Ísafold - 11.11.1885, Blaðsíða 3

195
ina í stórum hrauk, og þakið svo vel sem
jeg gat ; má þá ná í nokkurn vegin þíða
mold einhverstaðar í hrauknum að vorinu,
með nokkurri fyrirhöfn, og þó þá sjeu
nokkrir klakakekkir innan um, þá sakar
það ekki til muna undir kálrófur og fóð-
urrófur. Ekki má blanda moldinni saman
við nýtt tað ; þá verða plönturnar langar
og grannar.
Moldinni er nú mokað ofan á taðið í
vermireitnum, sem allrajafnast, svo lagið
verði 7—8 þuml. á þykkt ; moldin hlýnar
nú smátt og smátt, og verður að róta
henni um nokkrum sinnum, en troða þó
ekki með fótunum um reitinn. þegar
moldin er orðin hlý og losast vel við rek-
una, á að jafna hana vel með hrífu og
þrýsta henni dálítið saman um leið með
hrífunni ; á þá að vera svo sem 3—4 þuml.
frá yfirborðinu upp að glerinu ; þegar
plönturnar fara síðan að vaxa, er ætíð
hægt að lypta kistunni upp 1 eða 2 þuml.
í senn, og renna hellu undir hornin ; því
þess verður vandlega að gæta, að plönt-
urnar nái ekki með blöðin alveg upp að
glerinu.
Nú ríður á, að hafa gott fræ til útsæðis,
svo að maður geti reitt sig á, að hjer um
bil hvert fræ komi upp; því komi það of
strjált upp, hefir maður ekkert upp úr öllu
saman, og komi það of þjett upp, verður mjög
örðugt að grysja plönturnar og að vissu
leyti skaðlegt. Bézt er að sá heldur í
þjettara lagi, til þess að vera öruggur ; það
er þá ætíð hægt að grysja ofurlitla ögn.
Kálrófna- og turnipsfræ liggur eigi lengi
í jörðu; það kemur upp á 8—10 daga
fresti, ef vel lætur; að jafnaði líða hjer
um bil 6 vikur frá því að sáð er og þang-
að til gróðursetja má hinar uugu plöntur
í garðreiti. Nú þetta ár sáði jeg í miðj-
um apríl, og gróðursetti 22. maí.
þegar plönturnar koma upp, verður mað-
ur að hafa gætur á því tvennu, að ekki
komi frost að þeim,—sem má verjast með
því móti, að breiða yfir gluggana reiðings-
torfur eða meldýnur eða þá hlera á kveld-
in, þegar út lítur fyrir mikið næturfrost,
—og að plönturnar verði ekki of langar og
grannar, og er hægast að varna því með
því móti, að hleypa lopti á reitinn, þ. e.
að ljúka upp glugganum dálítið, þegar veð-
ur leyfir, þeim meginn, sem snýr undan
áttinni, ef vindur er. þegar líður að því,
að fara á að gróðursetja plönturnar annar-
staðar, er gott að taka gluggana alveg af,
að minnsta kosti á daginn, til þess að
venja þær við loptið.
þegar gróðursetja skal plönturnar, er
skorið dálítið neðan af rótinni, svo sem
þriðjungur. Bezt er að setja í raðir, og hafa
\—| alin á milli plantanna ; er það hæg-
ast með holusting, sem kallaður er; það
er trjestautur, lþ þuml. digur, mjór í ann-
an endann; er svo rótinni á plöntunni
stungið niður í holuna, þannig, að hún
(rótin) verð öll vel niðri 1 moldinni. Síðan
er moldinni þjappað með stautnum utan að
plöntunni, en þó látin vera dálítil hola
opin rjett við rótina fyrir vatnið; þó má
rótin hvergi vera ber. Að því búnu er
holan við hverja plöntu hellt full af vatni;
er svo vanalega ekki vökvað framar.
Skilyrðið fyrir því, aðgóðar kálrófur fá-
ist hjer á landi í köldum sumrum, er, að
gróðursetja megi jafnsnemma sem annars
er vant að sá ; ætli maður sjer þar á móti
að gróðursetja plöntur, er sáð hefir verið
til á venjulegum tíma, þá hnekkir þeim svo
mikið við gróðursetninguna, að það sem
sáð er til, kemts fram úr^hinu, þar sem
sumarið er svo stutt. Beztar eru plönturn-
ar til gróðursetningar, þegar vel eru sprott-
in á þeim 2 eða 3 blöð, auk fræblaðanna
tveggja, ogsjeu þær ekkilangar og grannar.
—Nú hefi jeg í fám orðum reyntað lýsa
aðferðinni að rækta kálrófur og fóðurrófur,
eins og jeg hefi reynt hana, og sem ætíð
mun bera áreiðanlegan árangur, ef rjett er
með farið. Auðvitað þarf dálitla reynslu
og þekkingu, til þess að sjerlega vel takist;
en það kemur af sjálfu sjer, ef maður fæst
við garðyrkju með alúð og gaumgæfrii.
