Ísafold - 25.01.1890, Síða 1

Ísafold - 25.01.1890, Síða 1
Kemui lit á miðvikudöjum os laugardögum. Verð árgangsins (104 arka) 4 kr.; erlendis 5 kr. Borgist fyrir miðjan júlimánuð. ISAFOLD. Uppsögn (skrifleg) bundin við áramót, ógild nema korain sje til útgefanda fyrir i.okt. Af- greiðslust. í Austw'strœti 8. XVII 8 Reykiavik, laugarc'agim 25. janúar ^1890 Um samgöngur vorar og gufuskipsmálið. Eptir .lens Pálsson. VII. Hvernig verða samgöngur vorar innanlands «vo auknar og bættar, að sú bót þoki hag þjóðarinnar um verulegt spor fram á leið ? því verður eigi neitað, að þing og stjórn hafa á seinni árum gefið samgöngumáli voru talsverðan gaum; löggjafarvaldið hefur hvað eptir annað tekið málið til meðferðar, og reynt krapta sína á því svo kappsamlega, að út eru komin þrenn lög um vegina á íslandi á síðu8tu 30 árum, ein frá ráðgjafarþinginu, 1861, hin frá löggjafarþingunum 1875 og 1887. Síðan alþingi fekk fjárforráð landsins í hendur, hefir það og stutt að umbótum á innanlandssamgöngunum með tölverðum fjár- framlögum úr landssjóði, og nema fjárveit- ingar hinna 7 síðustu reglulegu þinga til vegagjörðar og strandferða samtals 553,000 króna. Af þessu fje er raunar ekki enn búið að verja þeirri upphæð, sem ætluð er árunurn 1890 og 1891, og ekki heldur fje því, sem veitt var til bruargjörðar á Ölfusá, og er þetta fje samtals 125,000 kr. það eru þannig 428,000 kr., sem búið er að verja úr landssjóði til vegagjörðar og strandferða á síðastliðnum 12 á.rum. Fyrir 236,000 hafa verið lagðir vegir, en fyrir 192,000 kr. keyptar strandferðirnar. A 12 árum hefir enn fremur verið lagt til vegagjörðar í landinu 1 dagsverk árlega af hverjum verkfærum manni 20—60 ára göml- um, og nemur það tillag á þessu tímabili allt að 600,000 króna. þessi endurtekna löggjöf og fjárveitingar sýna óneitanlega viðieitni og vilja hjá þingi •og stjórn á því, að bæta innlendu samgöng- urnar. En þrátt fyrir þessi þrenn vegalög á 30 árunum síðustu, og þrátt fyrir það, þótt fulhi rniljon króna hafi verið varið til vega- gjörðar og strandferða á síðastliðnum 12 ár- um, þá hafa samgöngurnar innanlands ekki tekíð neinutn gagngjörðum breytingum. Landið á eptir sem áður enga gufuskipsfleytu, og vagnar hafa hvergi orðið upp teknir í stað lestahestanna ; allt situr við sama, og sam- gönguleysis-okið hvilir með sinum heljarþunga á öllum landslýð. Vjer lítum fyrst á vegalögin 1861. Með þeim var öllum vegum á íslandi skipt í þjóð- vegi og aukavegi, og svo til ætlazt, að lagðir skyldu verða 5 álna breiðir þjóðvegir og 3 álna breiðir aukavegir um land allt. Annars er meiri hluti laga þessara löng og nákvæm ■vegagjörðar- reglugjörð, og svo ýtarlega er -sagt fyrir um, hvernig eggja skuli vegi, að svo lítur út, sem vegfræðingar, eða að minnsta kosti menn, sem hafa ímyndað sjer, að þeir væru snjallir vegfræðingar, hafi samið lögin. þar er t. d. sagt fyrir um, livað eigi að gjöra ■við mold upp úr skurðum meðfram vegunum, hvernig vegi eigi að ryðja, hvað eigi til bragðs að taka þegar svo stórir steinar komi fyrir á brautinni, að vegryðjendur ráði eigi við þá o. s. frv.; þai' er og tekið fram, að vegir megi yfir höfuð ekki breyta stefnu frá því, sem verið hafi; að yfir mýrlendin eigi að leggja steinbrýr, sem ekki þurfi að vera breið- ari en 1£ al. o. s. frv. Landsstjórninni er svo falið að láta gjöra vegi um þvert og endilangt Islandeptir þessuvegagjörðarinstrúxi, og skyldu hreppstjórar, sýslumenn og amt- menn annast um framkvæmdirnar. En höf- undar laga þessara höfðu færzt það í fang, sem þeir ekki voru færir um; vegalög þessi reyndust fánýt og vegir fóru óvíða batnandi, en allvíða versnandi, meðan þau stóðu í gildi; enda var eigi við því að búast, að lög, jafn hraparlega vanhugsuð í meginatriðum sínura, gætu að liði orðið. Með þeim var ráðizt í það stórvirki, sem bersýnilega hlaut að kosta fje, er skipti milj- ónum króna, eu fyrirtækinu ekki tryggt nauð- legt fje til að framkvæma það. þetta var vanhugsað. Og þótt nauðsynlegt fje hefði verið útvegað og stórvirki þetta framkvæmt, hvað heíði þjóðin þá fengið í aðra hönd fyrir sínar miljónir króna? Ekki vagnvegi, því svo hátt var þá ekki hugsað, heldur að eins greiðari lestavegi og reiðvegi, eða það hag- ræði, að ríða og teyma lestir upp á gamla móðínn um greiðari vegi en hún hafði áður átt að venjast. Að ætla að þetta hagræði gæti