Ísafold - 15.07.1885, Blaðsíða 2
118
England. Nú er Salisbury lávarður,
oddviti Torymanna, seztur við stjómina.
I ráðaneyti hans eru flestir skörungarnir
frá ráðaneyti Beaconsfields; meðal þeirra
Hicks Beach, fjármálaráðherra, höfundur
breytingargreinarinnar, sem varð Gladstone
að fótakefli; enn fremur Northcote, sem
nú hefir þegið jarlsnafn, Stanley, og Car-
narvon, Irlandsráðherra. Indlandsráðherra
er Randolph Curchill, sprækasti ræðu-
snillingur 1 liði Torýmanna. Hann er líka
framhalds og frelsisvin í sumum greinum,
já hálfgerður sósíahsti. Honum er opt
jafnað við Disraeii á hans yngri áram.
Hið nýja ráðaneyti er að svo stöddu
bundið í báða skó, því hinir hafa aflann
meiri á þinginu, og allt þá undir komið,
hvernig fer við kosningarnar í haust eptir
hinum nýju kosningarlögum. Flestir treysta,
að til friðar og sátta dragi með Rússum,
og kalla svo hezt fara, því Englendingar
eigi um nóg að vera á Egiptalandi og þar
mikla málarjetting af höndum að inna.
Sagt er að hið nýja ráðaneyti hafi þegar
stöðvað herinn á apturhaldinu, sem þeir
Gladstone kvöddu á burt frá Dongola og
öðrum stöðvum.
Fyrir nokkru kviknaði svo til sprenging-
ar í kolanámu, þar sem Chftonhall heitir, í
grennd við Manchester, að 170 manna hlutu
af líftjón.
pýz kaland. Sambandsráðið hefir fall-
izt á tillögur Bismarcks fyrir hönd Prússa-
veldis, að banna Ernst hertoga af Cumber-
landi ríkistöku í Brúnsvík.
I júnimánuði hafa látizt tveir af fræg-
ustu hershöfðingjum þjóðverja. Annar
þeirra var Friedrich Carl, bróðurson Yil-
hjálms keisara. Hann rjeð mest sókninni
í orrustunum miklu við Longueville, Mars la
Tour og Gravelotte 1870 (14., 16., 18. á-
gúst), síðar umsátinni mn Metz og vann
þá borg af Bazaine, eða herleiddi hann það-
an til þýzkalands með 173,000 manna.
Hinn var Manteuffel fríherra, landstjórinn
í Elsass og Lothringen ; frægur af forustu
fyrir herdeildum þjóðverja bæði 1866 og
1870—71.
Frakkland. Friðargerðin við Sín-
lendinga albúin.—Látinn er Courbet, flota-
foringinn, sem vann Fútsjúvirkin í fyrra og
gerði það flest, sem Sínlendingum varð helzt
til óskunda, og ljet þá kenna á yfirburðum
mótstöðumanna sinna.
Italía. þegar stjórnin gerði út leið-
angurinn til Rauðahafs, klappaði þingið lof
í lófa við skýrslur Mancinis, ráðherra ut-
anríkismálanna. Liðið hefir litla dáð mátt
drýgja þar syðra, en fjöldi manna sýkzt og
dáið af steikingshitanum og óholluðtu lopts-
ins. Fyrir skömmu var Mancini veítt hörð
atreið á þinginu og fyrir þeirri atyrðahríð
varð hann að hörfa frá stjórninnL »Skamma
stund skipast veður í lopti«—-, á þingum,
lá oss við að segja.
Spánn. Kólera geysar hjer enn, og
dagskýrslurnar segja, að tala þeirra sem
sem sýkjast komist jafnan á 13. hundrað,
en tala hinna dauðu svari helmingi. Mann-
dauðinn mestur í Murcia og Valencia.
I Caschmir, á Indlandi, varð stórtjón af
landskjálfta í miðjum júní. þar fórust 3081
maður, en 70,000 húsa hrundu niður Fjen-
aðartjónið að því skapi.
Selaskotamálið á Breiðafirði.
Eptir
Sveinbjörn Magnússon í Skáleyjum.
Herra alþingism. Ásgeir Einarsson hefir í grein
sinni um þetta mál í Suðra í vetur, óskað ept-
ir að einhver sem kunnugur er á Breiðafirði,
vildi láta álit sitt í ljósi málefni þessu til skýr-
ingar, svo þingmenn væri ekki lengur í efa um>
hvaö sannast er og hversu rjettast væri að leiða
þetta mál til lykta. Dirfist jeg þvi að láta koma
fyrir almenningssjónir álit mitt á málinu, urn
leið og jeg hef til hliðsjónar hinar sundurleitu
skoðanir, sem komið hafa fram í máli þessu,
bæöi hjá þingi og þjóð, og sem mjer finnst að
megi skipta í 3 flokka.
Jeg sný þá fyrst máli mínu að þeim flokkn-
um, sem vill eyða öllum sel á Breiðfirði; af
hvaða ástæðum, skal síðar á minnzt, þótt mjer
geti eigi betur fundizt en að þessi flokkur hafi
ekki gefið vel gaum 50. gr. stjórnarskrárinnar,
þar sem hjer er tyrst og fremst ekki um neina
almennings heill að ræða, og svo á hinn bóg-
inni er ekki heldur um neitt smátt endurgjald
að ræða, þegar bæta ætti liverjum ábúanda
upp skaða þann, sem hann yrði fyrir, ef selnuru
væri eytt.
