Ísafold - 09.12.1885, Side 2
210
að Bismarck megi sín meira en þingið, þá
er það að þakka hinu mikla trausti og
fylgi frá hálfu meira hluta þjóðarinnar.
þetta var þá fjórða stórveldið hjer í álfu,
er breytt hefir stjórnarskipuu sinni 20 ár-
in síðustu, þannig, að þjóðviljinn er henn-
ar aðal-hyrningarsteinn. Og þótt eigi verði
með sanni sagt, að hann sje einráður á
þýzkalandi nú sem stendur, meðan Bis-
marcks nýtur við, þá hefir hann þó mjög
mikil áhrif á allt stjórnarfar þar í landi.
þá kemur Austurríki. þar hefir sú breyt-
ing á orðið á síðustu 20 árum, að í stað
einveldis hefir komizt þar á þingbundin
stjórn. Eptir ófarirnar fyrir Frökkum og
ítölum 1859 tók Austurríkiskeisari það ráð,
að reyna að bæta þegnum sínum það upp
með frjálslegu stjórnarfari innanlands; áð-
ur hafði allt verið þar í einveldisdróma.
En sú stjórnarskrá, er keisarinn gaf land-
inu 1861, var ekki samkvæm vilja þjóðar-
innar, og var því eigi lengra á veg komið
f Austurríki fyrir 20 árum en svo, að stjórn-
arskráin var felld úr gildi og ríkinu stjórn-
að með fullkomnum einveldisbrag. En eptir
hinar nýju ófarir 1866, fyrir Prússum,
gerði keisari fullkomna bragarbót, og leitaði
samkomulags við þegna sína með miklum
tilslökunum. Bíkinu var skipt í tvo helm-
inga, Austurríki og Ungverjaland, og hafði
hvort sína stjórnarskrá út af fyrir sig.
Arið 1882 var kosningarrjettur aukinn nokk-
uð í Austurríki, og er hann nú bæði þar
og á Ungverjalandi hjer um bil eins rífur
og hann var í Norvegi þangað til í fyrra.
Á Ungverjalandi er stjórn hagað eptir þing-
ræðisreglum, og í Austurríki er fulltrúa-
þingið að minnsta kosti látið hafa veruleg
áhrif á skipun ráðaneytisins.
þetta var fimmta stórveldið : þar er kom-
in á frjálsleg þingbundin stjórn í stað ein-
valdsstjórnar.
Sjötta stórveldið, Rússland, vita allir að
hefir einvaldsstjórn, og þá líka, að þar
gengur allt á trjefótum. Og þótt svo virð-
ist, sem byltingastefnan sje yfirbuguð þar
nú sem stendur, er samt engin ástæða til
að óttast reglulega sókn fyrir vörn af ein-
valdsstjórnarinnar hendi í gegn þjóðfrels-
isanda þeim, er þar hefir eflzt svo mjög
hin síðustu 20 ár.
Meira um sundkennsluna. í 21.
bl. Fjallkonunnar er grein með yfirskript
»Sundkennslan«, og er undirskrifaður »Sund-
fjelagsmaður*.
það gleður mig að heyra, að greinarhöf.
er mjer samdóma í því, að æskilegt væri,
að sundkennsla kæmistáí latínuskólanum;
því jeg fyrir mitt leyti hefi þá skoðun, að
embættismenn hjer á íslandi þurfi allt eins
að kunna sund og sjómenn eða bændur;t. d.
sýslumenn, læknar og prestar þurfa opt hjer
á landi að fara yfir mjög hættuleg vatns-
föll, og er jeg sannfærður um, að sundið
kæmi þá í mörgum tilfellum að betri notum
heldur en trjebyssufiktið, sem þeir nú læra
í lærðaskólanum.
Jeg fyrir mitt leyti hefi aldrei sjeð neinn
embættismann reiða trjebyssu á símim em-
bættisferðum, enda yrðu þær að litlum
notum, sem von er. En það hefi jeg sjeð,
að sundið er mjög þarft fyrir hvern mann,
sem kann það vel. Eins og allir vita, þá
eru læknar opt sóttir í lífsnauðsyn og stend-
ur þá ýmislega á vatnsföllum. Detti nú
hesturinn í ánni, þá kemur það opt fyrir, að
maðurinn losnar við hann, straumurinn velt-
ir honum ofan ána og hann drukknar; en
hesturmn, hann syndir að landi, ef hann
ekki hefir flækzt í beizlistaumnum eða
maðurinn kæft hann. En kunni maðurinn
vel að synda, þá getur opt staðið svo á, að
hann komist að landi, þótt hesturinn
drukkni.
