Ísafold - 08.01.1890, Page 1

ÍCemur út á mtðvikudögum 02
laugardögum. Verð árgangsins
(I04arka) 4 kr.; erlendis 5 kr.
Borgist fyrir miðjan júlimánuð.
ISAFOLD.
Uppsögn (skrifleg) bundin vtð
áramót, ógild nenaa komin sje
til útgefanda l'yrir t.okt. Af-
greiðslust. í Amturstroeti 8.
XVII 3
Reykjavík, miðvikudaginr. 8. janúar.
1890
Til sölu
verzlunarhús og nokkrar jarðir.
1.
Verzlunarliús ágætt, 6 ára gamalt, í Sauð-
árkróks kaupstað. — í hálfu húsinu upp og
niðri eru fögur og björt íbúðarherbergi með
góðum ofnum og eldavjel, en í hinum helm-
inguum er vönduð og hentug sölubúð, og
skrifstofa niðri, ert stórt fgeymslulopt uppi.
Húsi þessu fylgir allstórt útisvæði og rúm-
gott vöruhús við sjóinu, og getur hftsum þess-
um þessutan fylgt öil verzlunaráhöld, uti og
inni við, í 'bezta ásigkomulagi, 2 uppskipunar-
bátar og bryggja.
2.
Sjdvárhorg, með nýbýlinu Tjörn, sú alkunna
fagra hutningsjörð, 29.1 lindr. að dýrleika;
hlunnindi margs konar til lands og sjávar, svo
sem: óþrjótandi uppgripa-slægjur, bezta sil-
ungsveiði, æðarvarp í framför, rekapláss stórt
og gott, hvar síðast nú í haust rak hval;
útræði á hínn fiskisæla Skagafjörð má einnig
hafa þaðan.
3.
Ashildarholt, 10.6 hndr. að dýrleika með
1|- kúgildi ; slægnajörð hæg og góð ; nær hæg-
lega til sjávargagns.
4.
Ilálfir Kimbastaðir, 13.9 hndr. að dýrleika
með 1 kúgildi ; sömuleiðis góð slægnajörð,
liggur haganlega við alfaraveg nálægt kaup-
stað, og má sem hægast ná þaðan til sjávar-
gagns.
Allar þessar eignir eru í Sauðárhreppi í
Skagafirði og eru eign herranna B. Muus &
‘Co. Kaupmannahöfn.
jpeir sem kaupa vilja, snúi sjer til undir-
skrifaðs umboðsmanns eigandanna með fram-
boð sín, annaðhvort sjálfir eður með milli-
göngumönnum, sem þá hafi óyggjandi skrif-
leg umboð til að semja um, og ef saman
gengur, að fullgjöra kaup á ofangreindum
eignum.
Görðum í Reykjavík 16. des. 1889.
Egilsson.
Faxaílóafiskur og vestfirzkur fiskur-
Fiskverkunin við Faxafióa er enn þá langt
frá því að vera góð.
Vmsar reglur hafa verið samdar og sam-
þykktar, en þrátt fyrir það hefir þó sunn-
lenzki fiskurinn aldrei getað komizt í sam-
jöfnuð við vestfirzkan fisk. Af hverju kem-
ur þetta?
Sumir ímynda sjer og standa á því fastara
en fótunum, að það sje önnur tegund af
þorski, sem fæst vestra; en þetta er alveg
fjarstætt.
jbað er sams konar þorskur, sem fiskast
við Faxafióa (nema ef vera skyldi netafiskur)
og á Vestfjörðum; og jeg veit til þess, að
farmur af fiski úr Reykjavík var sendur til
Spánar árið sem leið, sem var eingöngu fisk-
aður á þilskip vestra, en þetta reyndist sunn-
lenzkur fiskur.
W. Fischer sendi fyrir mörgum árum til
Spánar farm af vestfirzkum jaktafiski; en sú
varð raunin á, að farmurinn var metinn
sunnlenzkur fiskur.
/■Verðmuuur á Spáni á sunnlenzkum og
vestfirzknm fiski er geysimikill, og skiptir
tugum þúsunda tjón það, er fiskimenn við
Faxaflóa hafa af þvi, að vara sú, er send er
frá Faxaflóa, selst stundum allt að því 10
kr. minna hvert skpd. en vestfirzkur fiskur.
jbetta er nú ekki af því, að menn pressi
ekki eða þurki ekki fiskinn nægilega (reynd-
ar eru einstöku rnenn, sem svíkjast um það
eða vanrækja það); eu orsökin er eingöngu
sú, að menn við Faxaflóa þvo fiskinn illa
upp úr salti. Fiskurinn er þveginn úr ílát-
um, og skipt mjög sjaldan um við hreinan
sjó. Afleiðingin verður sú, að á fiskinn sezt
skán af salti og óþverra, sem úr fiskinum
kemur, en ltemur ekki í Ijós, svo á beri
verulega, fyr en búið er að sjóða fiskinn; þá
verður að skafa óþverrann af fiskinum ; það
er nokkurs konar forarleðja.
|>ar á móti er vestfirzki fiskurinn allt af
þveginn úr hreinum sjó. þ>egar búið er að
sjóða þann fisk, er hann allt af hreinn.
Frá einum verzlunarstað sunnanlands hefir
fiskur hjer um bil allt af verið þveginn úr
hreinum sjó og er það enn. þ>essi fiskur
reynist mæta vel á Spáni; en eitt ár var
talsvert af fiski frá þessum sama verzlunar-
stað þvegið vir ílátnm. Undir eins komst
mesta óorð á fiskinn; og þessir menn munu
víst vara sig á, að gjöra slíkt optar.
