Ísafold - 03.06.1885, Side 1

?eiu iíl á miívikuJagsmorjna. Verí
árjangsins (55-GQ arhi 4kr.; erlendis
5 kr. Borgist [jrir miðjan júlímánnð.
ISAFOLD.
Uppsögm (skrifl.) bundin við áramót, 6-
jilá nema komin sje lil ólj. fyrir I. atí.
Afgreiðsiustola i Isafoidarprentsm. i. sal.
XII 24.
Reykjavik, miðvikudaginn 3. junímán.
1885.
93. Innlendar frjettir. Frá útlöndum. Nokk-
ur orð um fátækramálefni og framfarir
landsine.
95. Prestakosningar og prestaskortur. Um
ýsulóðabrúkun í Arnessýslu.
96. Hitt og þetta. Auglýsingar._____________
Forngripasafnið opið hvern mvd. og ld. kl. I—2
Landsbókasafnið opið hvern rúmhelgan dag kl. 12—2
útlán md., mvd. og ld. kt. 2—3
Sparisjóður Kvíkur opinn hvern mvd. og ld. 4—5
Veðurathugamr í Reykjavík, eptir Dr. J. Jónassen
Maí Júní Hiti (Cels.) Lþmælir Veðurátt.
ánóttu|um hád. fm. em. fm. em.
M. 27. I + 8 29.9 29,9 N h b N h b
F. 28. 0 + 4 29,8 29,8 N hv b N hv b
F. 29. + 3 + 9 29,6 29,6 N hv b 0 d
L. 30. + 4 + 13 29,8 3° Na h b 0 d
S- 31- + 6 + 9 30,2 30+ Sv h d 0 d
M. ,. + 5 + 10 30,1 3° U d S h d
í>. 2. + 4 + 7 29,8 29,8 N h b N h b
Eptir að norðanáttin hætti 30. f. m. hefir still-
ing verið á veðri með hlýindum og síðustu dag-
ana með hægri lognrigningu af suðri (31. 1.). t
dag 2. er hann aptur genginn til norðurs, bálhvass
til djúpanna, hægri hjer innfjarðar.
Reykjavík 3. júní 1885.
Strandferðaskipið Thyra fór á tilsettum
tíma 1. þ. m. vestur fyrir land og norður, og
vonandi hún komist tálmunarlaust, því hajíslaust
var að sjá fyrir öllu norðurlandi að sögn ný-
kominna ferðamanna landveg norðan að.
Fiskiveiðasamþykktarmálið hjer við Paxa-
flóa sunnanverðan er nú komið það áleiðis, að
ný samþykkt um netalagnir er fullbúin undir
staðfestingu amtmanns, og önnur um ýsulóða-
brúkun nýiega samin af sýslunefndinni i fxuli-
bringu- og Kjósarsýslu, að tilkvöddum 3 mönn-
um úr bæjarstjórn Reykjavíkur, og skal leggj-
ast fyrir hjeraðsfund 14. júlí. Áðalinntak þeirr-
ar samþykktar er að banna að leggja ýsulóð í
allri sýslunni að Grindavík undanskilinni, og í
Reykjavik, frá 1. sept. til 11. maí ár hvert; enn
fremur má aldrei leggja ýsulóð á Böðvarsmið,
sem kallað er. Brot móti þessu varðar allt að
100 kr. sektum, er renna hálfar til þess sveitar-
íjelags, er sá rær frá, er brotið hefir, en hálfar
til tilsjónarmannanna þar, en þá skipar sýslu-
maður eptir uppástungu svoitarstjórnarinnar og
gefur þeim erindisbrjef.
Skipstrand. Frönsk fisldskúta strandaði við
Mýrdalssand 30. apríl; menn björguðust á land
nauðulega og eru hingað koninir til Keykj.ivíkur.
Frá útlöndum. Dönsk blöð hafa borizt hing-
að með kaupskipi til 13. maí. Á þeim má sjá, að
stjórnin danska hefir gefið út bráðabirgðalög gegn
skotmannafjelögunum, eptir því sem við var búizt,
og að misklíðin með Kússum og Englendingtim
var að heyra útkljáð ófriðarlaust.
Nokkur orð um
fátækramálefni og framfarir landsins.
Eptir
landlækni Schierbeek.
Mjer þótti mikið varið í að lesa greinar
tvær um fátækramálefni í blöðunum hjer í
vetur : «Um sveitarstjórn og fátækralöggjöf,
eptir H.« í ísafold 28. og 80. janúar, og
»Nokkur orð um sveitarþyngsli eptir síra
Ólaf Ólafsson í Guttormshaga« í þjóðólfi 31.
jan. og 9. febr.
Jeg er nefnilega þeirrar skoðunar, að
haganlegt fyrirkomulag á fátækramálefnum
hljóti að hafa mjög mikil áhrif á framfarir
landsins að efnahag til, og ímynda jeg mjer,
að þá skoðun muni annars allir hafa, sem
bera sanna velferð Iandsins fyrir brjósti.
