig rninnir það væri
vorið 1854. Brá svo við,að hann fjekk dag-
lega, þegar á sjó gaf, frá 40 til 100 í hlut;
en á haldfæri fengust þá—viðlíka og fyrir-
farandi hafði verið—frá 20 til 40 í hlut á
dag. En það var heldur ekki nema þetta
eina ár, sem Gísli var einn um hituna með
lóðina: vorið eptir var hún almennt tekin
upp í Loptstaðasandi, Stokkseyri og Eyr-
arbakka; féngust þá 5 til 12 hundraða hlut-
ir, og var það meira en venjulegt hafði ver-
ið áður. Nú fóru menn að brúka lóðina vor
og haust, og enda síðari hluta vetrarvertíð-
ar; en framan af vetrarvertíð þótti, fyrst í
stað, vissara að hafa hana ekki, því sumir
voru hræddir um, að það kynni að spilla
aflabrögðum. En 1870 var hún samt tekin
upp þegar með vértíðarkomu, og hefir hún
síðan verið tíðkuð árið um kring f fyrnefnd-
um veiðistöðum. Hefir það gefizt vel.
Vetrarvertíðarhlutir hafa t. a. m. síðan ver-
ið að meðaltölu frá 600 til 1400, eða þar ná-
lægt. Að vísu hefir meiri hluti aflans, eða
nærfellt f hans, verið ýsa; en þorskaflinn
hefir samt verið fyllilega eins mikill og áð-
ur fjekkst á haldfæri. þó er þess að geta:
að feitur fiskur, sem er í göngu og með síl-
ferð, tekur ekki lóðina eins vel og sá, sem
er ætislaus og megri; en fæst betur á hald-
færi
í þorlákshöfn vat lóðin ekki tekin upp á
vetrarvertíð fyr en 1877; hefir það gefizt
svo, að síðan hefir aflazt talsvert betur en
áður. A þeim tfma sem síðan er liðinn
hefir þar verið lægst hlutarupphæð á 4.
hundraði—þar telja menn tólfræð hundr-
uð;— talsvert af því var ýsa, en þó svo
mikill þorskur, að nam 2 skpd., úr hlutn-
um, af saltfiski. Hæst hlutarupphæð þar,
á þessu tímabili, mun hafa verið á 9. hundr-
raði. Eigi hefir þó lóð verið tekin upp í
þorlákshöfn fyrr en 10. aprílm. þessi árin;
menn hafa komið sjer saman um að stunda
haldfæri frá vertíðarbyrjun — sem er með
Góukomu—, og til þess tima; hefir þetta gef-
ixt vel, því eins og fyr er getið, fæst göngu-
fiskur betur á á haldfæri en lóðir.
Beitan, sem í öllum þessum fjórum veiði-
stöðum er höfð á lóðina um vetrarvertíð,
er næstum eingöngu hrognin úr fiskinum.
þau eru bézt ný; þó má líka salta þau
hæfilega í ílát; en ekki má saltið vera meira
en svo, að hrognin sjeu lin og ekki þurfi að
bleyta þaú út.
það þykist jeg mega fullyrða, að fiskur
egnist að, þar sem lóð er brúkuð, og skal
jeg skýra frá þeim rökum, sem jeg hefi fyr-
ir því. þegar menn höfðu tekið upp lóðir f
Loptstaðasandi, Stokkseyri og Eyrarbakka,
þá brá svo við í þorlákshöfn, að fiskur hætti
að fást á haldfæri á venjulegum grunnmið-
um, nema hann væri í göngu; menn urðu
að leita hans á djúpmiðum vestur í Vogar-
sjó (opinn Selvog); en hinir, sem lóðina
höfðu, fiskuðu þá á grunnmiðum sínum.
þegar lóðin var tekin upp í þorlákshöfn,
fiskaðist einnig á hana á grunnmiðum þar;
þó ekki mjög grunnt fyrstu árin; en síðan
hefir fiskurinn gengið grynnra og grynnra,
svo að næstliðið ár mátti svo segja, að lóðin
væri lögð rjett fyrir utan varirnar, og tekin
aptur seiluð af fiski.
Lóðin er, ef til vill, hið eina veiðarfæri,
sem dálítið hamlar því, að útlendir fiski-
menn dragi fiskinn frá landinu; því beiti
menn hrognum á hana, verður talsverður
niðurburður, og hann kemur því til leiðar
að fiskurinn staðnæmist á grunnmiðunum