Ísafold - 29.07.1885, Page 2

samur og skyldurækinn og fullfær um að
vinna fyrir sjer og sínum«.
Sá, sem heldur húsmann eða þurrabúðar-
mann í óleyfi, skal eigi einungis annast hann
og fjölskyldu hans, verði hann sveitarþurfi,
til næstu fardaga, heldur einnig ábyrgjast
öll skyldugjöld hans og skyldugreiðslur til
almennra þarfa.—þotta eru helztu afbrigð-
in frá því sem nú er í lögum.
Þjóðjarðasala. í frumvarpinu frá
stjórninni var að eins farið fram á sölu
tveggja þjóðjarða: Böggverstaða í Valla-
hreppi fyrir 6500 kr.. og Asgerðarstaðasels í
Skriðuhreppi fyrir 900 kr.
Nefnd í málinu í neðri deild : J>ór. Böð-
varsson, Jón Sigurðsson og Lárus Blöndal,
hefir bætt 13 við, eptir bónarbrjefum frá
ábúendum þeirra, er hún ræður til að
selja þeim fyrir hjásett verð minnst, sem
sje þessar 6 í Húnavatnssýslu; Hrísa
2500 kr., Brekku 3800, Akur 3000, Skinna-
staði 2250, Húnstaði 2000, og Hæli 1950;
þessar 4 í Skagafjarðarsýslu: Hafragil
2500, Skíðastaði 5000, Hafsteinsstaði 2800,
Veðramót 500; ennfremur Svínadal í Leið-
vallarhreppi 1350, og Gröf í sama breppi
1200, og Brekku í Rosmhvalaneshreppi
1400. Loks er viðaukatillaga um að bæta
við í frumvarpið Rauðará við Reykjavík
með afbýlinu Lækjarbakka fyrir 2400 kr.
f Rjettur hreppsnefnda í fátækra-
málum. Efri deild gerði sjer það til
gamans í gær, að murka lífið úr því frum-
varpi (sjá ísaf. 15. þ. m.). Hún fór að
því líkast þvl, er köttur skemmtir sjer
við að kreista líf úr mús. Hún felldi
fyrst 1. greinina með 5 atkv. gegn 5,
samþykkti síðan hinar greinamar allar,
en beit svo af höfuðið, þ. e. fyrirsögnina,
og sagðist þá álíta allt frumvarpið þar
með fallið. Asgeir gamli var ekki við-
staddur: kom ekki á fund fyr en þessi
leikur var um garð genginn.
Selaskot á Breiðafirði. Efri deild
samþykkti nú með öllum þorra atkvæða
að nema úr lögum friðun selsins á Breiða-
firði (op. br. 22. marz 1855), en í neðri
deild urðu 18 atkv. með að draga friðun-
arlínu »af Klofningshyrnu mitt á milli
Gassaskerja og Stagleyjar hálfa mílu suð-
an frá Oddbjarnarskeri nyrðra í Bjarg-
tanga«, þ. e. hafa selinn einungis friðað-
ur fyrir innan þá línu. þessir 5 greiddu
atkvæði á móti: Friðr. Stef., Holg. Clau-
sen, Jón Ólafsson, Ól. Pálsson og Tr.
Gunnarson.
Tollmálið. Landvarningstollsfrumv.
síra Arnljóts, og um afnám ábúðar- og lausa-
fjárskatts, komst nauðulega upp í efri deild,
með 12 atkv. gegn 9. |>essir níu voru : H,
Kr. Fr., B. Sveinsson, Fr. Stefánsson,
Gunnl. Briem, H. Clausen, Jón Sigurðsson,
Tr. Gunnarsson, þórður Magnússon og Th.
Thorsteinson. J>eim leizt ekki á þann
mikla tekjumissi fyrir landsjóð, er frumv.
mundi hafa í för með sjer, auk ójafnaðar
og örðugs eptirlits með gjaldheimtunni.
Vildu heldur, sumir að minnsta kosti, lækka
ábiiðar- og lausafjárskattinn til helminga
annaðhvort fyrir fullt og allt eða þó ekki
væri nema fjárlagatímabilið 1886 og 1887.
Málið er nú í nefnd í efri deild; því var
vísað til nefndar í öðru máli, lagafrv. frá Jakobi
Guðmundssyni, um aðflutningstoll af kaffi
(5 a.), kaffirót (10 a.), og alls konar sykri
(2 a.), og um afnám ábúðarskatts, lausa-
fjárskatts og útflutningsgjalds af fiski og
lýsi, að frátekinni síld. þessir eru í nefnd-
inni: M. Stephensen, E. Asm., Sighv.
Arn., Arni Thorsteinson, og Ben. Kristj-
ánsson.
Landskóli, lagaskóli. Ben. Krist-
jánsson kom fram með í efri deild frum-
varp um stofnun landsskóla, samhljóða því
frá 1883. Nefnd var sett í málið, Ben.
Kr., L. E. Sveinbjörnsson og E. Asmunds-
son, og rjeðu þeir #eindregið« frá að fallast
á frumvarpið, með því að orðið »landsskóli«
innilykur, segja þeir, hugmynd um háskóla
og þar er áherzlan lögð á vísindalega kennslu.