Haganlegt fyrirkomulag á fátækramálefn-
um hjer á landi eða rjettasa sagt það, að
fátækralöggjöfinni sje sem dyggilegast og
skörulegast framfylgt, er einkaráríðandi,
bæði vegna þess, hversu fátækraútsvör eru
orðin geipilega há í samanburði við efnabag
landsbúa, og verður það því tilfinnanlegra
sem sveitarþyngslin lenda mestmegnis á
þeim, sem verða að fara sjálfir brýnna
nauðsynja á mis til þess að geta staðið i
í skilum með sveitarútsvar sitt, og í annan
stað vegna þess, að það er eina ráðið til að
sporna við spillingu þeirri meðal almenn-
ings, sem ætíð leiðir af ofgreiðum aðgangi
að sveitarsjóðnum fyrir vel vinnandi fóik.
f>að geta engum sem um það hugsar dulizt
þessir miklu agnúar á fyrirkomulagi fá-
tækramálefna hjer á landi, eins og það er
orðið nú, fremur vegna þess hvemig lögun-
um er beitt, heldur en að það sje svo mjög
lögunum sjálfum að kenna. f>að er því
mjög gleðilegt, að landsmenn eru farnir
að hreyfa þessu máli, og það rjett og
skynsamlega að mjer virðist. En málið
er of mikilsvert til þess að það megi
þar með niður falla; því að í raun og
vera er það, sem hjer þarf að gerast, það,
að breyta miklum hluta fátækrastyrksins,
eins og hann gerist nú, í vinnu, er geti
orðið landinu til framfara, og þar með jafn-
framt draga úr tilhneiging manna til iðju-
leysis og þeim hugsunarhætti, að láta sig
nærri því einu gilda, þótt mann beri upp á
sveitina, sem nú mun vera helzt til algengur.
Jeg vonast því éptir, að þessi litla grein
mín gæti orðið til þess, að fleiri færi að gefa
sig að þessu máli; því »fellur eigi eik við
fyrsta högg«.
Fátæktin hjer á landi á að mjer virðist að
miklum mun rót sína í því, að það er svo
fjarskamikill vinnutími, sem er látinn ónot-
aður. það er að skilja, að þó að sumir sjeu
sívinnandi árið um kring, eius og á að vera,
að helgidögum undanskildum, þá er hjer
mesti fjöldi fólks, sem feykimikill vinnu-
tími fellur úr fyrir á hverju ári. Allur sá
mikli ónotaði vinnutími er samanlagður í-
gildi ógrynni fjár, sern þannig er varpað á
glæ. Og hversu mikið af frjóvsamri jörð
liggur eigi alveg óræktað hjer á landi;
hversu mikið land mætti eigi gera að fögr-
um engjum, með fremur lítilli fyrirhöfn til
þess að gera, og sem gætu framleitt hin
mestu firrn af heyi; hversu mikið mætti eigi
vinna á ýmsum stöðum að þvf að veita
burtu vatni þar sém því er ofaukið; hversu
mikið mætti eigi stækka túnin og bæta þau
bæði með því að ná úr þeim grjóti og með
því að sljetta þau, o. s. frv. Jeg ímynda
mjer, að enginn neiti því, að landið geti tek-
ið miklum framförum og orðið jafnvel far-
sælt og blómlegt, ef því er sómi sýndur,
þrátt fyrir allar tálmanir, er stafa af af-
stöðu þess, landslagi og óhagkvæmu lopts-
lagi.
í búnaðarframförum hvers lands hefir það
jafnan verið aðalverkefnið, að hagnýta sem
rækilegast það sem maður hefir undir, en
hafa það heldur minna, hafa yfirferðina
þeim mun minni. þá leið væri æskilegt að
Island hjeldi líka,og það meðelju og atorku.
það er með öðrum orðum, að hjer ætti að
leggja sem mesta stund á að græða út tún-
in og yrkja þau sem allrabezt, auka kúa-
búið o. s. frv., í stuttu máli: að yrkja jorð-
ina og rækta sem bezt og vandlegast til
þess að láta hana gefa sem mest af sjer, í
stað þess að láta sjer eingöngu nægja að
hirða það sem náttúran af sjer gefur sjálf-
krafa, svo sem grasið í högunum eða á ó-
ræktuðum engjum. það er vitaskuld, að
eptir því sem hjer hagar til, þá verður þessi
hin síðarnefnda hagnýting landsins jafnan
mikilsverð; en ekki mun það skémma að
hafa það jafnan hugfast, að það
má hafa að marki, að þá er búnaður hvers
Iand's á framfaraskeiði, er ræktunin fer í
vöxt, en í apturför, éf hún fer minnkandi.