þessi aðferð verður auðvitað ekki notuð af
hinum og þessum, sem ekki þarf á að halda
nema svo sem 1—200 plöntum; en hún er á-
gæt til að rækta áminnztar plöntur, ef það
á að vera mikið af þeim; undir eins og
nemur t. d. tveimur þúsundum, þá gætir
miklu síður fyrirhafnarinnar.
það, sem hefir gert rófnarækt einna
mestan hnekki hjer á landi, er það, að
uppskeran bregzt ósjaldan gersamlega. A
slíkum grundvelli er ekki hægt að byggja
stór fyrirtæki í þessa átt. þar á móti er
jeg sannfærður um, að með framangreindri
aðferð má eiga sjer vísa góða uppskeru af
kálrófum og fóðurrófum, hvað illa sem viðr-
ar; og hagnýti almenningur sjer þessa
ræktunaraðferð svo miklu nemi, getur það
orðið vísir til þeirra framfara í garðyrkju
hjer á landi, að verulega muni á efnahag
landsins.
Ferðapistlar
eptir
)pozva(d cffli ozoddoen.
XXI.
Neapel 27. mai 1885.
A torgunm og götunum við sjóinn geng-
ur mikiðá, eins og við er að búast; þar orga
og æpa kerlingar og karlar hver upp í
anuan til þess að bjóða vörur sínar, alls
konar nauðsynjavörur og glingur, ávexti,
makkaroní, fisk, skeljar, kuðunga, smokk-
fiska, ígulker o. m. fl.; vfða er verið að
matreiða, steikja kastaníur, kjöt og fisk á
götunum eða bjóða svaladrykki eða ískökur.
Hjer er mesti grúi af ösnum og múldýrum;
draga sumir asnar vagna og kerrur, en
sumir eru hafðir til áburðar; öskrin og
hrinurnar f ösnunum eru hið leiðinlegasta
og ámátlegasta hljóð, sem jeg hefi heyrt, og
bætir það ekki úr skröltinu og hávaðanum.
Asnarnir bera opt stórar byrðar, þó smáir
sjeu; er það skrftið að sjá framan á þá,
þegar þeir koma vagandi með stórar sátur
af káli og kálhausum, svo að ekkert sjest
nema eyrun upp fyrir. Kvennfólk sjest
með stórar byrðar; bera þær allt á höfð-
inu, stórar vatnskrukkur eða poka. Heldra
fólk gengur hjer eins til fara oger líkt útlits eins
og annarstaðar; en yfir alþýðu er einhver suð-
rænnblær, sem er ólíkur því, semjeg annar-
staðar hefi sjeð; hörundsliturinn er dekkri af
sólarbrunanum og slær opt á hann kopar-
rauðum blæ. Af því loptslagið er svo blítt,
þá gengur fjöldi fólks svo klæðlítið, að það
mundi þykja hneixli í norðlægari löndum;
allflest fátæk börn hafa enga aðra spjör en
skyrturæfil á kroppnum.
Siglingar eru hjer miklar, þó eigi sem í
Genúa; fiskiinenn og sjómenn ganga líkt
klæddir og Færeyingar, en hafa blóðrauðar
skotthúfur á höfði og eru optast berir upp
fyrir hnje. það lítur svo út, sem Napoli-
menn eti það allt úr sjó, sem tönn á festir;
þeir leggja sjer alls konar kvikindi til
munns, þó einkum ígulker, kolkrabba og
krossfi8ka; veiða menn þessi sjávardýr í
háfa með sköfum og í stórar vörpur. A
morgnana sjást opt hópar af karlmönnum
á sundi fram með strandgötunni (Chiaja)
að stinga sjer til þess að ná í skeljar og
kufunga. Mjer dettur allt af ósjálfrátt f
hug, þegar jeg sá sjómannalýðinn hjer í
Neapel, að svona hefðu Fönikíumenn og
Kartagóborgarmenn verið til forna,
Af því loptslagið er svo heitt og blítt, at-
hafna menn sig alveg undir berum himni;
þjóðlífið liggur því opið fyrir augum þeirra,
sem fram hjá ganga. Fram með götunum
standa hýbýli manna opin, verksmiðjur
jafnt sem íbúðarhús, skraddarar, skóarar,
saumastúlkur, trjesmiðir, katlasmiðir, o. fl.
vinna alit fyrir opnum dyrum ; húslífið sjest
allt, menn borða fyrir allra augum, elda,
steikja, hýðakrakkana hvaö þá heldur ann-
að. Ohreinlæti er mikið í smærri götun-
um, og var það engin furða, þó kóleran
dræpi hér menn í fyrra sem flugur. Um
hádegisbilið er mannfjöldinn einna minnst-