Deildin aðhylltist þessa skoðun og felldi
frumvarpið, en samþykkti aptur í þess stað
nær í einu hljóði (A. Thorst. sat einn) frum-
varp frá nefndinni um stofnun lagaskóla,
sama efnis sem hitt, að landsskólahugmynd-
inni fráskilinni. Landshöfðingi barði í
vænginn, eins og lög gera ráð fyrir, sam-
kvæmt vilja stjórnarinnar, — kostnað og
harðæri—, og M. Stephensen hálft um hálft
líka; greiddi þó atkvæði með málinu. Af
öðrum þeim konungkjörnu var Hallgrímur
Sveinsson einkum málinu eindregið með-
mæltur; sagði það kynlega aðferð af stjórn-
inni, að bera fyrir sig í öðru orðinu eða öðru
málinu, að þar hefði eigi lýst sjer neinn al-
mennur áhugi frá þjóðarinnar hálfu, en
virða svo að vettugi þennan sama almenna
áhuga, þar sem hann kæmi fram, eins og í
þessu máli.
Um landsbókasafnið
eptir
Boga Tli. Melsted.
II. Um fyrirkomulag landsbókasafnsins.
Mjer þykir það leitt, að þurfa hjer á eptir
að benda á sumt, sem í ólagi er; gjöri jeg
það alls ekki af því að mjer þyki gaman
að finna að, heldur af því að mig langar
mjög til og þykir það brýn nauðsyn, að
landsbókasafnið komist í gott horf.
f>að er meiri vandi en margur ætlar að
koma upp góðu bókasafni, því að ef eigi er
að öllu rjett farið frá upphafi með niðurröð-
un og fyrirkomulag á bókaskrám, þá fer svo,
að eptir nokkur ár—örfá ár, ef safnið eykst
mikið—verður að raða safninu að nýju og
öll sú fyrirhöfn orðin ónýt, sem varið hefir
verið til þess að raða því niður. þetta
kemur af því, að menn eru að reyna að
raða niður eptir vísindagreinum og svo bók-
unum í hverri vísindagrein eptir stafrófsröð.
A þennan hátt er látið vera autt rúm í bók-
hyllunum hingað og þangað til þess að megi
setja þar í rjetta stafrófsröð þær bækur, er
safninu bætist; allt af þarf að vera að færa
bækurnar til og það er ótrúlegur tími og
vinna, sem gengur til þessa barnaskapar,
því að eitthvað því líkt er það að raða bók-
unum niður eptir slíkri aðferð, og er ómögu-
legt að koma því við á stórum bókasöfnum,
nema til sjeu ávallt nógu margar miljónir
króna við hendina til að reisa hallir fyrir,
og nógu margar hundrað þúsundir króna til
þess að launa bókaverði til slíks; en hvaða
bókasafn hefur það? A öllum stórum bóka-
söfnum er nú hætt að raða niður eptir þess-
ari aðferð, nema ef telja mætti landsbóka-
safnið með þeim,—sem varla má enn þá,—
en þó að það hafi bæði mjög óhentugt hús-
næði1 og að eins fje til þess að launa svo
sem einum hálfum bókaverði eða méð öðr-
um orðum hálf bókavarðarlaun, þá hefir
samt þótt vera rúm og tími til að hafa þessa
makalausu niðurröðunaraðferð. En eins og
von er, þegar á allt er litið, er ekki lands-
bókasafnið allt enn þd komið upp í þessa
óverksjeðu og margföldu niðurröðun, og
hver veit hve nær því verður lokið.
|>að getur vel verið, að þessi niðurröðun
standi nú sem hæst, en svo er með þennan
leik sem aðra,—og ekki sízt er leikurinn er
svo lagaður, að hann verður ekki farsællega
til lykta leikinn,—að »bezt er að hætta
hverjum leik þá hæst fram fer«. þ>ví betur
sem fyr verður hætt þessari niðurröðun á
landsbókasafninu og tekin upp hin eina
rjetta, eða sú, að raða bókunum niður eptir
rúmi eingöngu og ekki eptir neinu öðru.
Nú fer á að gizka tíundi hluti af öllu því
rúmi, sem landsbókasafninu er ætlað, til ó-
nýtis, af því að bækur í stóru og smáu
broti standa hver við hliðina á annari, og
hyllurnar allar eru gjörðar svo stórar til
þess að stóru bækurnar komist í þær, í stað
þess að þær eiga að vera misstórar, sumar
litlar fyrir bækur í litlu broti, sumar í með-
allagi fyrir bækur í miðlungsbroti og fáein-
ar stórar fyrir stærstu bækurnar, sem á-
vallt eru fæstar. A þennan hátt ávinnst
rnildð rúm, margar hyllur. Allar bækurnar
eiga að standa þar sem þær eru settar í
upphafi og aldrei þarf að raða þeim um.
i) f>að mætli kann ske niðri i alþingishúsinu fá
viðunanlegt rúin lyrir forngripasafnið og málverkin,
en handa landsbókasafninu væri bezt að byggja
hús, eins og meistari Eiríkur Magnússon hefir stung-
ið upp á í þjóðólfi.