Svo menn nú fái dálitla hugmynd um end-
urgjaldsupphæðina, sem yrði að koma einhvern-
staðar frá, vil jeg taka hjer til dæmis einn
hrepp, sem sje Elateyjarhrepp ; þar nemur ár-
legur arður af selveiði yfir 2,000 kr. Nú eru
víst 5—6 hreppar í kring um Breiðafjörð, sem
hafa meiri eða minni selveiði.
það er vitaskuld, að bjargræðisvegur þessi
hefur kostnað í för með sjer. En jeg leyfi
mjer að spyrja, hverjir eru þeir bjargræðisveg-
ir, sem meiri eða minui kostnaður hvílir ekki á?
þessu næst sný jeg mjer að þeim flokknum,
sem vill að veiðilögin 1849 nái óbreytt til
Breiðafjarðar, eins og til aunara hjeraða lands-
ins. En það lítur út fyrir, að þessi flokkur viti
ekki eða þá hafi gleymt því, að einraitt af því
að lögin 1849 reyndust allsendis ónóg til að
vemda eignarrjettinn, þá kom út opna brjefið
1855.
Loks er þriðji flokkurinn, sem vill halda sem
fastast í hið margnefnda opna brjef.
Allir þessir 3 flokkar bera ástæður fram,
máli sínu til styrkiugar.
Hiu helzta ástæða fyrsta flokks er sú, að
væri öllum sel á Breiðafirði eytt, inundi þorsk-
ur ganga inn á allau fjörðiun og jafnvel inn á
hina mörgu smáfirði, sem skerast alla vega inn
úr Breiðafirði.
Jeg skal nú ekki lengja línur þessar með
því, að taka upp í þær hinar mörgu ástæður,
sem komið hafa fram bæði í þingræðum og
dagblöðum, á móti hugmynd þessari, hedur ein-
ungis taka það skýrt fram, að þessi flokkur
getur aldrei haldið hugmynd sinni fram sem
vissu. það væri því óskynsamlegt að láta tæl-
ast af ímyndan einni saman, til að eyða bjarg-
arstofni þeim, sem styður að því, að viðhalda
lífi fjölda manna, í staðinn fyrir óvissu eina.
Lítum vjer yfir hina mörgu sellausu firði í
kringum landið, hví er þar ekki stöðugur fiski-
afli? Lítum yfir veiðistöður þær, sem eru á
útkjálkum landsins og engum sel verður kennt
um eyðingu þorskgöngunnar, hví er þar fiski-
laust ár eptir ár? Ætli Breiðifjörður yrði fiski-
sælli með öllum sínum eyjagrúa og grynning-
um? Jeg held ekki. Og hvað væri svo unnið
með því að eyða selnum? það, að með því
væri eytt einum af hinum vissasta bjargarstofni
Breiðafjarðar, sem ekkert kæmi í staðinn fyrir,
og sem að öllu rjett íhuguðu, stendur engum
öðrum bjargtæöisútvegum fyrir þrifum, heldur
er að miklu leyti undirstaða annars bjargræð-
isútvegs, sem talsvert er i varið : hákarlaveið-
innar, með því að selspik er lifbeita fýrir há-
karl.
Annar flokkurinn vill afnema brjefið 1855,
en láta veiðilögin 1849 ná jafnt til Breiða-
fjarðar og annara hjeraða landsina, án þess að
neitt komi í staðinn; en þessi hugmynd er ó-
rjettlát.
þess vegna færir þriðji flokkurinn fram þá
ástæðu fyrir sínu máli, að reynslan hafi sýnt,
að lögin 1849 liafi eigi verið einhlít til friðunar
selalátrum, og því hafi komið út opna brjefið
1855 til tryggingar eignarrjettinum, sem mjög
var brotið á móti á meðan að fyrnefnd lög
sátu ein að völdum ; einkum hefur í þingræðum
og utanþings eitt hjerað við Breiðafjörð sjer-
staklega verið til nefnt, sem gjört hafi sig seka
í broti á optnefndum lögum. Nú vill svo til,
að einmitt frá sama hjeraðinu hljóma nú hæstu
raddirnar um það, að afnema opna brjefið 1855.
Jeg vil nú leyfa mjer að spyrja þingið, og þá
af þjóðinni, sem kunna að meta rjett helgi eign-
arrjettarins, hvers hann (eignarrjetturinn) megi
vænta, skyldi það vera hiu síðustu úrslit máls-
ins, að þingið næmi úr lögum opna brjefið 1855,
áu þess að setja neitt í þess stað til trygging-
ar eignarrjettinum? Mundi þá eigi verða seinni
villan argari hinni fyrri ?
Eptir minni skoðun ætti að friðlýsa látursel
og útsel kring um land allt, þar sem vorkópa-
og útselskópaveiði á sjer stað. Eða er nokk-
ur samkvæmni í því, að vilja ófriðhelga þessar
tvær arðsömu seltegundir, látursel og útsel, en
friða alls konar fuglategundir, sem engan arð
gefa af sjcr?
Hvað opna bjetið 1855 snertir, þá þarf eng-
um að vera svo fast í hendi með það, þó það
yrði úr lögum numið; en í þess stað ætti þá
að koma frumvarp það til laga, sem sainið var
í efri deild á síðasta alþingi, af meiri liluta
nefndarinnar, Ásgeiri Einarssyni og Stefáni sál.
Eiríkssyni. Mundi það næg trygging fyrir
eignarrjettinum, að skotbann næði eina mílu
frá Sellátrum, því fyrst er það, að hið um-