Ísafold - 29.07.1885, Síða 3
127
jpað þurfa að vera hylluskrár fyrir bókaverð-
ina til þess finna þær eptir og höfunda-
skrár og efnisskrár bæði fyrir bókaverði og
almenning, er notar safnið. Rúrnsins vegna
ætla jeg ekki að sinni að fjölyrða meira
hvorki um niðurröðun safnsins nje um fyr-
irkomulag bókaskrúnna, heldur minna menn
á ágœta ritgjörð um það efni eptir meistara
Eirík Magnússon í Isafold IX, 18, bls. 71.
Enn fremur skal jeg leyfa mjer að geta
þess, að þeir, sem næst stendur aðsjá um
að landsbókasafnið komist í gott horf, svo
sem þeir, er við það eru að einhverju riðn-
ir og alþingismenn, geta fengið að sjá hjá
mjer bókaskrárform, eins og jeg hefi sjeð
það haganlegast. (Meira).
Ferðapistlar
eptir
'pO'tvatd S’íiozoddie'n.
XI.
Milano 16. maí 1885.
Leiðin liggur niður með Ticino, og
er hún þar mjög vatnslítil, eins og
stórgrýtt fjallagil. A ýmsu sjest hjer að
maður er kominn í ítalskt land, bæði á
nöfnum, er á húsunum standa og á helgra
manna myndum og Maríubílætum,er standa
í smákapellum hjer og hvar við veginn ;
hjer eru skrúfumynduð járnbrautargöng
gegnum bergið, eins og norðan við St. Gott-
hard og þegar maður er kominn niður úr
þeim, er dalurinn orðinn breiðari, jurtalífið
fegra og byggðin meiri. Dalbotninn er hjá
Bellinzona orðinn allbreiður og marflatur;
þar er hver blettur ræktaður og sljettan
eins og aldingarður, víngarðar, akrar og
engi á víxl með trjágörðum á milli, er fag-
urt að líta frá brautinni, sem liggur hátt
uppi í snarbrattri skógi vaxinni fjallshlíð
yfir sljettuna, bugðurnar og kvíslarnar í
ánni; sljettur þessar upp af botninum á
Lago Maggiore eru myndaðar af árburði ept-
ir ísöldina; vötnin ítölsku undir suðurhlíð-
um Alpafjallanna eru líkt löguð og eins
mynduð eins og Skorradalsvatn í Borgar-
firði, en loptslagið hefir hjer gert æði mun
meira til að prýða landið með skógi og jurta-
skrauti eptir að jöklar ísaldarinnar hurfu
af landinu. Sumstaðar voru hlíðarnar milli
trjánna gular af norrænni plöntu, kringlu-
belg (anthyllis vulneraria); hefi jeg hvergi
sjeð jafnmikið af þessari jurt nema hjá
Vogsósum í Selvogi.
lChiasso komum við íkonungsríkiðltalíu;
þar var farangurinn skoðaður til þess að
sjá hvert enginn hefði með sjer tóbak,
vindla eða aðrar tollaðar vörur og var oss
síðan sleppt inn fyrir landamerkin.
Nú fór fljótt að verða suðrænni jurta-
gróðurinn, sígræn trje urðu fleiri og fleiri;
landið er yndisfagurt, skógi vaxnir hálsar,
vötn og borgir, byggð er í hverri hlíð, hús
og rústir á hæðatoppunum. Nokkru fyrir
sunnan endan á Comovatninu vorum við
komnir niður á sljettlendi; var þá komið
undir kvöld er við komum suður undir Mi-
lano og var fagurt að sjá til norðurs mjalla-
hvítan, sólroðinn fjallgarðinn, en í norð-
austri dimmbláa hálsa og hæðir, er ganga
suður úr fjöllunum.