Hið eina ráð, sem dugar fyrir alla þá, er
fiskiveiðar stunda við Faxaflóa, til þess að
fiskur þeirra geti orðið sem vestfirzkur fiskur,
er, að þvo hann upp úr hreinum sjó, en alls
ekki úr ílátum. Yerði þeir allir samtaka
um þetta, þá mun ekki langt að bíða þess,
að sunnlenzki fiskurinn verði álitinn jafngóð-
ur hinum vestfirzka. En það er rnáske ekki
að búast við, að þetta geti orðið fyrsta árið.
því sjaldan fellur eik við fyrsta högg.
Að þurka fiskinn vel og pressa, vita allir
að er einnig skilyrði fyrir því, að geta haft
góða vöru; sömuleiðis, eptir að fiskurinn er
búinn, að geyma hann í góðu húsnæði.
R.
„Elding“.
i.
ELDING. Söguleg skáldsaga frá 10. öld.
Eptir Torfhildi þ. Holm. Rvík 1889. (Aðal-
útsala í Sig. Eymundssonar bókaverzlun).
774 bls.
jþað er hið lang-fyrirferðarmesta skáldrit, er
birzt hefir frumritað á íslenzka tungu. Skáld-
sagan sjálf er meira en 600 bls., í heldur stóru
8 blaða broti, og með smáletri. ]pá koma
„skýringar", rúmar 120 bls. þjettprentaðar,
yfirlit yfir skýringarnar, og loks all-Iangur
eptirmáli, meira en 20 bls. Framan við bók-
ina er og þar að auki ofurlítill inngangur.
Manni liggur við að segja, að rit þetta sje
jafnvel að fyrirferðinni einni saman virðingar-
vert hjáverk, og það af konu; og virðingarvert
áræði er þaðaf fátækum, umkomulausum kvenn-
manni.að koma jafn-kostnaðarsömu riti á prent.
|>ess er eigi að dyljast, að þeim, sera dæma
kunna skáldrit, mun þykja því talsvert ábóta-
vant sem skáldlistarsmíði. Komist íslenzk
skáldsagnamennt nokkurn tíma í blóma, svo
sem t. d. sú list er mi í hjá frændum vorum
Norðmönnum, er eiga hvern snillinginn öðr-
um meiri— Björnstjerne Björnson, Jonas I Je,
Alexander Kielland o. fl.—, mun höfundi
»Eldingar» vafalaust skipað á óæðra bekk,
enda mun hún ekki gera sjer sjálf hærri
hugmynd um sig en svo. En þar verða
þá líka fleiri íslenzkir skáldsagnahöfundar
frá þessari öld, líklegast allir, og ýmsir
langt um utar en hún. — jprátt fyrir
það má með sanni segja, að rit þetta er eigi
lítils virði. það hefir stórmikinn fróðleik í
sjer fólginn, — bæði skáldsagan sjálf, og eigi
síður hinar miklu skýringar við hana. Efnið
er þjóðlegt, frá hinu sogulegasta tímabili forn-
aldar vorrar. Aleðferðin er þannig — hvað
sem skáldiistinui líður—að enginn þarf að ótt-
ast siðumspillandi áhrif á þá sem lesa, unga
eða gamla. f>að er síður en svo. Höf. er
gagntekin af lotningu fyrir því sem fagurt er
og gott, — fyrir skaparanum og hans hand-
leiðslu á þessari þjóð sem öðrum. Hún segir
sjálf í eptirmálanum, að rit þetta sje „guði
helgað verk“, og það segir hún í fullri al-
vöru. Ritið hefir því margt til þess, að verða
góð og vinsæl alþýðubók.
|>að er ákaflega mikið vandaverk, að gjöra
senuilega skáldlýsingu á lífi og háttum manna
meðal fjarlægra þjóða, þótt höf. hafi fyrir
sjer greinilegar sögur af þeim, og þær sjeu
uppi samtíða honum. En ekki er slíkt mmni
vandi, ef kynslóð sú, er lýsa skal, er fyrir
löngu undir lok liðin, jafuvel fyrir mörgunp,
mörgum öldum,—þótt sömu þjóðar sje og þátt
til sjeu ýtarlegar sögur af kynslóð þeirri, er
lýsa á. Höf. þarf að geta lifað sig inn í
aldarháttinn, drukkið í sig hugsunarhátt kyn-
slóðarinnar. En til þess þarf eigi einungis
svo nákvæma þekkingu á þeirri öld, er lýsa
skal, sém frekast er kostur á af sagnarituna
og ýmsum menjum frá þeim tímum, heklur
einnig nokkurs konar frábæra getspeki. f>að
er sannreynt, að hve rækilega sem skáld-
sagnahöfundar leitast við að setja sig í ann-
ara spor og gjöra þeim upp hugrenningar og
girndir og þar af leiðandi órð og gjörðir, þá
þá gægist andleg ásýnd höfundarins sjálÍ3
fram úr hverju gervi, sern hann býr til, þeg-
ar vel lætur, þ. e. ef hann á að lýsa mönn-
um, sem eru eða eiga að vera honurn eigi
mjög fjarskyldir að hugsunarhætti eða lífs-
stefnu; að öðrum kosti fer svo að jafnaði, að
skapnaðurinn verður einhvers konar brúða
með álímdum einkunnarseðli, en ekki—mann-
leg vera. En vegna þess, að samtíðarmenn
og sömu þjóðar eru hver öðrum svo andlega
skyldir og keimlíkir að mörgu leyti, þá á
þessi hálfgerða sjálfslýsing við svo marga
þeirra á meðal, að þar verða missmíðin eðli-
lega margfalt minni. þvi er það, að margur
vel fær og leikinn rithöfundur leggur ekki