svarað hinum mikla kostnaði, það var í annan stað mjög vanhugsað. þá var það ekki síður vanhugsað af mönnum, sem brast verkfræðíslega þekking, að lögleiða nákvæm- ar reglur um vegagjörð um land allt, og fela framkvæmd slíks stórvirkis á hendur þeim mönnum einum, sem vitanlega báru ekkert skynbragð á þess konar verk fremur en al- þýðamanna. Svo virðist, sem hið fyrsta löggjafarþing vort, sem saman kom 1875, hafi sjeð, að vega- mál vort var komið í það óefni, að eigi mátti lengur við hlíta. Að mipnsta kosti tekur það sjer fyrir hendur að semja uý vegalög, þau frá 1875; en lagasmíð þessi miheppnaðist. Hin vanhugsaða vegalöggjöf frá 1861, sem, breyta purfti frá rótum, var í öllum meginatriðum látin í gildi standa. Vegaflokkumnni einni saman var breytt. Flokkarnir urðu nú þrír: Ejallvegir, sýsluvegir og hreppavegir. Lög þessi bera það með sjer, að enn þyk- ir þinginu fullgóð hin fráleita vegagjörðar- reglugjörð í lögunum frá 1861, og að ekki bryddir enn á, að þingið hafi nokkurt veður af því, að neina sjerstaka kunnáttu þurfi til að leggja góða og varanlega vegi. Enn er ekki hugsað svo hátt, að ísland geti eignast vagnvegi; og svo stóð að minnsta kosti til þess er Hovdenak kom hjer til lands. I trúnni á ágæti hinna fráleitu vegalaga frá 1861 heldur nú þiugið 1875 áfram í full- um algleymingi að bisa við lestavegabáknið gamla, sem fitjað var upp 1861. fpað varnú raunar loks búið að sjá, að báknið mundi kosta stórfje, en landssjóði með fjallvegina á bakinu var ætlað að bæta úr þeim annmarka, —fjallvegum var sem sje varpað uppálands sjóð með lögunum frá 1875. En enn sá þingið ekki, að hið fyrirhugaóa lestavegabákn var ekki aunað en hít, sem gleypa hlyti miljónir króna, en aldrei gæti dugað til veru- legra samgöngubóta, og að landsmenn væm litlu bættari fyrir 5 álna breiða vegi, svo framarlega sem þeir eptir sem áður yrði að hengja nauðsynjar sínarbeggja megin hryggj- ar og teyma á eptir sjer sína reiðingshesía á þessum breiðu vegum. t Páll prestur Jónsson. Að kvöldi hins 8. des. f. á. andaðist að Viðvík uppgjafa-prestur Páll Jónsson, á 78. ári, eptir 3 daga legu. Hann var að sjálfs hans sögti fæddur 27. ágúst 1812, útskrifaður með lofi miklu úr Bessastaðaskóla 1837, prestvígðist 1841, og fjekk lausn frá prests- skap 1886, mjög þrotinn að heilsu. Hann var prestur að Myrká í Hörgárdal 1846—1858 ; þá var Myrká sameinuð Bæg- isá; á Völlum i Svarfaðardal 1858—1878, Við- vík 1878—1886. Hann var tvíkvæntur; með fyrri konn sinni, Kristínu þorsteinsdóttur, átti hann 6 syni og 1 dóttur, sem öll komust upp, en eru nú dáin, nema 1 sonur, Einar bókhald- ari á Oddeyri. þar á meðal voru Snorri sál. faktor á Siglufirði, og Kristín sál. kona Ein- ars óðalsbónda á Hraunum.—Með seinni kon- unni, Onnu Sigr. Jónsdóttur, sem lifir hann, átti hann 9 börn, og lifa að eins 2 af þeim, dætur. Síra Páll sál. var mjög merkur maður; hana var árvakur og skyldurækinn kennimaður, guðrækinn og trúrækinn, og vandaður, stað- fastur og vinfastur, þrekmikill og þjettur í lund, gáfaður, fróður um margt, einkenui- legur og gat verið mjög skemmtinn. Alkunn- ugt er, hve lipurt og hjartnæmt sálmaskáld hann var, og munu sálmar hans halda minn- ingu hans í maklegum heiðri um ókomina tíma. Einnig eru til eptir hann hjartnæmar bænir og hugvekjur. Z. Snæt'ollsnesi, 12. jan. VcSrafar hefir verið all-óstöðugt frá þvi með jólaföstu, ýmist útsynnings-mold-köföld eða norðan snöggleg uppþotaveður, er optast liafa látið fljótt af aptur. Nokkrum sinnunt hefir blotað, er í nokkrum hreppum hefir komið að svo góðum notum, að berang- ur hefir orðið, þegar aptur frysti. Ann- ars er snjókyngi orðið svo fjarska-mikið i mörgum hreppum, og algjörðar hagleys- ur aistaðar. Færðir þess vegna víða mjög vondar, og fjallvegjr mega heita ófærir. Hanstvertíðin í Olafsvík varð á endan- um allgóð; þvi seinni part vertíðarinnar lifnaði fiskiaflinn til muna, og þá komu smá-gæftakaflar. Hæsti hlutur varð tæp 7 hundruð; meðalhlutur um 4 hundruð. Mjög var fiskurinn smár. Blautan fsk hafa Olsar ótæpt lagt inn í haust, enda hafa nægtir af brennivíni verið þar að fá til skamms tíma, enda er það vara, sem Ólsurum mun koma manna verst án að vera.

x

Ísafold

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ísafold
https://timarit.is/publication/315

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.