f>að væri til lítils fyrir mig að ætla mjer
að fara að lýsa Milano; eg skal að eins
drepa á fá atrið. Milano er stór borg;
hefir um 270,000 íbúa. f>að er fagur og vel
byggður bær, íbúar eru mestu dugnaðar-
menn í iðnaði og verzlun og bærinn er einn
af hinum auðugustu á Ítalíu. f>ar eru
margar hallir merkar og fagrar, en af öllum
byggingum er dómkirkjan nafnfrægust, enda
er hún eitt af hinum mestu listasmíðum sem
til er. Svo er sagt að 190 yfirsmiðir hafi
unnið að kirkjusmíðinni hver fram af öðr-
um í nærri 600 ár. Kirkjan er byggð úr
mjallahvítum marmara og á henni ótal
turnar og tindar, hún er eins og útskorið
gimsteinaskrín úr filabeini, öll eintómt
víravirki úr marmara, hver einstakur hluti
ór smágjörðasta listaverk og þó er sam-
ræmið svo mikið, að heildin verður stórkost-
leg og áhrifamikil; kirkjan er öll sett
myndastyttum að utan, þær eru yfir 6000 að
tölu ; þó sjest það fljótt að hinum uppruna-
lega storkostlega tilgangi hefir eigi orðið
náð, grundvöllurinn er of stór fyrir hið efra
smíði; en þó hefir listin viljað hylja van-
mátt sinn með því að vefa yfir bygginguna
fjölbreytta glitábreiðu af myndum og víra-
virki. Gluggarnir eru fjarska stórir og gerð-
ir úr mislitu gleri með alls konar rósum og
myndum. Jeg var þarvið messu í morgun;
inni í kirkjunni er einkennilega hátíðleg
rökkurdimma, sólarljósið fellur í mislitum,
gulum og purpuralitum straumum inn á
milli marmarasúlnanna; þegar inn er kom-
ið heyrist ómur úr öllum áttum, það eru
prestar í skrúða fyrir mörgum ölturum
er þylja latínuþulur sínar, en raðir af kon-
um og gamalmennum með talnabönd í
höndum krjúpa og biðjast fyrir, aðrir koma
inn hneigja sig, lesa faðir vor og fara svo
strax út aptur, þar er eintómt ráp fram og
aptur, hjer og hvar eru skriptastólar og ótal
guðskistur, sem hver lætur skilding í er
fram hjá gengur. — Torgið við kirkjuna
(piazza del duomo) er mjög fagurt og við
það mörg önnur skrauthýsi; þó ber «Galleria
Vittorió Emanuele« af öllum öðrum; það er
geysi nhkil höll og ganga stórkostlegir boga-
gangar í kross gegn um hana, alsettir ljóm-
andi sölubúðum; eigi kvað nein önnur bygg-
ing sömu tegundar í Europu vera jafn stór-
kostleg.
Mannlífið á götunum hjer er ekki mjög
frábrugðið því sem annarstaðar er í stór-
borgum, útlit manna og háttalag breytist
meir er sunnar dregur, þó eru búningar
nokkuð frábrugðnir, kvennfólkið gengur
sjaldan með hatta eða annan höfuðbúning,
en hafa slegið um höfuð svartri blæju úr
kniplingum. Prestar sjást margir á götun-
um í svörtum hempum með barðastóra,
brenglaða flókahatta á höfði. Margir þeirra
eru hlægilega skrítnir útlits og er ei furða
þó íþróttamenn finni, hve einkennilegan
svip þeir bera og gjöri opt myndir af þeim.
þegar sunnar dregur verða klerkarnir fleiri,
því fleiri sem þjóðinni líður ver; fátækt og
vankunnátta alþýðu og prestamor fylgjast
að í kaþólsku löndunum; þar eru klerkarn-
ir eins og svartar pöddur í hræi.
XI.
Genua 18. raa! 1885.
Jeg fór frá Milano vestur til Turin og
þaðan suður til Genua. Brautin liggur
norðarlega um Pósljettuna til Novara og
beygist svo til suðurs. Landið er marflatt
og ákaflega frjósamt, enginn blettur órækt-
aður, allt eins og aldingarður; útlit skóg-
anna, trjánna og jurtagróðans er nú orðið
allt annað en fyrir norðan Alpafjöll, þar eru
í skógunum jafnhá trje sömu tegundar, en
hjer er innbyrðis staða trjánna miklu óreglu-
legri og miklu fleiri tegundir; það eru eink-
um píltegundir og poplar með silfurlitum
blöðum um stofninn allan upp úr í gegn;
undirskógur er víða mikill, alls konar búsk-
ar og runnar og standa poplarnir strjálir,
þráðbeinir upp úr. Um þessar slóðir er
ræktað mjög mikið af hrísgrjónum, eru ó-
tal skurðir milli ánna og lækjanna og vatn-
inu veitt yfir akrana; sljetturnar eru því
víða allar í flóði, standa að eins mjóar
ræmur upp úr á takmörkum akranna, settar
röðum af víðirtrjám. Hjá Magenta er reist-
ur bautasteinn mikill til minningar um or-
ustuna 4. júní 1859; milli Novara og Ma-
genta rennur Tieino; er hún þar á stærð við
Grímsá er hún fellur í Hvítá fyrir ofan
Hvítárvelli. þegar komið er töluvert vest-
ur fyrir Novara fer sljettan að mjókka og sjest
blánafyrir fjallum á báða vegu.í norðri sjást
Alpafjöll og í suðri hálsar og hæðir, erganga
norður úr Appennínafjöllum ; frá bænum
Chivasso liggur leiðin fram við Pó, sjást
þá Alpafjöllin glöggt, mjallhvít í norðri, en
fyrir sunnnn ána ern Appennína-hálsar.hæð-
ir og bungur grænar af skógi, ökrum og
engjum; allt er ræktað upp á hálsatoppa og
alstáðar eru hús og turnar á hverri hæð.
Hjer er nú hásláttur; en líklega er enn þá
óvíða hægt að bera niður heima á Fróni,