Jeg er hinum háttvirta sundfjelagsmanni
samdóma í því, að sundkennslan þurfi að
vera meira en kák;en eins og enn hefir stað-
ið, þá hefir varla verið mögulegt að kenna
til hlítar, t. d. að láta pilta æfa sig að
synda í fötunum; því meðan ekkert hús er
við sundstaðinn, þá gæti það jafnvel verið
hættulegt heilsunnar vegna, að piltar syntu
alklæddir í lauginni, færu svo upp á bakk-
ann eða inn í tjaldskrifli; vera svo lengi að
tosast úr votum fötunum og við það fá í
sig skjálfta. En kæmu þeir inn í hlýtt hús,
þá er engin hætta búin.
það er annað sem með þarf til þess að
fyrirbyggja kák-kennslu í þessari grein, og
það er, að reglugerð þarf að vera til bæði
fyrir sundkennara og þá sem læra; þvl á
meðan að hún er engin, þá verður heldur
engin föst eða viss regla höfð. þetta er jeg
búinn að reyna hjer í Reykjavík, að það er
mjög misjafnt, hvernig piltar hafa stundað
sundkennsluna; smnir vel, sumir illa, allt
eptir því, hver áhugi hefir verið í foreldrutn
og öðrum forráðamönnum þeirra, að halda
þeim að þessari list; en mjer hefir alls ekki
fundizt jeg hafa nokkurn fullkominn mynd-
ugleika til að skipa þeim að koma á sund-
staðinn á vissum tíma eða að vera til ein-
hvers viss tírna; enda þó að jeg fyrir sjálfan
mig hafi haft fasta reglu, þegar veður ekki
hamlaði.
Jeg hefi það traust til forstöðunefndar
Sundfjelags vors, að hún fyrir næsta vor
sjái svo um,að samin verði reglugerð fyrir
sundkennsluna. því það er alls ekki heppi-
legt, að hver, sem kemur á sundstaðinn,
i
megi lifa þar og leika skilmálalaust. Að
sundstaðnum hjer í Bvik (nefnil. laugunum)
koma íslendingar, Frakkar, Englendingar
og Danir og ýmsar fleiri þjóðir, og má mað-
ur alls ekki horfa út í veður óg vind, ef
maður á að geta haldið þar góðri reglu,
skapa allt sjálfur og gera alla ánægða.
Bvík 30. nóv. 1885. Björn L. Blöndal.
Ferðapistlar
eptir
cTjvoto33oe'H.
(XXII.) XiW
Neapel 28. maí 1885.
f>að sem mjer var einna mest umhugað
um að skoða, voru hinar rniklu eldfjalla-
myndanir hjá Neapel. f>ær hafa betur
verið rannsakaðar en nokkrar aðrar, og því
geta þær verið nokkurs konar fyrirmynd við
slíkar rannsóknir.
Vesúvíus er hið nafnkunnasta eldfjall í
heimi; hann er 3700 fet á hæð, og eigi ó-
svipaður Snæfellsjökli í laginu, þegar hann
sjest úr vissum áttum ; en frá Neapel er
fjallið einkennilegt að því leyti, að aðal-
hluti þess er eins og stórkostleg skál og
strýta í miðri skálanni; að ve3tan er skálar-
barmurinn horfinn undir hraunum, en að
austan er röndin jafnhá miðstrýtunni og
myndast þar dalur á milli skeifulagaður
(Atrio del cavallo) austan við aðaleldborgina;
skálarbarmurinn eystri heitir Monte Somma.
Fyrir gosið 79 e. Kr. var engin eldborg
í skálinni miðri, fjallið var allt skógivaxið
og hulið vínekrum, en f gosinu eyddist öll
byggð oggróður í fjallinu,og gjall- oghraun-
strýtur fóru að myndast; síðan hefir eld-
borg þessi verið sígjósandi.
Fjallið allt er samsett af móbergs- og
hraunlögum á víxl. Frá aðaluppvarpinu
hafa komið sprungur í allar áttir og þær
fyllzt af hrauni, er storknað hefir í rifun-
um, og heldur það allri byggingunni sam-
an ; smáhraun hafa runnið niður í dal
þann, sem fyr var getið og niður hlíðar
fjallsins að vestan, sunnan og norðan, en
ekkert hefir getað runnið austur, af því að
þar eru klettarnir á Mte Somma til fyrir-
stöðu.
Jeg fór nokkrum sinnum gangandi og
ríðandi um Vesúv til þess að skoða jarð-
myndanir; en jeg ætla hjer að eins að
lýsa dálítið ferð minni upp á fjallið í fyrra
dag.
Jeg fór vanalega leið, sem ferðamenn
fara, þeir er vilja skoða fjallið. Nú er
búið að leggja járnbraut upp á miðstrýtu
fjallsins upp undir eldgíginn, enda er mjög
örðugt að fara þar upp gangandi lausa-
skriðu í steikjandi sólarhita. I Neapel fást
»<1